سیاستگذاری عمومی
عباس سلیمانی؛ حاکم قاسمی؛ مسعود البرزی ورکی؛ ایرج گلجانی امیرخیز؛ عباس مقتدایی
چکیده
مطالعه آینده های قانونگذاری، در پی دیدبانی آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی مجلس شورای اسلامی بوده و معطوف به مفهوم «نسبتِ آینده های بدیل»، مشتمل بر تعارض، تعاون و تعادل است. دیدبانی، گونه ای از پیشآگاهی است؛ بنابراین تحقق چنین امری به چابکسازی و ایجاد قابلیت پاسخگویی سریع نظام قانونگذاری و واکنش فعالانه ...
بیشتر
مطالعه آینده های قانونگذاری، در پی دیدبانی آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی مجلس شورای اسلامی بوده و معطوف به مفهوم «نسبتِ آینده های بدیل»، مشتمل بر تعارض، تعاون و تعادل است. دیدبانی، گونه ای از پیشآگاهی است؛ بنابراین تحقق چنین امری به چابکسازی و ایجاد قابلیت پاسخگویی سریع نظام قانونگذاری و واکنش فعالانه و به هنگام در مواجهه با تغییرات و تحولات نوظهور و نوپدید تقنینی می انجامد. اینکه «آینده آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟» مورد جستجو است. در دو بخش «نسبتِ آینده ها» و «آینده های تعارضی تقنین» به کمک دو پرسشنامه جداگانه آرای خبرگان و دلفی فازی، نظر خبرگان گردآوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق دلالت دارند بر: تقویت قوه مجریه و کمرنگتر شدن نقش و جایگاه قوه مقننه؛ تقویت وجه عرفی و مردمی؛ قوت گرفتن لابیگری و تضعیف رویههای قانونی؛ رشد جایگاه فناوری و هوش مصنوعی؛ مرکزگرایی و تکمجلسی و عدم توانایی تحقّق تحزب.
علوم سیاسی
مهدی عزیزی؛ علی عابدی رنانی؛ علی اسمعیلی اردکانی
چکیده
شبکه‌های اجتماعی مجازی در زندگی امروز بشر دارای اهمیت و نقش بسیار تعیین کننده‌ای هستند. این رسانه‌ها با توجه به شرایط فنی و امکان کنشگری که برای مخاطبین خود بوجود می‌آورند، قابلیت ایجاد فرصت و تهدید را بصورت همزمان برای کاربران خود ایجاد می‌کنند. در ایران سیاست فیلترینگ همواره مورد نقدهای جدی قرار گرفته است. این پژوهش کاربردی با ...
بیشتر
شبکه‌های اجتماعی مجازی در زندگی امروز بشر دارای اهمیت و نقش بسیار تعیین کننده‌ای هستند. این رسانه‌ها با توجه به شرایط فنی و امکان کنشگری که برای مخاطبین خود بوجود می‌آورند، قابلیت ایجاد فرصت و تهدید را بصورت همزمان برای کاربران خود ایجاد می‌کنند. در ایران سیاست فیلترینگ همواره مورد نقدهای جدی قرار گرفته است. این پژوهش کاربردی با توجه به اهمیت نقش اخلاق در سیاستگذاری که میتواند ضمن سهولت پذیرش توسط مردم باعث کم هزینهتر شدن سیاستگذاری گردد به بررسی توجیهپذیری اخلاقی فیلترینگ در شبکه‌های اجتماعی میپردازد. روش گردآوری داده‌های این پژوهش تلفیقی از روش کتابخانهای و میدانی است. مطابق یافتههای این پژوهش اکثریت مطلق مخاطبین، سیاست فیلترینگ را اخلاقی نمیدانند. مطابق نظر مخاطبین، فیلترینگ در محورهای ذیل با موازین اخلاقی در تعارض است: عدم توجیه و اقناعسازی مردم، تضییع حق فردی و کرامت انسانی، آسیب به منافع مردم، بینتیجه و غیر کاربردی بودن، زمینهسازی تخلف و فساد، بیعدالتی در دسترسی به امکانات فضای مجازی، غیرمنصفانه بودن و تضعیف صداقت و شفافیت. در نهایت نیز پیشنهادهای کاربردی برای کاهش تبعات فیلترینگ ارائه می‌شود.
سیاستگذاری عمومی
مهسا شاه محمدی؛ مجتبی مقصودی؛ محمدعلی خسروی؛ نادر هوشمندیار
چکیده
دوتابعیتی‌ها از مباحثی است که سال‌ها به مسئله‌ای بعضا چالش برانگیز در جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. در این پژوهش با روش کیفی و با تکیه بر اصل مسئولیت دولت‌ها تلاش می‌شود ارزیابی آسیب‌شناسانه رویکردهای موجود در قبال ایرانیان دوتابعیتی تبیین گردد. پرسش اصلی آن است که «رویکردهای موجود نسبت به ایرانیان دوتابعیتی کدامند و مسئولیت ...
بیشتر
دوتابعیتی‌ها از مباحثی است که سال‌ها به مسئله‌ای بعضا چالش برانگیز در جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. در این پژوهش با روش کیفی و با تکیه بر اصل مسئولیت دولت‌ها تلاش می‌شود ارزیابی آسیب‌شناسانه رویکردهای موجود در قبال ایرانیان دوتابعیتی تبیین گردد. پرسش اصلی آن است که «رویکردهای موجود نسبت به ایرانیان دوتابعیتی کدامند و مسئولیت دولت‌ها در قبال آنها چیست؟» فرضیه اصلی این است که غالب شدن دیدگاه صرفا تهدیدمحور و یا فرصتمحور طی چند دهه اخیر در میان دولت‌ها بجای تدوین سیاستهای میانهرو در کنار پیچیدهتر ساختن مسئله ایرانیان دو تابعیتی و حتی فاصله گرفتن بیشتر ایرانیان خارج از کشور، هزینههای بسیاری را برای منافع ملی ایران رقم زده است. در ادامه، این امر مورد بررسی قرار میگیرد که با توجه به مسئولیت دولت‌ها در اموری همچون پیگیری و حفظ حقوق اتباعشان در داخل و خارج از کشور، فراهمسازی زمینههای لازم جهت فعالیت اجتماعی و اقتصادی تمامی اتباع ایرانی و ... ایجاد تعادل میان دیدگاه منفی و مثبت مسئولان از یک سو و ایجاد جاذبههای اعتمادساز در میان دو تابعیتیها از سوی دیگر میتواند زمینهساز الگوی بهینه حل و فصل معضل ایرانیان دوتابعیتی گردد.
جامعه شناسی سیاسی
جعفر نریمانی؛ عباس سهراب زاده؛ علیرضا شیخ محمدی
چکیده
مطالعات تاریخی نشان دهنده نقش کلیدی نخبگان در تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته حاکی از آن است که نخبگان کشور بویژه نخبگان سیاسی حاکم با ایفای نقش اساسی خود در فرایند تصمیم‌گیری امور و اداره کشور تاثیر مهمی در فرآیند توسعه ایفا می‌کنند. هدف این پژوهش، تبیین نقش و جایگاه نخبگان ...
بیشتر
مطالعات تاریخی نشان دهنده نقش کلیدی نخبگان در تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته حاکی از آن است که نخبگان کشور بویژه نخبگان سیاسی حاکم با ایفای نقش اساسی خود در فرایند تصمیم‌گیری امور و اداره کشور تاثیر مهمی در فرآیند توسعه ایفا می‌کنند. هدف این پژوهش، تبیین نقش و جایگاه نخبگان غیررسمی و تعامل آنها با نخبگان رسمی دولتی در توسعه سیاسی و اقتصادی کشور بعد از جنگ تحمیلی تاکنون می باشد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل 30 تن از خبرگان، اساتید و نخبگان محلی هستند. روش نمونه‌گیری برای بخش کیفی تحقیق از نوع غیرتصادفی و گلوله برفی می‌باشد و حجم نمونه تا زمان اشباع نظری ادامه پیدا می‌کند. همچنین در قسمت کمی، 384 نفر از نخبگان محلی استان ایلام می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و آموس با روش تحلیل عاملی و معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که احساس امنیت سیاسی، انگیزش، شایسته‌سالاری در جامعه، توسعه‌گرایی، بافت جامعه اسلامی، فرهنگ‌سازی، فضای رقابت علمی، جهت‌گیری استراتژیک و نهادمندی سیاسی از عوامل موثر بر توسعه سیاسی اقتصادی استان ایلام با توجه به نقش نخبگان رسمی می‌باشد.
روابط بین الملل
سیده مریم موسوی؛ فرهاد قاسمی
چکیده
تحول جنگ‌ها و شکل‌گیری گونه‌ای جدید از آن با عنوان جنگهای شبکه‌ای و نحوه بازدارندگی در برابر آن، تبدیل به دغدغه‌ای اساسی در میان کشورها شده است، اما ادبیات روابط بین‌الملل نسبت به این وضعیت پاسخگو نبوده یا پاسخ مناسبی ارائه نداده است. پرسش این است که بازدارندگی در برابر جنگهای شبکه‌ای چگونه خواهد بود؟ در پاسخ به پرسش ...
بیشتر
تحول جنگ‌ها و شکل‌گیری گونه‌ای جدید از آن با عنوان جنگهای شبکه‌ای و نحوه بازدارندگی در برابر آن، تبدیل به دغدغه‌ای اساسی در میان کشورها شده است، اما ادبیات روابط بین‌الملل نسبت به این وضعیت پاسخگو نبوده یا پاسخ مناسبی ارائه نداده است. پرسش این است که بازدارندگی در برابر جنگهای شبکه‌ای چگونه خواهد بود؟ در پاسخ به پرسش اصلی، فرضیه مقاله این که بازدارندگی شبکه‌ای با تمرکز بر معادله قدرت متمرکز تهدید، با عنوان بازدارندگی شبکه‌ای تمرکزگرا، ابزاری کارآمد در برابر جنگهای شبکه‌ای محسوب می‌شود. برای بررسی این فرضیه از روش ابداکشن در قالب نظریه پیچیدگی آشوب بهره گرفته می‌شود. در این پژوهش، رفتار سیستم بین‌الملل در قالب سیستم‌های انطباقی پیچیده بازگفت می‌شود و با توجه به تغییر شکل نظم به نظم شاخهای و دگرگونیهای ایجاد شده به تبع آن، بازدارندگی شبکه‌ای تمرکزگرا به‌عنوان نمونهای نوآورانه از موج ششم بازدارندگی مدلسازی می‌شود و کارآمدی آن در وضعیت کنونی جمهوری اسلامی ایران در شبکه منطقه‌ای غرب آسیا مورد بررسی قرار میگیرد.
تحولات خاورمیانه
فرشید فرهادی؛ افشین متقی
چکیده
عربستان سعودی به‌عنوان کشوری تأثیرگذار در معادلات نظم منطقه‌ای غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب منطقه ای خود تعریف کرده است. هدف این پژوهش کاربردی، ترسیم و تدوین سناریوهای آینده سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ایران بر پایه روش GBN است. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته اسنادی و نخبگی و جامعه نخبگی نیز به ...
بیشتر
عربستان سعودی به‌عنوان کشوری تأثیرگذار در معادلات نظم منطقه‌ای غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب منطقه ای خود تعریف کرده است. هدف این پژوهش کاربردی، ترسیم و تدوین سناریوهای آینده سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ایران بر پایه روش GBN است. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته اسنادی و نخبگی و جامعه نخبگی نیز به دو دسته افراد دانشگاهی و اجرایی تقسیم شدند. حجم جامعه نمونه بر پایه جدول مورگان محاسبه شده است. روش نمونه‌گیری نیز هدفمند و از نوع انباشتی و روش گردآوری اطلاعات به دو طریق کتابخانهای و میدانی می‌باشد. ابزار گردآوری نیز مصاحبه، فیشبرداری و پرسشنامه است. یافته پژوهش، شناسایی چهار سناریوی «A»، «B»، «C» و «D» می‌باشد. در ارزیابی کلی سناریوها میتوان چنین نتیجه گرفت که سناریوی A بر پایه شواهد به نظر میرسد محتملتر باشد. البته در صورتی که پیشرانهای آشوبساز مانند نقش منفی امریکا و رژیمصهیونیستی غالب نشود.
روابط بین الملل
سعید میراحمدی؛ علی امیدی
چکیده
پیشرفت‌ها در زمینه هوش مصنوعی عده‌ای را به این باور رسانده است که در آینده‌ای نه‌چندان دور نه‌تنها تصمیمات سیاسی بلکه تصدی مناصب سیاسی هم به هوش مصنوعی واگذار شود. به همین دلیل این پژوهش درصدد است با اتکا به روش ترکیبی یا آمیخته، به این پرسش پاسخ دهد: هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری سیاست خارجی چه کاربردی دارد و ظرفیت‌ها و چالش‌های کاربرد ...
بیشتر
پیشرفت‌ها در زمینه هوش مصنوعی عده‌ای را به این باور رسانده است که در آینده‌ای نه‌چندان دور نه‌تنها تصمیمات سیاسی بلکه تصدی مناصب سیاسی هم به هوش مصنوعی واگذار شود. به همین دلیل این پژوهش درصدد است با اتکا به روش ترکیبی یا آمیخته، به این پرسش پاسخ دهد: هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری سیاست خارجی چه کاربردی دارد و ظرفیت‌ها و چالش‌های کاربرد آن چیست؟ فرضیه پژوهش این است که در وضعیت فعلی، هوش مصنوعی قادر به تصمیم‌گیری مستقل در سیاست خارجی نیست و در عوض در سیاست خارجی در قالب سیستم‌های پشتیبان و مکمل یا مشاور تصمیم‌گیری کاربرد دارد. به بیان دیگر یافته‌ها نشان می‌دهند که علی‌رغم اینکه سیستم‌های هوش مصنوعی در ارائه پشتیبانی تصمیم‌گیری به سیاست‌گذاران امیدوارکننده بوده‌اند، اما هنوز قادر به جایگزینی قضاوت و شهود انسانی در تصمیم‌گیری سیاست خارجی نیستند. در نتیجه بهتر است که هوش مصنوعی را به‌عنوان یک ابزار مکمل به‌جای یک تصمیم‌گیرنده مستقل در نظر بگیریم. همچنین اگرچه در بسیاری از موارد، تصمیم‌گیرندگان انسانی به کمک هوش مصنوعی می‌توانند تصمیمات بهتر و قابل اعتمادتری بگیرند اما چالش‌های آن نیز مواردی چون عدم دسترسی به داده‌های با کیفیت و سوگیری‌های الگوریتمی، آسیب‌پذیری در برابر اطلاعات جعلی دشمن، ملاحظات اخلاقی و غیره است.
اقتصاد سیاسی
محمد ربیع زاده؛ حشمت اله فلاحت پیشه
چکیده
توسعه در ایران، قبل و بعد از انقلاب اسلامی در قالب برنامه های هفت و پنجساله دنبال شده است. به منظور استخراج الگوهای نظری سیاستگذاری در حوزه عدالت، این برنامه ها به‌عنوان اسنادی مهم و بالادستی تلقی می شوند. این پژوهش به بررسی الگوهای مفهومبندی شده عدالت در برنامه های پنجساله توسعه بعد از انقلاب اسلامی پرداخته ...
بیشتر
توسعه در ایران، قبل و بعد از انقلاب اسلامی در قالب برنامه های هفت و پنجساله دنبال شده است. به منظور استخراج الگوهای نظری سیاستگذاری در حوزه عدالت، این برنامه ها به‌عنوان اسنادی مهم و بالادستی تلقی می شوند. این پژوهش به بررسی الگوهای مفهومبندی شده عدالت در برنامه های پنجساله توسعه بعد از انقلاب اسلامی پرداخته است. پرسش اصلی پژوهش این است: عدالت در برنامه های پنج ساله توسعه در چه الگوهایی مفهوم بندی شده است؟ پرسش فرعی این است: عدالت در هر یک از برنامه های پنج ساله در چه الگوهایی مفهومبندی شده است؟ داده های پژوهش به صورت کتابخانه ای – اسنادی جمع آوری گردیده است. جامعه آماری پژوهش، متن برنامه های اول تا ششم توسعه است. برای تجزیه و تحلیل نیز از آمار توصیفی استفاده و با روش تحلیل محتوا به پرسشهای اصلی و فرعی پاسخ داده شده است. نتایج به‌دست آمده نشان داد که کلیت برنامه های پنجساله توسعه بر اساس یک الگو خاص و مشخص از توسعه و عدالت طراحی و تدوین نشده اند و با اولویت حفظ هویت سیاسی و ایدئولوژیکی نظام، بنابر مقتضیات زمانی از الگوهای رایج در دنیا به‌ویژه الگوهای توسعه انسانی، بازار آزاد و نیازهای اساسی بهره برداری و با گذشت زمان و با نزدیک شدن به برنامه ششم تلاش شده است الگوهای بومی مفهومبندی و نهادینه شوند که نمونه بارز آن الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت است.
