حسین سلیمی؛ سید امین حجازی
چکیده
یکی از هنجارهای داخلی موثر بر سیاست خارجی کشورها، فرهنگ راهبردی است که به نقش هر بازیگر در عرصه روابط بین‌الملل شکل می‌دهد. لذا نخبگان سیاسی با فرهنگ‌های راهبردی متفاوت، در موقعیت‌های مشابه در عرصه بین‌المللی، رفتار سیاست خارجی متفاوتی را اجرا می‌کنند. در واقع، هنجارهای متفاوت در فرهنگ راهبردی دولت‌ها موجب میشود تا ادراک متفاوتی ...
بیشتر
یکی از هنجارهای داخلی موثر بر سیاست خارجی کشورها، فرهنگ راهبردی است که به نقش هر بازیگر در عرصه روابط بین‌الملل شکل می‌دهد. لذا نخبگان سیاسی با فرهنگ‌های راهبردی متفاوت، در موقعیت‌های مشابه در عرصه بین‌المللی، رفتار سیاست خارجی متفاوتی را اجرا می‌کنند. در واقع، هنجارهای متفاوت در فرهنگ راهبردی دولت‌ها موجب میشود تا ادراک متفاوتی از واقعیت‌های مشابه داشته باشند. بر این اساس، هنجارهای شکل‌دهنده به فرهنگ راهبردی نخبگان سیاسی ج.ا.ایران بر رفتار سیاست خارجی آن موثرند. لکن مسئله این است که رفتار سیاست خارجی ج.ا.ا چگونه از فرهنگ راهبردی متاثر میشود. پرسش اصلی این است که فرهنگ راهبردی نخبگان سیاسی چگونه بر رفتار سیاست خارجی ج.ا.ایران اثرگذار بوده است؟ چارچوب نظری مقاله، تلفیقی از نظریه سازه‌انگاری و رویکرد فرهنگ راهبردی است و برای فهم فرهنگ راهبردی نخبگان سیاسی ج.ا.ا، از روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی بهره گرفته شده است. فرضیه محققان که پس از بررسی مورد تائید قرار گرفت این است که هنجارهای فرهنگ راهبردی نخبگان سیاسی موجب تکوین نقش ملی دولت رسالت‌محور برای ج.ا.ا گردیده و متناسب با آن، رویکرد‌های رفتاری استقلال‌طلبی، فراملی‌گرایی و تجدیدنظرطلبی را در سیاست خارجی ج.ا.ایران به دنبال داشته است.
هادی آجیلی
چکیده
یکی از مناظره‌های اصلی در حوزه معرفت‌شناسی علوم انسانی، مناظره ساختار – کارگزاراست که طبعا در حوزه تئوریک رشته روابط بین‌الملل نیز همین‌گونه می‌باشد. در این حوزه مطالعاتی، اساسا نظریات را می‌توان بر مبنای نوع نگاه و ابتناء آنها بر ساختار یا کارگزار، به سه دسته تئوری‌های ساختارگرا، کارگزارمحور و تلفیقی تقسیم‌بندی کرد. حال ...
بیشتر
یکی از مناظره‌های اصلی در حوزه معرفت‌شناسی علوم انسانی، مناظره ساختار – کارگزاراست که طبعا در حوزه تئوریک رشته روابط بین‌الملل نیز همین‌گونه می‌باشد. در این حوزه مطالعاتی، اساسا نظریات را می‌توان بر مبنای نوع نگاه و ابتناء آنها بر ساختار یا کارگزار، به سه دسته تئوری‌های ساختارگرا، کارگزارمحور و تلفیقی تقسیم‌بندی کرد. حال اگر بنا باشد بر مبنای گفتمان انقلاب اسلامی، نظریهپردازی بومی صورت گیرد؛ طبعا میبایست رویکرد و مبنای نظری این گفتمان نسبت به مناظره مذکور، تبیین و مشخص گردد. هدف نگارنده از این نوشتار، نگاه سازندگان گفتمان انقلاب اسلامی بویژه امام خمینی در این موضوع و ثانیا تبیین مابه ازای این نوع نگاه در حوزه تئوریپردازی روابط بین‌الملل است. در این زمینه، آثار و دیدگاه محققین اصلی این حوزه بررسی و مورد نقد قرار گرفته و تبیین میشود که علیرغم نگاه عمده این آثار که دیدگاه اسلامی را تلفیقی دیدهاند، به نظر میرسد در نگاه امام خمینی و گفتمان انقلاب اسلامی، ضمن ملاحظه و پذیرش وجود محدودیتهای ساختاری، محوریت کارگزار و اراده انسانی در اولویت است.
ناصر پورحسن؛ افسانه خوشناموند
چکیده
هدف این مقاله تحلیل روابط ایران و عراق پس از سقوط صدام است. پرسش اصلی این است که با وجود اختلافاتگسترده مرزی و تاریخی ایران و عراق، چه عواملی موجب بهبود و گسترش روابط دو کشور طی سالهای 2013تا 2017 شده است؟ فرضیه پژوهش با بهرهگیری از چارچوب مفهومی «مرز نرم» اینگونه صورتبندی شده است: گسترش پیوندهای بین مردم ایران و عراق ...
بیشتر
هدف این مقاله تحلیل روابط ایران و عراق پس از سقوط صدام است. پرسش اصلی این است که با وجود اختلافاتگسترده مرزی و تاریخی ایران و عراق، چه عواملی موجب بهبود و گسترش روابط دو کشور طی سالهای 2013تا 2017 شده است؟ فرضیه پژوهش با بهرهگیری از چارچوب مفهومی «مرز نرم» اینگونه صورتبندی شده است: گسترش پیوندهای بین مردم ایران و عراق طی سالهای 2003 تا 2017 که ناشی از هویت مذهبی مشترک است، موجب گسترش روابط دو کشور و تکوین «مرز نرم» بین آنها شده است. یافتههای مقاله نشان می‌دهد با سقوط صدام و به قدرت رسیدن شیعیان در عراق و محوریت قرار گرفتن مرجعیت، پیوندهای مذهبی بین شیعیان ایران و عراق گسترش یافته است؛ احساس تهدید مشترک هویتی در مقابل داعش، عبور گسترده مردم و کالاها از مرزهای دور کشور، بازسازی عتبات عالیات، راهپیمایی میلیونی زائران شیعه در اربعین حسینی از دیگر عوامل نزدیکی دو کشور می‌باشد. داده‌های این مقاله از منابع کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری واستخراج و با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است.
جواد خادم زاده؛ جهانبخش ایزدی؛ علیرضا سلطانی
چکیده
امروزه دیپلماسی عمومی بعنوان مکمل دیپلماسی رسمی تحت تاثیر فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی به ابزار مهمی در تحقق اهداف سیاست خارجی کشورها تبدیل شده است و بالطبع جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به ظرفیتهای بالقوه فرهنگی، مذهبی و سیاسی در تلاش است از این ابزار در تحقق اصول و اهداف خود در عرصه بین‌المللی استفاده نماید. پرسش ...
بیشتر
امروزه دیپلماسی عمومی بعنوان مکمل دیپلماسی رسمی تحت تاثیر فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی به ابزار مهمی در تحقق اهداف سیاست خارجی کشورها تبدیل شده است و بالطبع جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به ظرفیتهای بالقوه فرهنگی، مذهبی و سیاسی در تلاش است از این ابزار در تحقق اصول و اهداف خود در عرصه بین‌المللی استفاده نماید. پرسش پژوهش این است که آیا جمهوری اسلامی ایران با توجه به ظرفیتهای بالقوه فرهنگی، مذهبی و سیاسی توانسته است در دیپلماسی عمومی خود موفق عمل نماید؟ پاسخ این است که جمهوری اسلامی در عرصههای ساختاری، نهادی و مدیریتی و رویکردی در زمینه دیپلماسی عمومی دچار ضعف است و بر همین اساس نتوانسته است در زمینه مذکور آن طور که شایسته است عمل نماید.
فریبرز صمیمی؛ محمد ابراهیم موحدی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پایگاه اقتصادی – اجتماعی، دینداری و رسانه بر گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق پیمایش انجام گرفته است؛ شیوه نمونه‌گیری؛ طبقه‌ای، خوشه‌ای، چند مرحله‌ای و حجم نمونه (n) 368 نفر برآورد شد. تکنیک جمع‌آوری ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پایگاه اقتصادی – اجتماعی، دینداری و رسانه بر گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق پیمایش انجام گرفته است؛ شیوه نمونه‌گیری؛ طبقه‌ای، خوشه‌ای، چند مرحله‌ای و حجم نمونه (n) 368 نفر برآورد شد. تکنیک جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه در قالب 32 گویه و داده‌های تحقیق با استفاده از نرم‌افزار SPSS و Smart pls تجزیه و تحلیل گردید. چارچوب نظری پژوهش با تلفیقی از نظریات بوردیو، نظریه نبرد فرهنگ‌ها و نظریات مکتب کلمبیا صورتبندی و معلوم شد کسانی که پایگاه اقتصادی – اجتماعی پایینی دارند میانگین نمره بالاتری به ایدئولوژی اصولگرایی است. در زمینه تاثیر رسانه، بین میزان استفاده افراد از رسانه‌های خارجی و گرایش آنان به ایدئولوژی اصولگرایی، رابطه معکوس وجود دارد و در ارتباط با تاثیر رسانه‌های داخلی، نتایج حاکی از افزایش گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی با توجه به میزان استفاده بیشتر از رسانه‌های داخلی است. همچنین مشخص شد گرایش به ایدئولوژی اصولگرایی بر حسب متوسط دینداری افراد تفاوت می‌پذیرد و کسانی که میانگین نمره دینداری بالایی دارند گرایش بیشتری به ایدئولوژی اصولگرایی دارند.
علیرضا سمیعی اصفهانی؛ هومان خدابخشی
چکیده
برجام نقطه عطفی در دیپلماسی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید چراکه نهادها و سازمان‌های عمده سیاستگذاری و اجرایی در شکلگیری آن نقشآفرینی کردند. یکی از این نهادهای تصمیمساز و تاثیرگذار، مجلس شورای اسلامی بویژه مجالس دوره‌های نهم و دهم بود. بر این پایه، پژوهش پیش‌رو در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که مجالس نهم و ...
بیشتر
برجام نقطه عطفی در دیپلماسی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید چراکه نهادها و سازمان‌های عمده سیاستگذاری و اجرایی در شکلگیری آن نقشآفرینی کردند. یکی از این نهادهای تصمیمساز و تاثیرگذار، مجلس شورای اسلامی بویژه مجالس دوره‌های نهم و دهم بود. بر این پایه، پژوهش پیش‌رو در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که مجالس نهم و دهم چه نقش و جایگاهی در روند دیپلماسی هسته‌ای ایران بویژه در موافقتنامه برجام ایفا کردهاند؟ یافتههای پژوهش بر پایه مدلهای نظری تصمیمگیری در عرصه سیاست خارجی نشان می‌دهد که تصمیمگیریها و مواضع مجلس در دیپلماسی هسته‌ای در راستای برونداد تصمیمات سایر نهادها و سازمانهایی مانند شورای عالی امنیت ملی، شورای نگهبان، نهاد قوه قضاییه و نهاد قوه مجریه بوده است به نحوی که می‌توان گفت بر پایه تلفیق دو الگوی «سازمانی» و «عقلانیت محدود»؛ مجلس، قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای و حقوقی ملت ایران، طرح اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام، تشکیل گروه ویژه برجام و ارائه گزارشهای ششماهه گروه امنیت ملی و سیاست خارجی و تصویب لوایح چهارگانه موسوم به FATF را به مرحله اجرا درآورد.
فاطمه میرعباسی؛ احمد ساعی؛ علیرضا ازغندی
چکیده
مقاله درصدد فهم ماهیت و علل بازتولید فساد بوروکراتیک در جوامع گذار از منظر جامعهشناسی حقوقی است. به‌زعم نویسندگان، از آنجا که عملکرد نظام دیوانسالاری در درجه نخست توسط ماهیت نخبگان قدرت و روابط ساختی موجود در جامعه تعیین میشود؛ بر این اساس، ذهنیت حامی‌پرورانه و فاقد نظارت نخبگان مسلط در کنار فقدان حاکمیت قانون، عامل محوری ...
بیشتر
مقاله درصدد فهم ماهیت و علل بازتولید فساد بوروکراتیک در جوامع گذار از منظر جامعهشناسی حقوقی است. به‌زعم نویسندگان، از آنجا که عملکرد نظام دیوانسالاری در درجه نخست توسط ماهیت نخبگان قدرت و روابط ساختی موجود در جامعه تعیین میشود؛ بر این اساس، ذهنیت حامی‌پرورانه و فاقد نظارت نخبگان مسلط در کنار فقدان حاکمیت قانون، عامل محوری رشد فساد در جوامع گذار است. این معضل به تدریج به شکلگیری وضعیتی آنومیک در ساختارهای مختلف دیوانسالاری و تبدیل آن به میدان بازیهای رانتی انجامیده و بدینسان، فرایند توسعه را به محاق میبرد. در نتیجه، جامعه را به لحاظ روحی و اخلاقی دچار تناقض و آشفتگی و به لحاظ اقتصاد سیاسی در معرض انفعال و افول فزاینده قرار می‌دهد. برآیند نهایی این وضعیت، بحران سرمایه اجتماعی و شکنندگی سرمایه انسانی است. مقاله با رهیافتی تبیینی و در قالب ترکیبی از نظریات مختلف جامعهشناختی نشان می‌دهد که چرا و چگونه فساد بوروکراتیک در جوامع گذار همچنان بازتولید شده و در پایان به بنیانهای سیاست ضد فساد و الزامات آن میپردازد.
حسن مجیدی؛ علیرضا بیگی؛ رامین ولی زاده میدانی
چکیده
رژیم آلخلیفه با محاکمه رهبران عمدتاً شیعی سعی در مهار جنبش 14 فوریه 2011 بحرین داشته است. دفاعیات سیاسی مبارزان در دادگاه‌های این کشور را می‌توان عرصه دیگری از تداوم کنش سیاسی علیه رژیم تلقی کرد، به نحوی که محاکمه مبارزان انقلابی خود به عرصه رویارویی دو گفتمان موجود در بحرین تبدیل شد. این مقاله درصدد تبیین و تحلیل دفاعیات رهبران ...
بیشتر
رژیم آلخلیفه با محاکمه رهبران عمدتاً شیعی سعی در مهار جنبش 14 فوریه 2011 بحرین داشته است. دفاعیات سیاسی مبارزان در دادگاه‌های این کشور را می‌توان عرصه دیگری از تداوم کنش سیاسی علیه رژیم تلقی کرد، به نحوی که محاکمه مبارزان انقلابی خود به عرصه رویارویی دو گفتمان موجود در بحرین تبدیل شد. این مقاله درصدد تبیین و تحلیل دفاعیات رهبران جنبش 14 فوریه و پاسخگویی به این پرسش است که رهبران این جنبش که از سال 2011 تاکنون در زندان‌های بحرین هستند، در پاسخ به اتهامات آلخلیفه، چگونه از خود دفاع کردهاند؟ نتایج این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی و گردآوری منابع مبتنی بر شیوه کتابخانه‌ای و مصاحبه نخبگانی به‌دست‌آمده، نشان می‌دهد که این افراد با استفاده از متغیرهای کمی و کیفی از واژگان، استعاره و منافع بیشترین بهرهگیری را داشته‌اند. علت این امر، موقعیت اجتماعی مبارزان، سطح دانش و مهارت‌های آنان در سخنوری و کتابت بوده است چراکه از سطح علمی بالایی برخوردار بوده و بیشتر آنان هدایت‌کننده جریانهای خاصی بوده‌اند و با اقشار و گروه‌های مختلف ارتباط داشته‌اند. این پژوهش در پایان نیز به بیان افق متصور پیش روی این جنبش خواهد پرداخت و نوع ساختار سیاسی قدرت بهوجودآمده در جامعه بحرین را تبیین خواهد کرد.
