سیداحمد فاطمی نژاد
چکیده
شیوع کرونا حوزههای مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. روابط بینالملل و سیاست جهانی نیز از این تاثیرات مبرا نیست. هدف اصلی مقاله بررسی پیامدهای شیوع کرونا برای سیاست جهانی با توجه به ارتباط بین امر پزشکی و امر بینالمللی است. بنابراین، پرسش اصلی مقاله این است که چه ارتباطی میان امر پزشکی و امر بینالمللی در جریان شیوع ...
بیشتر
شیوع کرونا حوزههای مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. روابط بینالملل و سیاست جهانی نیز از این تاثیرات مبرا نیست. هدف اصلی مقاله بررسی پیامدهای شیوع کرونا برای سیاست جهانی با توجه به ارتباط بین امر پزشکی و امر بینالمللی است. بنابراین، پرسش اصلی مقاله این است که چه ارتباطی میان امر پزشکی و امر بینالمللی در جریان شیوع کرونا ویروس کووید-19 وجود دارد؟ در مقام فرضیه میتوان گفت که طی دوران شیوع کووید-19، امور مذکور به هم پیوند خورده و باعث وضعیتهای متناقضنما در حوزههای کنشکران، فرایندها و پیامدها شده است. با توجه به گستردگی موضوع و دشواری کاربرد نظریههای سنتی، از نظریه التقاطگرایی برای تبیین بحث استفاده شده است. بنابراین، با تکیه بر این نظریه و با استفاده توامان از روشهای تبیینی و تمثیلی، فرضیه به آزمون کشیده میشود. به این منظور، ابتدا برای هر یک از حوزههای سهگانه بالا دو نمونه انتخاب شده و در قالب آنها، ارتباط میان امر پزشکی و امر بینالمللی مورد بررسی قرار میگیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علیرغم تحلیلهای موجود، کروناویروس باعث تحول اساسی در سیاست جهانی نشده است.
سیدرضا موسوی نیا
چکیده
تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران، فهمی تئوریک از الگوهای رفتاری دولتهای ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه میکند و میتواند به مثابه پلی برای ساختن آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، چارچوب نظری رئالیسم ایرانی را برای بدست آوردن فهمی ...
بیشتر
تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران، فهمی تئوریک از الگوهای رفتاری دولتهای ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه میکند و میتواند به مثابه پلی برای ساختن آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، چارچوب نظری رئالیسم ایرانی را برای بدست آوردن فهمی نظری از تاریخ روابط خارجی ایران ارائه میکند. نظریه رئالیسم ایرانی عناصری از نظریه رئالیسم و نئورئالیسم را اخذ کرده است، اما نظریهای زمانمند و مکانمند است و با آنها تفاوت دارد. رئالیسم ایرانی از منظری آسیبشناسانه به بررسی تاریخ روابط خارجی ایران پرداخته است. تعیُنپذیری از ساختار نظام بینالملل، هراس امنیتی، قطبینگری، ژئوپلوتیک تهدیدآفرین، اولویت امنیت به توسعه و تجارت، اولویت بقاء شاه و حکومت، استبداد ساختاری، تصمیمگیری فردی و غیرنهادینه، متوازنسازی مثبت و منفی، فقدان منافع همسو یا متقارب با قدرتهای بزرگ و عدم منافع ذاتی و درونی قدرتهای بزرگ در ایران، عناصر محوری و اصلی نظریه رئالیسم ایرانی را تشکیل میدهند.
روابط بین الملل
ابوالفضل آنائی
چکیده
بحران بلند مدت سرمایه داری متاخر بستری برای تکوین دگردیسی های پیچیده در نظام جهانی بوده است. این بردار زمانی بلند مدت روند افول سیکل هژمونی ایالات متحده و جابجایی کانون جغرافیایی نظام مند انباشت جهانی سرمایه بسوی چین، تغییرات اساسی در سازوکارهای سیاسی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی نظام جهانی پدید آورده است که بازساخت سرمایه داری را از کنترل ...
بیشتر
بحران بلند مدت سرمایه داری متاخر بستری برای تکوین دگردیسی های پیچیده در نظام جهانی بوده است. این بردار زمانی بلند مدت روند افول سیکل هژمونی ایالات متحده و جابجایی کانون جغرافیایی نظام مند انباشت جهانی سرمایه بسوی چین، تغییرات اساسی در سازوکارهای سیاسی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی نظام جهانی پدید آورده است که بازساخت سرمایه داری را از کنترل تمدن غربی خارج نموده است. در این سپهر واکاوی استحاله سیستمی سرمایه داری بینالمللی، تغییرات مورفولوژی قدرت و عملکرد سازمانهای بین المللی و منطقهای در مقیاس جهانی بر پایه روند تکوین غیرقطعی کنترل هژمونیک چینی یک ضرورت در شناخت دگردیسی ساختی نظام جهانی و گرایش ساختاری بحران سیستمی سرمایه داری متاخر ارزیابی میشود. با امعان نظر نسبت به این مقدمات پرسش اصلی چنین بیان میشود: پیامد (های) گذار به سیکل احتمالی چهارم هژمونیک چینی در باز ساخت نظام جهانی سرمایه داری چگونه خواهد بود؟ فرضیه معطوف به پرسش اصلی اشاره دارد سیکل چهارم احتمالی هژمونیک چینی خاستگاهی برای تکوین مدیریت افقی نظام جهانی و ظهور کانون های متکثر بین المللی قدرت خواهد بود. واکاوی پژوهش حاضر برپایه روش تحلیل سیستمی برپایه ایجاد الگوی نظری ترکیبی از تحلیل نظام های جهانی و نظریه عدم قطعیت در انشعاب های سیستمی انجام خواهد گرفت.
جامعه شناسی سیاسی
اکبر ذوالفقاری؛ طاها عشایری؛ فاطمه مهتابی
چکیده
بیتفاوتی سیاسی به دلزدگی سیاسی، بیمیلی سیلی، بی کنشی سیاسی و عدم تمایل فرد به مشارکت سیاسی اطلاق میشود. هدف این پژوهش مطالعه عوامل مؤثر بر بیتفاوتی سیاسی ایرانیان دربازه زمانی 1401-1380 است. روش پژوهش از نوع فراتحلیل کمی است که محقق با استفاده از مرور ادبیات و تحقیقات صورت گرفته در بازه زمانی 1380 الی 1401، بیتفاوتی سیاسی با حجم نمونه ...
بیشتر
بیتفاوتی سیاسی به دلزدگی سیاسی، بیمیلی سیلی، بی کنشی سیاسی و عدم تمایل فرد به مشارکت سیاسی اطلاق میشود. هدف این پژوهش مطالعه عوامل مؤثر بر بیتفاوتی سیاسی ایرانیان دربازه زمانی 1401-1380 است. روش پژوهش از نوع فراتحلیل کمی است که محقق با استفاده از مرور ادبیات و تحقیقات صورت گرفته در بازه زمانی 1380 الی 1401، بیتفاوتی سیاسی با حجم نمونه 11 تحقیق را شناسایی و آنها را برحسب روش، حجم نمونه، ضرایب همبستگی و سطح معنیداری، جامعه آماری و سال دستهبندی و سازماندهی کرده است. یافتههای تحقیق نشان داد بین عوامل سیاسی(بیاعتمادی سیاسی؛ بیگانگی سـیاسی؛ عدم برخورداری از حقوق شهروندی؛ فـرهنگ سیاسی پایین)، عوامل اجتماعی (قانونگریزی اجتماعی؛ احساس بیعدالت اجتماعی؛ آنومی اجتماعی؛ فقدان شفافیت اجتماعی؛ کیفیت پایین زندگی)، عوامل فرهنگی(مصرف رسانههای جمعی، میزان دینداری؛ آنومی فرهنگی، فردگرایی)، عوامل اقتصادی(محرومیت نسبی، بیکاری، طبقه اجتماعی-اقتصادی) و عوامل جمعیتی (تحصیلات، میزان درآمد و سن) با بیتفاوتی سیاسی رابطه معنیداری دارند. نتایج نشان می دهد بی تفاوتی سیاسی متاثر از عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعیست؛ که ضرورت دارد با ارتقا پایگاه اجتماعی-اقتصادی افراد، تقویت عزتنفس، احساس کارایی، افزایش اعـتماد سیاسی و اجتماعی، تقویت مولفه های دینداری، برقراری عـدالت اجـتماعی، و افزایش رضایت از زنـدگی محقق شود.
روابط بین الملل
محمد علی بصیری؛ میلاد میری نام نیها
چکیده
هویت از منظر مفهومی دلالت بر مجموعهای از خصوصیات ادراکی افراد و جوامع بشری در جهت تمایز از یکدیگر دارد. این مفهوم همواره بهمثابه مستمسکی برای حکومتها در جهت ارضا منافع ذهنیشان در سطوح فراملی مطرح بوده است. امنیتیکردن هویت در سیاست خارجی یکی از راهبردهای مهم بهمنظور پیشبرد این روند میباشد، ولی تجارب ناشی از کاربست آن در ...
بیشتر
هویت از منظر مفهومی دلالت بر مجموعهای از خصوصیات ادراکی افراد و جوامع بشری در جهت تمایز از یکدیگر دارد. این مفهوم همواره بهمثابه مستمسکی برای حکومتها در جهت ارضا منافع ذهنیشان در سطوح فراملی مطرح بوده است. امنیتیکردن هویت در سیاست خارجی یکی از راهبردهای مهم بهمنظور پیشبرد این روند میباشد، ولی تجارب ناشی از کاربست آن در اعصار مختلف همواره نشان از خسران توسعه عینی کشورها در درازمدت دارد؛ لذا این پرسش مطرح است که امنیتیکردن هویت در سیاست خارجی چگونه باعث ایجاد تضاد در میان منافع ذهنی و عینی میشود. فرضیه پژوهشگران با تأکید بر نمونه آلمان نازی، شوروی و جمهوری خلق چین بیان میدارد که راهبرد مزبور به دلیل تهی ساختن منابع اقتصادی و انسانی در جهت اعمال جبر معنایی بر دیگری توأم با واکنش بدیهی دیگران به این امر، موجبات انحطاط توسعه عینی کشور و تضاد آن با منافع ذهنی حکومت را فراهم میکند. بهرهگیری از جهتگیری تحلیلی نوآورانه مبتنی بر نظریه امنیتیکردن مکتب کپنهاگ، در نهایت موجبات تصدیق فرضیه مذکور را در فرجام پژوهش فراهم گرداند. شایان ذکر است که روش این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی توأم با بهرهگیری از دادههای کتابخانهای و آماری بوده است.
روانشناسی سیاسی
محسن برقی؛ سید امیر مسعود شهرام نیا؛ فریبرز محرمخانی؛ محسن دوازده امامی
چکیده
اعتراضات اجتماعی متعدد دهه اخیر درکشور ما، بیانگر وجود مشکلاتی حل نشده در جامعه است . مشکلاتی که می توان آنرا از علل هیستریک شدن سوژه ایرانی دانست . سوال این است که چرا طی دهه اخیر سوژه ایرانی هیستریک شده و اعتراضش را به شکل عملی نشان می دهد. این مقاله بر اساس نظریات لاکان و با روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی این سوال می پردازد . وی با انتساب ...
بیشتر
اعتراضات اجتماعی متعدد دهه اخیر درکشور ما، بیانگر وجود مشکلاتی حل نشده در جامعه است . مشکلاتی که می توان آنرا از علل هیستریک شدن سوژه ایرانی دانست . سوال این است که چرا طی دهه اخیر سوژه ایرانی هیستریک شده و اعتراضش را به شکل عملی نشان می دهد. این مقاله بر اساس نظریات لاکان و با روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی این سوال می پردازد . وی با انتساب عاملیت به ناخودآگاه به جای اگو، سوژه را دارای ابعادی فراتر از فرد انسانی می داند. البته نظریات لاکان صرفا تکنیکهای روانکاوی نیست، بلکه او با طرح مفهوم فانتزی و واقعیت آنامورفیک، نظریاتش در حوزه اجتماع را تا سطح مباحث هستی شناسی ارتقا می دهد. لاکان به دلیل نفی مفهوم ماهیت باورانه از سوژه بشری، بررابطۀ آمال فردی و اهداف اجتماعی پرتو تازه ای می افکند . نتیجه این بررسی اینست که به دلیل نارسایی های مشهود اقتصادی و اجتماعی دهۀ اخیر، فانتزی ایدئولوژیک بعد از انقلاب کارکرد خود را از دست داده و دیگر سوژه ایرانی را اقناع نمی سازد. از اینرو سوژه ایرانی به جای رفتار وفق گفتمان ارباب، آنرا به چالش کشیده و خود در صدد ساختن فانتزی جدید می باشد.
سیاست داخلی ایران
محسن میرزازاده؛ حمیدرضا رحمانی زاده دهکردی
چکیده
اغلب منازعات سیاسی در ایران معاصر ذیل مواجهۀ سنت و تجدد قابل تبیین است. راهحل سنتگرایانی مانند احمد فردید، رضا داوری اردکانی (در دورۀ اول فکریاش) و سید حسین نصر برای حل معادلۀ سنت و تجدد دفاع همهجانبه از سنت و نفی تجدد است. در ادبیات پژوهشی دربارۀ سنتگرایان کمتر به مبانی و بیشتر به آرا و نتایج ایشان توجه شده است. بنابراین هدف این ...
بیشتر
اغلب منازعات سیاسی در ایران معاصر ذیل مواجهۀ سنت و تجدد قابل تبیین است. راهحل سنتگرایانی مانند احمد فردید، رضا داوری اردکانی (در دورۀ اول فکریاش) و سید حسین نصر برای حل معادلۀ سنت و تجدد دفاع همهجانبه از سنت و نفی تجدد است. در ادبیات پژوهشی دربارۀ سنتگرایان کمتر به مبانی و بیشتر به آرا و نتایج ایشان توجه شده است. بنابراین هدف این مقاله بررسی یکی از مبادی ایشان، یعنی معرفتشناسی، و پیامدهای آن است. برای تحقق این هدف از روش «دلیل تصمیم» استفاده کردهایم. پرسش این است که سنتگرایان مذکور بر چه مبنای معرفتشناسانهای با تجدد مخالفت میکنند. با استفاده از دو مفهوم کل و مجموعه میبینیم که اگر سنت چونان کلِ ثابت انگاشته شود، تلفیق سنت و تجدد امری محال خواهد بود. اما اگر به صورت مجموعه درک شود، بطوریکه بتوان جزئی را به آن افزود یا از آن کاست، تلفیق سنت و تجدد به درجاتی ممکن خواهد بود. نتیجه اینکه؛ این سنتگرایان سنت (و مقابل آن تجدد) را کل انگاشتهاند نه مجموعه و چون این کل نزد ایشان ثابت است، خواهان رفع کامل نظام تجدد و برقراری تمام نظام سنت میشوند. هرچند نصر مجالی اندک ولو مشروط برای تلفیق سنت و تجدد فراهم میکند.
تحولات خاورمیانه
فرشید فرهادی؛ افشین متقی
چکیده
عربستان سعودی به عنوان کشوری تأثیرگذار در معادلات نظم منطقهای غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان اصلیترین رقیب منطقهای خود تعریف کرده است. هدف این پژوهش کاربردی، ترسیم و تدوین سناریوهای آیندۀ سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ایران بر پایه روش GBN بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته اسنادی و نخبگی بوده است. جامعه نخبگی نیز ...
بیشتر
عربستان سعودی به عنوان کشوری تأثیرگذار در معادلات نظم منطقهای غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان اصلیترین رقیب منطقهای خود تعریف کرده است. هدف این پژوهش کاربردی، ترسیم و تدوین سناریوهای آیندۀ سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ایران بر پایه روش GBN بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته اسنادی و نخبگی بوده است. جامعه نخبگی نیز دو به دسته افراد دانشگاهی و اجرایی تقسیم شدند. حجم جامعه نمونه بر پایه جدول مورگان محاسبه شد. روش نمونهگیری نیز هدفمند و از نوع انباشتی بود. روش گردآوری اطلاعات نیز دو طریق کتابخانهای و میدانی بوده است. ابزار گردآوری نیز مصاحبه، فیشبرداری و پرسشنامه بود. یافته پژوهش، شناسایی چهار سناریوی «A»، «B»، «C» و «D» بود. در ارزیابی کلی سناریوها میتوان چنین نتیجه گرفت که سناریوی A بر پایه شواهد به نظر میرسد محتملتر باشد. البته در صورتی که پیشرانهای آشوبساز مانند نقش منفی امریکا و رژیمصهیونیستی غالب نشود.
جامعه شناسی سیاسی
رضا صحت منش
چکیده
در دوره صفوی دو عصر متفاوت را میتوان باز شناخت. عصر اول از ابتدا تا عهدنامه صلح زهاب و عصر دوم از عهدنامه صلح زهاب تا سقوط اصفهان به دست افغانان را در بر دارد. در عصر اول، شاهان صفوی گرایشهای جنگاوری بروز دادند. اما در عصر دوم، شاهان صفوی آشکارا گرایشهای شرعی نشان دادند و مقامات روحانی در صدر ساختار مذهبی جای گرفتند. در پژوهش پیش ...
بیشتر
در دوره صفوی دو عصر متفاوت را میتوان باز شناخت. عصر اول از ابتدا تا عهدنامه صلح زهاب و عصر دوم از عهدنامه صلح زهاب تا سقوط اصفهان به دست افغانان را در بر دارد. در عصر اول، شاهان صفوی گرایشهای جنگاوری بروز دادند. اما در عصر دوم، شاهان صفوی آشکارا گرایشهای شرعی نشان دادند و مقامات روحانی در صدر ساختار مذهبی جای گرفتند. در پژوهش پیش رو به این سوال پاسخ داده شده است که: گرایشهای شرعی و روابط نزدیک شاهان صفوی با مقامات روحانی چگونه سایر وظایف بخصوص وظایف نظامی آنان را تحت تأثیر قرار داد؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاهان صفوی در پی صلح زهاب با عثمانی (1049ق)، به دربارنشینی و مجالست با روحانیون و علما، آشکارا به شریعت روی آوردند. نتیجه رویکرد تازه مشروعیت شاهان و دربار نزد بخش مذهبی جامعه بود. اما این رویه شاه را از تعادل خارج کرد و عمل نظامی شاه را به شدت کاهش داد. در نتیجه شاهان از وظایف نظامی، سیاسی و کشورداری غفلت نمودند؛ ارتش رها شد، از شمار نفرات آن به شدت کاسته و مشق نظامی به فراموشی سپرده شد. این رویه به مدت چند دهه تداوم داشت و یکی از دلایل سقوط صفویه بود.
روابط بین الملل
زهرا اکبری؛ غلامرضا حداد
چکیده
در سالهای اخیر شاهد رقابتی چندجانبه میان چین و امریکا یودهایم. جمهوری اسلامی ایران با جایگاه ویژه ژئوپلیتیکی خود، در این رقابت حائز اهمیت راهبردی است. رقابت چین و امریکا و درواقع تغییر روند اعمال یکجانبه قدرت در سطح جهان، فرصتی برای کشورهایی همچون ایران است تا راهبردهای جدیدی را برای خود تعریف کنند و ضمن پرهیز از دخالت مستقیم در ...
بیشتر
در سالهای اخیر شاهد رقابتی چندجانبه میان چین و امریکا یودهایم. جمهوری اسلامی ایران با جایگاه ویژه ژئوپلیتیکی خود، در این رقابت حائز اهمیت راهبردی است. رقابت چین و امریکا و درواقع تغییر روند اعمال یکجانبه قدرت در سطح جهان، فرصتی برای کشورهایی همچون ایران است تا راهبردهای جدیدی را برای خود تعریف کنند و ضمن پرهیز از دخالت مستقیم در درگیریهای احتمالی آتی، از آن بیشترین بهره را ببرند. لذا در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش: مناسبترین استراتژیها برای ایران جهت بهرهگیری از رقابت چین و امریکا کدام هستند؟، بر مبنای مفهوم قدرت هوشمند، از الگوی تحلیلی SWOT جهت استخراج استراتژیها استفاده شده است که نظامدهنده دادههایی است که با استفاده از منابع اسنادی-کتابخانهای و مصاحبه نیمهساختمند با صاحبنظران جمعآوری شدهاند. در این الگو؛ قوتها + فرصتها: راهبردهای تهاجمی، قوتها + تهدیدها: راهبردهای محافظهکارانه، ضعفها + فرصتها: راهبردهای رقابتی، و ضعفها + تهدیدها: راهبردهای تدافعی را بدست دادهاند. اهم استراتژیهای مذکور شامل استفاده همزمان از فناوریهای دو قدرت در عین تلاش برای کاهش وابستگی به طرفین؛ توجه به مقوله دیپلماسی عمومی-رسانهای جهت اقناع افکار عمومی در اتخاذ راهبردهای جدید؛ و برقراری روابط تجاری مناسب با سایر کشورها در کنار چین، برای جلوگیری از وابستگی به یک کشور هستند.
روابط بین الملل
سجاد صادقی
چکیده
تحولپژوهشی و آسیبشناسی دانش روابطبینالملل ایرانی دچار فقر نظری است. حال آنکه دلایل عدم شکلگیری نظریههای ایرانی فراگیر جز از طریق کشف نقاط ضعف با یک نگاه تطبیقی بر اساس این سئوال که «چرا جامعۀ دانشگاهی روابطبینالملل امریکا و اروپا توانست و ما نتوانستیم» میسر نخواهد بود. اهمیت این موضوع تا جایی است که بدون فهم ...
بیشتر
تحولپژوهشی و آسیبشناسی دانش روابطبینالملل ایرانی دچار فقر نظری است. حال آنکه دلایل عدم شکلگیری نظریههای ایرانی فراگیر جز از طریق کشف نقاط ضعف با یک نگاه تطبیقی بر اساس این سئوال که «چرا جامعۀ دانشگاهی روابطبینالملل امریکا و اروپا توانست و ما نتوانستیم» میسر نخواهد بود. اهمیت این موضوع تا جایی است که بدون فهم این مسئله که ضعف حاصل از دانش اکتسابی چه چالشهایی را برای دانش روابط بینالملل ایجاد کرده است نمیتوان راهکار برای برون رفت از شرایط فعلی ارائه داد. در این مسیر «سنجش دانشاکتسابی حاصل از آموزش در دانشگاه» مسئلۀ مهمی است. بر این اساس «دانشاکتسابی» 375 دانشجو و دانشآموختۀ روابطبینالملل از 15 دانشگاه، ابتدا به روش «تحلیل محتوا مقولهای» مبتنی بر کلیدواژههای نظری مورد «مفهومسنجی» قرار گرفته و سپس نتایج حاصله با رویکرد «خودارزیابی» محک خورده و در نهایت بر مبنای مقایسۀ آماری نتایج هر دو سبک سنجش با واقعیتهای موجود، به یک تحلیل و سنجش واقعگرای تطبیقی دست یافتیم. نتایج نهایی ضعف نظری دانشاکتسابی را تایید و فرضیه این پژوهش را به اثبات رساند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که در وضعیت کنونی اصلاح منطبق بر واقعیت فرآیند «دانشاکتسابی حاصل از آموزش» میبایست اولویت جامعۀ دانشگاهی روابطبینالملل ایران باشد.
حبیب اله فدوی؛ سیداصغر کیوان حسینی
چکیده
اگر چه در دهه ابتدایی انقلاب اسلامی، نشانههایی از «گفتمان آرمان گرایی اسلامی» در سیاست خارجی ایران وجود داشت، اما متعاقب استقرار دولت سازندگی در سال 1368، بهتدریج قرائن بروز تحول در گفتمان مزبور آشکار شد؛ در این میان، سیاست امنیتی جمهوری اسلامی نیز با نوآوریهای جدیدی مواجه شد؛ دگرگونی که محصول شرایط پساجنگ داخلی و تحولات ...
بیشتر
اگر چه در دهه ابتدایی انقلاب اسلامی، نشانههایی از «گفتمان آرمان گرایی اسلامی» در سیاست خارجی ایران وجود داشت، اما متعاقب استقرار دولت سازندگی در سال 1368، بهتدریج قرائن بروز تحول در گفتمان مزبور آشکار شد؛ در این میان، سیاست امنیتی جمهوری اسلامی نیز با نوآوریهای جدیدی مواجه شد؛ دگرگونی که محصول شرایط پساجنگ داخلی و تحولات نوظهور منطقهای و بینالمللی بود و نشانههایی از ظرفیتی روشنفکرانه متکی به اجماع (نسبی) میان تصمیمگیرندگان را به همراه داشت. بر این پایه، پرسش اصلی این مقاله عبارت است از: در چارچوب نظام سیاستگذاری امنیتی دولت سازندگی در بازه زمانی 1368 تا 1376، چگونه میان ملاحظات توسعهای و امنیتی ارتباط برقرار شد؟ در پاسخ، فرضیه موردنظر نیز در این قالب شکل گرفت: در چارچوب سیاست امنیتی، «توسعه اقتصادی» به عنوان محوری ترین راهبرد سیاست امنیتی دولت سازندگی (1376-1368) قرار گرفت و متناسب با این الگو و نقش ملی، امنیت ملی و توسعه ملی همسان و یکسان تلقی شد. یافته اصلی مقاله نیز به عملگرایی ناظر بر سیاستگذاری امنیتی دولت سازندگی، فراتر از تجربه ای تاریخی اشاره دارد. روش پژوهش موردنظر نیز توصیفی/ تحلیلی است.
جامعه شناسی سیاسی
عباس سهراب زاده؛ جعفر نریمانی
چکیده
مطالعات تاریخی نشان دهنده نقش کلیدی نخبگان در تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته حاکی از آنست که نخبگان کشور بویژه نخبگان سیاسی حاکم با ایفای نقش اساسی خود در فرایند تصمیم گیری امور و اداره کشور تاثیر مهم در فرآیند توسعه ایفا میکنند هدف این پژوهش، نقش و جایگاه نخبگان غیررسمی ...
بیشتر
مطالعات تاریخی نشان دهنده نقش کلیدی نخبگان در تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته حاکی از آنست که نخبگان کشور بویژه نخبگان سیاسی حاکم با ایفای نقش اساسی خود در فرایند تصمیم گیری امور و اداره کشور تاثیر مهم در فرآیند توسعه ایفا میکنند هدف این پژوهش، نقش و جایگاه نخبگان غیررسمی و تعامل آنها با نخبگان رسمی-دولتی در توسعه سیاسی و اقتصادی کشور بعد از جنگ تحمیلی تاکنون میباشد. در جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی شامل 30 تن از خبرگان، اساتید و نخبگان محلی بودند. روش نمونهگیری برای بخش کیفی تحقیق از نوع غیر تصادفی وگلوله برفی میباشد و حجم نمونه تا زمان اشباع نظری ادامه پیدا میکند. و همچنین در قسمت کمی، 384 نفر از نخبگان محلی استان ایلام میباشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS و آموس با روش تحلیل عاملی و معادلات ساختاری استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که احساس امنیت سیاسی، انگیزش، شایسته سالاری در جامعه، توسعه گرایی، بافت جامعه اسلامی، فرهنگ سازی، فضای رقابت علمی، جهت گیری استراتژیک و نهادمندی سیاسی از عوامل موثر بر توسعه سیاسی- اقتصادی استان ایلام با توجه به نقش نخبگان رسمی می باشد.
تحولات جهان اسلام
زاهد غفاری هشجین؛ محسن کریمی شیرودی
چکیده
افغانستان از حمله آمریکا در سال 2001 و سقوط طالبان تا تسلط دوباره طالبان در سال 2021، تحولات جدیدی را تجربه است. نتیجه این تحولات و بحران ها نه تنها موجب تغییر مناسبات و روندهای گذشته در ابعاد مختلف نشده بلکه در نهایت تسلط دوباره طالبان بر افغانستان را در پی داشته است. نظرات زیادی با هدف تبیین این تحولات بیان شده که بخش عمدهای از آن خلاء ...
بیشتر
افغانستان از حمله آمریکا در سال 2001 و سقوط طالبان تا تسلط دوباره طالبان در سال 2021، تحولات جدیدی را تجربه است. نتیجه این تحولات و بحران ها نه تنها موجب تغییر مناسبات و روندهای گذشته در ابعاد مختلف نشده بلکه در نهایت تسلط دوباره طالبان بر افغانستان را در پی داشته است. نظرات زیادی با هدف تبیین این تحولات بیان شده که بخش عمدهای از آن خلاء قدرت ناشی از خروج شتابزده آمریکا را دلیل اصلی سقوط دولت ملی و قدرتیابی دوباره طالبان میداند. اما به نظر میرسد این امر فقط شتابدهنده به این تحولات بوده است. بر این اساس مقاله حاضر با هدف تبیین دلایل تسلط دوباره طالبان بر افغانستان از نظریه ادواری دکمجیان بهره گرفته است. سوال پژوهش آن است که دلایل تسلط مجدد طالبان بر افغانستان بر اساس نظریه ادواری دکمجیان چیست؟ روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل اسنادی و ابزار گردآوری داده ها، فیش برداری است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بحرانهای اجتماعی ناشی از محیط بحران شامل بحران هویت، بحران مشروعیت، سوءمدیریت حاکمان و فشار و سرکوب، تضاد طبقاتی، ضعف نظامی و بحران فرهنگ در افغانستان موجب ظهور و تسلط دوباره طالبان بر افغانستان به مثابه پاسخی بنیادگرایانه شده است.
سیاستگذاری عمومی
مهسا شاه محمدی؛ مجتبی مقصودی؛ محمدعلی خسروی؛ نادر هوشمندیار
چکیده
دو تابعیتیها از مباحثی است که سالهاست به مسئلهای بعضا چالش برانگیز در جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. در این پژوهش با روش کیفی و با تکیه بر اصل مسئولیت دولتها تلاش داریم تا به ارزیابی آسیب شناسانه رویکردهای موجود در قبال ایرانیان دو تابعیتی اقدام نماییم. پرسش اصلی آن است که «رویکردهای موجود نسبت به ایرانیان دوتابعیتی کدامند ...
بیشتر
دو تابعیتیها از مباحثی است که سالهاست به مسئلهای بعضا چالش برانگیز در جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. در این پژوهش با روش کیفی و با تکیه بر اصل مسئولیت دولتها تلاش داریم تا به ارزیابی آسیب شناسانه رویکردهای موجود در قبال ایرانیان دو تابعیتی اقدام نماییم. پرسش اصلی آن است که «رویکردهای موجود نسبت به ایرانیان دوتابعیتی کدامند و مسئولیت دولتها در قبال آنها چیست؟» فرضیه اصلی نیز «غالب شدن دیدگاه صرفا تهدید محور و یا صرفا فرصت محور طی چند دهه اخیر در میان دولتها به جای تدوین سیاستهای میانهرو در کنار پیچیدهتر ساختن مسئله ایرانیان دو تابعیتی و حتی فاصله گرفتن بیشتر ایرانیان خارج از کشور از وطن، هزینههای بسیاری را برای منافع ملی ایران رقم زده است» میباشد. در ادامه نیز این امر مورد بررسی قرار میگیرد که با توجه به مسئولیت دولتها در اموری همچون پیگیری و حفظ حقوق اتباعشان در داخل و خارج از کشور، فراهم سازی زمینههای لازم جهت فعالیت اجتماعی و اقتصادی تمامی اتباع ایرانی و.... ایجاد تعادل میان دیدگاه منفی و مثبت مسئولان از یک سو و ایجاد جاذبههای اعتماد ساز در میان دو تابعیتیها از سوی دیگر میتواند زمینهساز الگوی بهینه حل و فصل معضل ایرانیان دو تابعیتی گردد.
عباس سلیمانی؛ حاکم قاسمی؛ مسعود البرزی ورکی؛ ایرج گلجانی امیرخیز؛ عباس مقتدایی
چکیده
مطالعه آینده های قانونگذاری، در پی دیدبانی آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی مجلس شورای اسلامی بوده و معطوف به مفهوم «نسبت آینده های بدیل»، مشتمل بر تعارض، تعاون و تعادل است. دیدبانی گونه ای از پیش آگاهی است بنابراین تحقق چنین امری به چابک سازی و ایجاد قابلیت پاسخگویی سریع نظام قانونگذاری و واکنش فعالانه و به هنگام در مواجهه ...
بیشتر
مطالعه آینده های قانونگذاری، در پی دیدبانی آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی مجلس شورای اسلامی بوده و معطوف به مفهوم «نسبت آینده های بدیل»، مشتمل بر تعارض، تعاون و تعادل است. دیدبانی گونه ای از پیش آگاهی است بنابراین تحقق چنین امری به چابک سازی و ایجاد قابلیت پاسخگویی سریع نظام قانونگذاری و واکنش فعالانه و به هنگام در مواجهه با تغییرات و تحولات نوظهور و نوپدید تقنینی می انجامد. این که «آینده آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟» مورد جستجو است. در دو بخش «نسبت آینده ها» و «آینده های تعارضی تقنیین» به کمک دو پرسشنامه جداگانه، نظرات خبرگان گردآوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق دلالت دارند بر: تقویت قوه مجریه و کم رنگتر شدن نقش و جایگاه قوه مقننه؛ تقویت وجه عرفی و مردمی؛ قوت گرفتن لابی گری و تضعیف رویه های قانونی؛ رشد جایگاه فناوری و هوش مصنوعی؛ مرکزگرایی و تک مجلسی؛ و عدم توانایی تحقق تحزّب.
روابط بین الملل
سیده مریم موسوی؛ فرهاد قاسمی
چکیده
تحول جنگها و شکلگیری گونهای جدید از آن تحت عنوان جنگهای شبکهای و نحوه بازدارندگی در برابر آن، تبدیل به دغدغهای اساسی در میان کشورها شدهاست، اما ادبیات روابط بینالملل نسبت به این وضعیت پاسخگو نبوده یا پاسخ مناسبی ارائه ندادهاست. بر همین اساس، پرسش چگونگی بازدارندگی در برابر جنگهای شبکهای تبدیل به پرسش اساسی پژوهش ...
بیشتر
تحول جنگها و شکلگیری گونهای جدید از آن تحت عنوان جنگهای شبکهای و نحوه بازدارندگی در برابر آن، تبدیل به دغدغهای اساسی در میان کشورها شدهاست، اما ادبیات روابط بینالملل نسبت به این وضعیت پاسخگو نبوده یا پاسخ مناسبی ارائه ندادهاست. بر همین اساس، پرسش چگونگی بازدارندگی در برابر جنگهای شبکهای تبدیل به پرسش اساسی پژوهش پیشرو شدهاست. در پاسخ به پرسش اصلی، فرضیه مقاله بر این محور شکل گرفته که بازدارندگی شبکهای با تمرکز بر معادله قدرت متمرکز- تهدید، تحت عنوان بازدارندگی شبکهای تمرکزگرا، ابزاری کارآمد در برابر جنگهای شبکهای محسوب میشود. برای بررسی این فرضیه از روش ابداکشن در قالب نظریه پیچیدگی- آشوب بهره گرفته خواهدشد. در این پژوهش، رفتار سیستم بینالملل در قالب سیستمهای انطباقی پیچیده بازگفت میکند و با توجه به تغییرشکل نظم به نظم شاخهای و دگرگونیهای ایجادشده به تبع آن، بازدارندگی شبکهای تمرکزگرا به عنوان نمونهای نوآورانه از موج ششم بازدارندگی مدلسازی میشود و کارآمدی آن در وضعیت کنونی جمهوری اسلامی ایران در شبکه منطقهای غرب آسیا مورد بررسی قرار میگیرد.
روانشناسی سیاسی
شهره پیرانی؛ سجاد شریف عسگری
چکیده
مصدق در تاریخ معاصر ایرانیان شخصیتی اثرگذار است که اقدامات ضداستعماری و ضد استبدادی او در زمینه ملیکردن صنعت نفت و مقابله با سیاستهای رضاشاه و محمدرضاشاه در اذهان ایرانیان به نیکی یادآوری میشود. اغلب نوشتههایی که در مورد مصدق وجود دارد ناکامی مصدق در ادامه پیگیری حقوق ملت ایران چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بینالمللی را ناشی ...
بیشتر
مصدق در تاریخ معاصر ایرانیان شخصیتی اثرگذار است که اقدامات ضداستعماری و ضد استبدادی او در زمینه ملیکردن صنعت نفت و مقابله با سیاستهای رضاشاه و محمدرضاشاه در اذهان ایرانیان به نیکی یادآوری میشود. اغلب نوشتههایی که در مورد مصدق وجود دارد ناکامی مصدق در ادامه پیگیری حقوق ملت ایران چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بینالمللی را ناشی از اقدامات و توطئههای دشمنان و مخالفان داخلی و بینالمللی ایجاد شده علیه او میدانند. کمتر نوشتهای این مساله را ناشی از شخصیت مصدق و نوع تصمیمگیری وی در امور میداند. در این مقاله ما با هدف بررسی شخصیت مصدق در پی پاسخ به این سوال هستیم که چگونه شخصیت مصدق بر تصمیمگیریهای سیاسی کلان و نوع مواجههی وی با مردم تاثیرگذار بوده است؟ برای این منظور روش ما در این مقاله کیفی از نوع تحلیل اسنادی و مبتنی بر منابع کتابخانهای است. برای رسیدن به هدف در این مقاله و نیز پاسخ این پرسش چارچوب نظری ما در این مقاله ترکیبی از شخصیت مهرطلب هورنای و گهن الگوی پرسونای یونگ میباشد.
روابط بین الملل
سید حمزه صفوی؛ امیرحسین الهامی؛ احمد رمضانی
چکیده
در پژوهش حاضر روش تحقیق آمیخته (کمی - کیفی)، راهبرد تحقیق اکتشافی، افق زمانی آن میان مدت (10 ساله) و جمع آوری داده ها نیز آمیخته (اسنادی - میدانی) است. ابتدا با مطالعه اسنادی و همچنین مصاحبه، 67 پیشران حضور راهبردی چین در 8 مولفه PESTEL+DS (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناورانه، زیست محیطی، حقوقی، دفاعی و امنیتی) به علاوه 7 روند جهانی – منطقه ای ...
بیشتر
در پژوهش حاضر روش تحقیق آمیخته (کمی - کیفی)، راهبرد تحقیق اکتشافی، افق زمانی آن میان مدت (10 ساله) و جمع آوری داده ها نیز آمیخته (اسنادی - میدانی) است. ابتدا با مطالعه اسنادی و همچنین مصاحبه، 67 پیشران حضور راهبردی چین در 8 مولفه PESTEL+DS (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناورانه، زیست محیطی، حقوقی، دفاعی و امنیتی) به علاوه 7 روند جهانی – منطقه ای شناسایی شد. سپس با پرسشنامه (35 نفر)، اثرگذاری، اهمیت و عدم قطعیت هر یک از پیشران ها مشخص شد (طبق ضریب لاوشه؛ روایی 55 پیشران - روند تایید شده و 19 پیشران - روند روایی مورد نظر را کسب نکردند). درمجموع، 22 پیشران - روند اهمیت و عدم قطعیت بالاتر از ارزش آستانه را کسب کردند. با استفاده از آزمون فریدمن 7 پیشران نهایی انتخاب و حالت های کیفی آنها استخراج شد. در نهایت 4 سناریو با ناسازگاری صفر با پرسشنامه ماتریس تاثیر متقاطع و نرم افزار سناریو ویزارد ترسیم و تدوین شده و تاثیرات آنها بر امنیت ملی ج.ا.ا مورد ارزیابی قرار گرفت.
روابط بین الملل
عبدالمجید سیفی؛ حسین دلاور
چکیده
با گسترش توجه ایالات متحده به سمت شرق در تلاش برای مهار چین، پکن عمق بیشتری به سیاست متنوعسازی روابط خود داده تا بتواند آثار منفی تمرکز ایالات متحده بر شرق آسیا را تقلیل دهد. بخشی از این متنوعسازی معطوف به استراتژی باخترگرایی یا تمرکز بر غرب آسیا بوده است. در میان کشورهای غرب آسیا، گسترش روابط چین با عربستان سعودی به دلیل نقش مهم ...
بیشتر
با گسترش توجه ایالات متحده به سمت شرق در تلاش برای مهار چین، پکن عمق بیشتری به سیاست متنوعسازی روابط خود داده تا بتواند آثار منفی تمرکز ایالات متحده بر شرق آسیا را تقلیل دهد. بخشی از این متنوعسازی معطوف به استراتژی باخترگرایی یا تمرکز بر غرب آسیا بوده است. در میان کشورهای غرب آسیا، گسترش روابط چین با عربستان سعودی به دلیل نقش مهم در بازار انرژی و تاثیرگذاری بر طیف وسیعی از دولتهای اسلامی و عربی نمونه خوبی برای استراتژی باخترگرایی چین است. در این راستا، پرسش اصلی این پژوهش مطرح میشود که باخترگرایی چه جایگاهی در رفتار راهبردی چین دارد و جایگاه عربستان سعودی در این استراتژی کجاست ؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که با توجه به وضعیت توزیع قدرت در نظام بینالملل و ایجاد فرصتهای جدید در حوزه-های نیاز به منابع انرژی، مقابله به گسترش نفوذ ایالات متحده و و ابتکاراتی نظیر جاده ابریشم نوین، جایگاه استراتژی باخترگرایی در رفتار راهبردی چین تقویت شده و در این استراتژی عربستان سعودی جایگاه کلیدی دارد. مقاله با استفاده از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش تبیینی و انجام شده است.
علوم سیاسی
مهدی عزیزی؛ علی عابدی رنانی؛ علی اسمعیلی اردکانی
چکیده
شبکه های اجتماعی مجازی در زندگی امروز بشر دارای اهمیت و نقش بسیار تعیین کننده ای هستند.این رسانه ها با توجه به شرایط فنی و امکان کنش گری که برای مخاطبین خود بوجود می آورند قابلیت ایجاد فرصت و تهدید را بصورت همزمان برای کاربران خود ایجاد می کنند.در ایران سیاست فیلترینگ همواره مورد نقد های جدی قرارگرفته است.دراین پژوهش کاربردی با توجه ...
بیشتر
شبکه های اجتماعی مجازی در زندگی امروز بشر دارای اهمیت و نقش بسیار تعیین کننده ای هستند.این رسانه ها با توجه به شرایط فنی و امکان کنش گری که برای مخاطبین خود بوجود می آورند قابلیت ایجاد فرصت و تهدید را بصورت همزمان برای کاربران خود ایجاد می کنند.در ایران سیاست فیلترینگ همواره مورد نقد های جدی قرارگرفته است.دراین پژوهش کاربردی با توجه به اهمیت نقش اخلاق در سیاست گذاری که می تواند ضمن سهولت پذیرش توسط مردم باعث کم هزینه تر شدن سیاست گذاری گردد به بررسی توجیه پذیری اخلاقی فیلترینگ در شبکه های اجتماعی پرداخته ایم.روش گردآوری داده های این پژوهش تلفیقی از روش کتابخانه ای و میدانی است.
مطابق یافته های این پژوهش اکثریت مطلق مخاطبین ،سیاست فیلترینگ را اخلاقی نمی دانستند. مطابق نظر مخاطبین، فیلترینگ در محورهای ذیل با موازین اخلاقی در تعارض است: عدم توجیه و اقناع سازی مردم، تضییع حق فردی وکرامت انسانی، آسیب به منافع مردم ،بی نتیجه و غیر کاربردی بودن،زمینه سازی تخلف و فساد ،بی عدالتی در دسترسی به امکانات فضای مجازی، غیر منصفانه بودن و تضعیف صداقت و شفافیت . درنهایت نیز پیشنهادهای کاربردی جهت کاهش تبعات فیلترینگ ارائه گردید.
جامعه شناسی سیاسی
اکبر ذوالفقاری؛ طاها عشایری؛ طاهره جهان پرور
چکیده
این پژوهش تلاش می کند موانع مشارکت سیاسی در ایران را با رویکرد فراترکیب شناسایی، دسته بندی، و برای رفع آنها پیشنهاداتی ارائه نماید. روش پژوهش از نوع فراترکیب کیفی است که دربازه زمانی 1401-1383 به روش تعمدی غیر احتمالی با حجم نمونه 23 سند تحقیقی انجام شده است. این اسناد برحسب اعتبار و روایی تحقیق، کیفیت پژوهش، معیار علمی-پژوهشی بودن و ارتباط ...
بیشتر
این پژوهش تلاش می کند موانع مشارکت سیاسی در ایران را با رویکرد فراترکیب شناسایی، دسته بندی، و برای رفع آنها پیشنهاداتی ارائه نماید. روش پژوهش از نوع فراترکیب کیفی است که دربازه زمانی 1401-1383 به روش تعمدی غیر احتمالی با حجم نمونه 23 سند تحقیقی انجام شده است. این اسناد برحسب اعتبار و روایی تحقیق، کیفیت پژوهش، معیار علمی-پژوهشی بودن و ارتباط با موانع مشارکت سیاسی زنان انتخاب شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد موانع اصلی مشارکت سیاسی زنان در ایران به شش دسته موانع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، روانی و جمعیتی تقسیم می شوند؛ که، موانع اجتماعی شامل فضای مردانه جامعه، تبعیض اجتماعی: جنسیتی شدن مشاغل؛ موانع فرهنگی مانند سنت و هنجارهای فرهنگی، نظام آموزشی، الگوهای طایفهای- مردسالاری؛ موانع سیاسی شامل انسداد سیاسی، باورهای سیاسی، سلطه سیاسی مردان، فرهنگ سیاسی پایین؛ موانع اقتصادی دربرگیرنده نابرابری اقتصادی، آنومی اقتصادی، وابستگی مالی؛ و موانع روانی هم شامل خودباوری پایین، باورهای روانی، احساس آنومی روانی) و جمعیتی (اقلیمی، مکانی، خانوادگی، فیزیلوزیکی) است. مشارکت سیاسی زنان بعنوان بخش اعظمی از جمعیت کشورها موجب بهبود اوضاع تصمیم گیری، درک بهتر از زندگی سیاسی- اجتماعی، ایجاد ارزشها و نگرشهای جدید سیاسی، کاهش نابرابریهای سیاسی و اجتماعی و نهایتا توسعه سیاسی و اجتماعی جامعه می شود.
اقتصاد سیاسی
مالک آوریده؛ علی مختاری؛ علی باقری دولت آبادی
چکیده
آمریکا در سیاست خارجی همواره از تحریم بهعنوان ابزاری غیرانسانی علیه کشورهای غیرهمسو با خود استفاده کرده است. این رویکرد در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ تشدید شد و حوزههای مالی، بانکی، بیمهای، حملونقل و کشتیرانی را دربرگرفت. سؤال اصلی این است تحریمهای اعمالی دولت ترامپ چه تأثیری بر سرمایه اجتماعی و سیاسی ایران نهاده است؟ ...
بیشتر
آمریکا در سیاست خارجی همواره از تحریم بهعنوان ابزاری غیرانسانی علیه کشورهای غیرهمسو با خود استفاده کرده است. این رویکرد در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ تشدید شد و حوزههای مالی، بانکی، بیمهای، حملونقل و کشتیرانی را دربرگرفت. سؤال اصلی این است تحریمهای اعمالی دولت ترامپ چه تأثیری بر سرمایه اجتماعی و سیاسی ایران نهاده است؟ فرضیه پژوهش به کاهش سرمایه اجتماعی و سیاسی ایران در دوران تشدید تحریمها اشاره میکند. برای سنجش فرضیه پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر اسناد و دادههای کتابخانهای، استفادهشده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تحریمها بر وضع اقتصادی کشور تأثیر منفی برجای گذاشته و افت شاخصهای اقتصادی مثل رشد اقتصادی، افزایش نرخ ارز، تورم و نابرابری نگاه جامعه را بیش از گذشته به امر معیشت و بقا معطوف کرده است. درنتیجه غلبه امر معیشت بر کنش و تفکر، آثار مخربی در حوزههای اجتماعی (اعم از افزایش میزان جرم و جنایت، مهاجرت) فرهنگی (کاهش توجه به سازمانهای مردمنهاد و فعالیتهای هنری و فرهنگی و تولید و مصرف کالاهای فرهنگی) و سیاست (کاهش مشارکت سیاسی، بیتفاوتی نسبت به کنش سیاسی، گسترش اعتراضات، خشونتهای جمعی و بیقانونی) ظهور یافته است.
جامعه شناسی سیاسی
پگاه خیرالهی؛ حمید دهقانی؛ حمید نساج
چکیده
انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از مراحل فرآیند گذار به دموکراسی از جنبه-های مختلفی مورد بحث قرار گرفته است گرچه هیچگاه از منظر رابطه دولت-جامعه به آن پرداخته نشده است.مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه دولت-جامعه طی سالهای 1342-1357 با روش نهادگرایی تاریخی انجام گرفته است. ابتدا با بررسی منابع تاریخی عنوان منابع تحقیق، مهمترین وقایع در ...
بیشتر
انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از مراحل فرآیند گذار به دموکراسی از جنبه-های مختلفی مورد بحث قرار گرفته است گرچه هیچگاه از منظر رابطه دولت-جامعه به آن پرداخته نشده است.مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه دولت-جامعه طی سالهای 1342-1357 با روش نهادگرایی تاریخی انجام گرفته است. ابتدا با بررسی منابع تاریخی عنوان منابع تحقیق، مهمترین وقایع در بازه زمانی مورد مطالعه، نحوه تعامل دولت و جامعه مورد مطالعه قرار گرفت و سپس با توجه به روش نهادگرایی تاریخی، رابطه علی و زمانی رخدادهای اجتماعی و سیاسی مشخص شد. نتایج پژوهش بر این مبنا است که در ابتدای مسیر انقلاب(سال1342) دولت قدرتمند بوده گرچه به تدریج سیاست تقابلی دولت با جامعه طی چندین سال برای سرکوب نارضایتیها منجر به این شد که نهایتا پس از واقعه جمعه سیاه، جامعه هیچگونه مصالحه با دولت را نپذیرد و حتی پس از تلاش دولت برای ایجاد فضای باز سیاسی، از این فرصت علیه دولت استفاده کند.
روابط بین الملل
سیدحسن میرفخرائی
چکیده
روابط ایران و روسیه در طول یک دهه اخیر به طور محسوسی توسعه یافته است. این توسعه مناسبات به نحوی محسوس بوده که حتی مدل شکلگیری آن را میتوان مبتنی بر مشارکت راهبردی در نظر گرفت. این توسعه در برخی از حوزهها نظیر همکاریهای سیاسی و یا مشارکت امنیتی-دفاعی بروندادهای بیشتری داشته و در سطوح اقتصادی و ژئواکونومیک بروز و ظهور کمتری داشته ...
بیشتر
روابط ایران و روسیه در طول یک دهه اخیر به طور محسوسی توسعه یافته است. این توسعه مناسبات به نحوی محسوس بوده که حتی مدل شکلگیری آن را میتوان مبتنی بر مشارکت راهبردی در نظر گرفت. این توسعه در برخی از حوزهها نظیر همکاریهای سیاسی و یا مشارکت امنیتی-دفاعی بروندادهای بیشتری داشته و در سطوح اقتصادی و ژئواکونومیک بروز و ظهور کمتری داشته است. در این چارچوب به نظر میرسد مولفههای ساختاری نقش تاثیرگذارتری بر این مدل توسعه روابط داشتهاند. مقاله حاضر با مفروض قراردادن این شرایط درپی پاسخ به این سوال کلیدی است که چه مولفههای ساختاری برمدل توسعه روابط ایران و روسیه در بازه سالهای 2015 تا 2023 تاثیرگذار بودهاند؟ در پاسخ فرضیهای که مطرح میشود مبتنی براین گزاره است که امضای برجام بین ایران و کشورهای 1+5 به عنوان عامل ساختاری تاثیرگذار بر سیاست خارجی ایران و جنگ اوکراین 2022 به عنوان عامل ساختاری تاثیرگذار بر سیاست خارجی روسیه در این فرایند تاثیرگذار بودهاند. در این چارچوب نوع مواجهه دو کشور با مولفه ساختاری تاثیرگذار بر بازیگر دیگر منجر به بازتولید این مناسبات شده است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با اتکاء به چارچوب تئوریک نوواقعگرایی ساختاری در پی اثبات فرضیه است.