محمد هادی حمیدیان؛ عبدالحسین خسروپناه
دوره 1، شماره 3 ، دی 1391، ، صفحه 133-156
چکیده
هدف این نوشتار نقد یک نظریه یا نظریه پرداز نیست همچنین اندیشه والرشتاین یامبانی اسلام را به صورت تخصصی واکاوی نمی کند بلکه می کوشد تا امکان شیوه علم دینی را در قالب یک مثال نشان دهد نظریه های علوم انسانی با روش شناسی های یکسان تولید نمی گردند همچنین مبتنی بر مقدمات باور ها و پیش فرض های مصرح و غیر مصرحی هستند که سرنوشت نهایی نظریه ...
بیشتر
هدف این نوشتار نقد یک نظریه یا نظریه پرداز نیست همچنین اندیشه والرشتاین یامبانی اسلام را به صورت تخصصی واکاوی نمی کند بلکه می کوشد تا امکان شیوه علم دینی را در قالب یک مثال نشان دهد نظریه های علوم انسانی با روش شناسی های یکسان تولید نمی گردند همچنین مبتنی بر مقدمات باور ها و پیش فرض های مصرح و غیر مصرحی هستند که سرنوشت نهایی نظریه در گرو ان هاست در این نوشتار به عنوان یک نمونه به جای نقد محتوای نظریه ی نظام جهانی ایمانوئل والرشتاین پیش فرض های وی استخراج و با پیش فرض های اسلامی جایگزین گردیده استو در نهایت میزان تاثیر تغییر پیش فرض ها بر نظریه نشان داده شده است نظریه مورد تامل مشتمل بر سه بخش است 1-توصیف نظام های جهانی و نظام موجود2-ارائه ساختار سه گانه ی مرکز پیرامون و نیمه پیرامون وضعیت جبر آمیز سلطه 3-پیش بینی و توصیه ما بر این باوریم که با جایگزینی پیش فرض ها ی مبتنی بر فلسفه اسلامی و آموزه های قرانی –روایی در بخش اول حداقل به این نتیجهه می رسیم که نظام جهانی مورد شناسایی والرشتاین بخشی از واقعیت را منعکی می نماید ما به جای مانور افراطی بر روی سرمایه داری نظریه ای ارائه می کنیم با عنوان نظام مادی گرا که دوره مورد نظر والرشایتن را نیز شامل می گردد
جلیل بیات؛ محسن اسلامی
چکیده
در هفدهم دسامبر ۲۰۱۴ خبر از سرگیری روابط امریکا و کوبا به مهمترین خبر سیاسی جهان در طول چند دهه اخیر تبدیل شد. در این میان برخی پژوهشگران از امکان تکرار این تجربه برای روابط ایران - امریکا سخن گفتند. وجود برخی شباهتها میان ایران و کوبا همچون حکومتهای انقلابی، امریکاستیزی، تحت تحریم قرار گرفتن از سوی امریکا این گزاره را تقویت میکند. ...
بیشتر
در هفدهم دسامبر ۲۰۱۴ خبر از سرگیری روابط امریکا و کوبا به مهمترین خبر سیاسی جهان در طول چند دهه اخیر تبدیل شد. در این میان برخی پژوهشگران از امکان تکرار این تجربه برای روابط ایران - امریکا سخن گفتند. وجود برخی شباهتها میان ایران و کوبا همچون حکومتهای انقلابی، امریکاستیزی، تحت تحریم قرار گرفتن از سوی امریکا این گزاره را تقویت میکند. پرسش این است که آیا کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا امکانپذیر است؟ پاسخ سوال پژوهش این است که با توجه به برخی تفاوتها میان ایران و کوبا در سطح سیستمیک مانند فشارهای منطقهای و بینالمللی متفاوت و در سطح واحد مانند جایگاه متفاوت دو کشور در نظام بینالملل، ادراک متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا، ارتباط متفاوت جوامع دو کشور با جامعه امریکا؛ امکان کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا وجود ندارد. رویکرد این مقاله توصیفی - تحلیلی، روش آن مقایسهای و شیوه گردآوری دادهها کتابخانهای است.
حشمت الله فلاحت پیشه؛ فاطمه سوری
چکیده
مسئلۀ فلسطین یکی از موضوعات چالش برانگیز در سیاست خارجی مصر است که اهمیت آن بسته به عوامل داخلی و خارجی در سیاست خارجی این کشور متغیر بوده است. به طور کلی، رفتار سیاست خارجی مصر در حوزۀ مسئلۀ فلسطین و اسرائیل، از یک سو ناشی از تحولات محیط خارجی به ویژه نقشآفرینی ایالات متحده و اسرائیل و از سویی دیگر تحت تأثیر عوامل داخلی از جمله نقش ...
بیشتر
مسئلۀ فلسطین یکی از موضوعات چالش برانگیز در سیاست خارجی مصر است که اهمیت آن بسته به عوامل داخلی و خارجی در سیاست خارجی این کشور متغیر بوده است. به طور کلی، رفتار سیاست خارجی مصر در حوزۀ مسئلۀ فلسطین و اسرائیل، از یک سو ناشی از تحولات محیط خارجی به ویژه نقشآفرینی ایالات متحده و اسرائیل و از سویی دیگر تحت تأثیر عوامل داخلی از جمله نقش رهبران و نحوۀ تلقی آنها از نقش ملی خود و نقشآفرینی گروههای داخلی از جمله اسلام گرایان بوده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سئوال است که پس از پیمان کمپ دیوید و به طور مشخص روی کار آمدن حسنی مبارک، مهمترین عامل شکلدهی به سیاست خارجی مصر در قبال فلسطین چه بوده است. استدلال مقاله این است که وابستگی اقتصادی و نظامی مصر به ایالات متحده از یک سو و موقعیت استراتژیک مصر در تأمین امنیت اسرائیل از سویی دیگر موجب شد تا پس از پیمان کمپ دیوید و شناسایی اسرائیل، نقشآفرینی عوامل خارجی در شکلدهی به سیاست خارجی مصر در قبال مسئلۀ فلسطین پررنگتر شود.
افشین متقی
دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1394، ، صفحه 141-161
چکیده
ایران و عربستان سعودی با توجه به مختصات ژئوپلیتیکو ویژگی های جغرافیایی خود، دو کشور مهم و تعیینکننده در منطقه بهشمار میآیند. این دو کشور، تقریباً از دهه 1950 به این سو، یکدیگر را به عنوان یک رقیب در نظر گرفتهاند. تنش و ناسازواری میان این دو کشور، پس از پهلوی دوم شکل جدیتری گرفت و به دلیل متقارن بودن حوزه های نفوذ این دو کشور در منطقه، ایران ...
بیشتر
ایران و عربستان سعودی با توجه به مختصات ژئوپلیتیکو ویژگی های جغرافیایی خود، دو کشور مهم و تعیینکننده در منطقه بهشمار میآیند. این دو کشور، تقریباً از دهه 1950 به این سو، یکدیگر را به عنوان یک رقیب در نظر گرفتهاند. تنش و ناسازواری میان این دو کشور، پس از پهلوی دوم شکل جدیتری گرفت و به دلیل متقارن بودن حوزه های نفوذ این دو کشور در منطقه، ایران و عربستان سطح پیوستهای از تنش را میان خود تجربه کرده اند . رقابت ایران و عربستان، زمینهی گستردهای را دربرمیگیرد. این زمینه ی رقابت در کنار شماری از عوامل مادی و معنوی سبب بروز تنش و تیرگی در روابط تهران - ریاض شده است. ایران، بهویژه پس از رخداد انقلاب اسلامی در پی نفوذ در میان کشورهای مسلمان منطقه است و به دلیل خاستگاه ایدئولوژیک شیعی خود با ایدئولوژی وهابیت عربستان ناهمسازی دارد. از این گذشته، پیوستگی های ژئوپلیتیک و رقابت در منطقه بر پایه کسب قدرت و هژمونی نیز بر رویارویی این دو کشور افزوده است . پژوهش حاضر، از لحاظ روششناسی توصیفی- تحلیلی است و برپایهی نظریهی سازهانگاری می کوشد تا به واکاوی مهمترین دلایل ناسازواری در روابط میان ایران و عربستان بپردازد . بر پایه مشترک در « هویت » و « انگاره » ،« هنجار » نتایج این تحقیق، به نظر میرسد که فقدان سه شاخص میان ایران و عربستان، در کنار رقابت و قدرت بر بنیاد ژئوپلیتیک، از عوامل مهم ایجاد تنش در روابط تهران - ریاض به شمار میرود.
محمدحسن خانی؛ محمدمسعود صادقی
دوره 2، شماره 6 ، مهر 1392، ، صفحه 141-132
چکیده
سیاست خارجی ایالات متحدهی آمریکا در دهههای گذشته بر حمایت همهجانبه و همسویی مطلق
بـا منافع اسرائیل در منطقهی خاورمیانه و در سطح نظام بینالملل استوار بوده است. این حمایت همه-
جانبه علاوه بر منافعی که برای ایالات متحده داشته هزینههایی را نیز برای این کشور در پی داشته است.
از آنجا که بر مبنای نظریهی تصمیمگیری عقلایی ) (Rational Decision Theoryافراد ...
بیشتر
سیاست خارجی ایالات متحدهی آمریکا در دهههای گذشته بر حمایت همهجانبه و همسویی مطلق
بـا منافع اسرائیل در منطقهی خاورمیانه و در سطح نظام بینالملل استوار بوده است. این حمایت همه-
جانبه علاوه بر منافعی که برای ایالات متحده داشته هزینههایی را نیز برای این کشور در پی داشته است.
از آنجا که بر مبنای نظریهی تصمیمگیری عقلایی ) (Rational Decision Theoryافراد تصمیم
گیرندههای منطقی و عقلایی هستند، سود و زیان احتمالی هر عمل را محاسبه میکنند و بهترین تصمیم
را با استفاده از عقل و منطق خود بر میگزینند، این مقاله بر آن است تا با استفاده از مدل تصمیمگیری
تحلیل هزینه- منفعت ) (Cost-Benefit Analysisبه این سؤال پاسخ دهد که حمایت ایالات متحدهی
آمریکا از اسرائیل چه منافع و هزینههایی برای این کشور داشته است. بر اساس یافتههای این تحقیق
هزینههای مالی ناشی از کمکهای سالیانه، مخدوش شدن رابطهی آمریکا با جهان اسلام، هزینههای
مرتبط با جنگهای متعدد در خاورمیانه، که به بهانهی تأمین امنیت اسراییل آغاز شدهاند نظیر جنگهای
33و 22روزه لبنان و غزه و نیز اشغال عراق و افزایش احساسات ضد آمریکایی در جهان در زمرهی
هزینههای این حمایت به شمار میرود. جلب و تضمین حمایت همهجانبهی اسرائیل و لابی صهیونیستی
از دولت آمریکا در زمرهی مهمترین منفعتهای حمایت آمریکا از اسرائیل میباشد
مهدی ناظمی اردکانی؛ مجید نجاتپور؛ مصطفی محمدی
دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1395، ، صفحه 141-169
چکیده
انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش برجستهای را در سازماندهی عملیات نظامی در
هزاره سوم ایفا میکند. پرسشهایی که در اینجا مطرح می شود این است که این انقلاب چه
تأثیراتی بر جنگ نرم دارد؟ جنگهای متأثر از انقلاب اطلاعات و ارتباطات کدم اند؟ چگونه
میتوان از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در جنگ نرم استفاده کرد؟
فرضیه پژوهش حاضر ...
بیشتر
انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش برجستهای را در سازماندهی عملیات نظامی در
هزاره سوم ایفا میکند. پرسشهایی که در اینجا مطرح می شود این است که این انقلاب چه
تأثیراتی بر جنگ نرم دارد؟ جنگهای متأثر از انقلاب اطلاعات و ارتباطات کدم اند؟ چگونه
میتوان از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در جنگ نرم استفاده کرد؟
فرضیه پژوهش حاضر این استکه فناوری اطلاعاتو ارتباطات نوین با توجه به نقشو تأثیر
فراوانی که دارند به شکلگیری جنگهای نوینی در فضای جنگ نرم همچون جنگ سایبری،
جنگ شبکهای و یا جنگ الکترونیکی انجامیده است. انقلاب اطلاعاتو فناوری ارتباطات، توان
رزمی و تاکتیکی ارتشها را تغییر داده و میزان موفقیتآنها در میدان نبرد را تعیین خواهد کرد. با
پیدایششبکههای الکترونیکی، تحول بنیادین در مناسبات قدرت پدیدار گشته، و بازیگران
جدیدی که انعطافپذیرند و تحت هیچ قاعده و قانونی درنمی آیند قابلیت تهدید و تخریب را
کسب کردهاند.
خلیل سردارنیا؛ رسول صفی زاده
چکیده
ظهوروگسترشجنبشهایتکفیری- سلفیازمهمترینموضوعاتیاستکهبهجد،توجهتحلیلگرانسیاسیواجتماعیرابهخودجلبکردهاست. دراینبینشایدبتوانگفتکهداعشمهمترینوتندروترینگروهتکفیریستکهجهانتاکنونبهخوددیدهاست. گروهداعشدارایترکیببسیارمتنوعیازتحصیلکردگان،بیسوادان،تبهکاران،متعصبانمذهبی،کودکان،زنانوخارجیهااست.بیشاز550زنمسلمانازکشورهایغربیبهداعشپیوستندوتاکنونهیچگروهافراطیتاایناندازهقادربهجذبوبهکارگیریاینتعداداززنانغربینشدهاست. ...
بیشتر
ظهوروگسترشجنبشهایتکفیری- سلفیازمهمترینموضوعاتیاستکهبهجد،توجهتحلیلگرانسیاسیواجتماعیرابهخودجلبکردهاست. دراینبینشایدبتوانگفتکهداعشمهمترینوتندروترینگروهتکفیریستکهجهانتاکنونبهخوددیدهاست. گروهداعشدارایترکیببسیارمتنوعیازتحصیلکردگان،بیسوادان،تبهکاران،متعصبانمذهبی،کودکان،زنانوخارجیهااست.بیشاز550زنمسلمانازکشورهایغربیبهداعشپیوستندوتاکنونهیچگروهافراطیتاایناندازهقادربهجذبوبهکارگیریاینتعداداززنانغربینشدهاست. دراینمقاله،بااستفادهازروشتحقیقتبیینیوگفتمانیباتمرکزبررویکردنظریلاکلائووموفهومولفههایمستخرجازاینرویکرد،تلاششدهاستکهبهاینپرسشپاسخدادهشودکهزناندرگفتمانداعشازچهجایگاهیبرخوردارندوچرا؟ در پاسخ به اینپرسش، فرضیهمقالهآناستکهدرگفتمانداعشبر محوریتدال مرکزیاسلام و تکوینبخشیبه خلافتیادولت اسلامی،زنانبهدلایلیامولفههایگفتمانیهمچون:نقشآفرینیبهعنوانفرزندآوریدرراستایامتسازیداعش،مادران جهادیبرایتحکیمبخشیبه امت اسلامی،رهاییزنان مسلمان از جامعه سکولار و انجام عملیاتانتحاریو تهدیدغرببرایتحقق دولت اسلامیدر کنار مردان از نقش وجایگاهبالاییبرخوردارند.
رضا سیمبر؛ روح اله قاسمیان
دوره 3، شماره 9 ، مرداد 1393، ، صفحه 143-178
چکیده
آنچه که در نوشته ی حاضر به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته، بررسی چرایی و دلایل تبدیلشدن سوریه به یک مسئله ی مهم امنیتی برای ایران است. با توجه به روابط تاریخی بین ایران وسوریه، ظهور بحران در این کشور، ایران را به تکاپویی سخت و سنگین برای مقابله با قدرت غربواداشته است چرا که کوتاهی در این امر بهایی گزاف را برای جمهوری اسلامی ایران به همراهخواهد ...
بیشتر
آنچه که در نوشته ی حاضر به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته، بررسی چرایی و دلایل تبدیلشدن سوریه به یک مسئله ی مهم امنیتی برای ایران است. با توجه به روابط تاریخی بین ایران وسوریه، ظهور بحران در این کشور، ایران را به تکاپویی سخت و سنگین برای مقابله با قدرت غربواداشته است چرا که کوتاهی در این امر بهایی گزاف را برای جمهوری اسلامی ایران به همراهخواهد داشت. مقاله ی حاضر چهار دلیل مهم را که به عنوان دلایل اهمیت امنیتی سوریه برای ایرانمحسوب می شوند، مورد بحث و بررسی قرار داده است. سوریه به عنوان سد نفوذ سیاست های ضدایرانی آمریکا در خاورمیانه، هممرز بودن با حزبالله و اسرائیل، و همچنین به عنوان محلی برایاتخاذ استراتژی دفاع – تهاجم ایدئولوژیک، و قرارگرفتن در محل تلاقی و اتصال دو ایدئولوژیایران اسلامی و ناسیونالیسم عربی می توانند عوامل اصلی شکل دهی به محیط امنیتی ایران و سوریهباشند. سوریه به عنوان متحد ایران برای جلوگیری از دستبرد کامل منطقه توسط غرب، میتواند بهعنوان یک عامل کلیدی و با توجه به چهار مؤلفه ی ذکر شده، حمایت همه جانبه ی ایران از سوریهرا در خلال بحران سوریه توجیه و بازتعریف کند.
پیمان زنگنه؛ سمیه حمیدی
چکیده
بحران یمن از جمله مسائل چالشبرانگیز منطقه خاورمیانه است که بازیگران منطقهای و فرامنطقهای در جهتدهی به سمتوسوی تحولات آن مؤثرند. از جمله بازیگران منطقهای در این بحران، ایران و عربستان هستند که کنش رفتاری متضادی را در یمن از خود به نمایش گذاشتهاند. نوشتار حاضر بر آن است تا عوامل مؤثر بر تقابل این دو کشور را در بحران یمن مورد ...
بیشتر
بحران یمن از جمله مسائل چالشبرانگیز منطقه خاورمیانه است که بازیگران منطقهای و فرامنطقهای در جهتدهی به سمتوسوی تحولات آن مؤثرند. از جمله بازیگران منطقهای در این بحران، ایران و عربستان هستند که کنش رفتاری متضادی را در یمن از خود به نمایش گذاشتهاند. نوشتار حاضر بر آن است تا عوامل مؤثر بر تقابل این دو کشور را در بحران یمن مورد بررسی قرار دهد. دستاوردهای این نوشتار نشان میدهد که بر اساس نظریه سازهانگاری، انگارههای هویتی دو کشور ایران و عربستان، جهتدهنده سیاست خارجی آنها در یمن است. ازاینرو به دلیل برداشتهای عینی و ذهنی متفاوتی که هریک از آنها نسبت به محیط پیرامونی خود دارند، کنشهای رفتاری متعارضی را در عرصه تحولات داخلی یمن از خود بروز دادهاند. در این راستا تقابل دو ذهنیت اسلام شیعی و اسلام سلفی – وهابی به همراه درک هرکدام از شرایط عینی خود و دیگری، سبب شده تا ایران با نگرش تعاملی (لاکی-کانتی) و عربستان با رویکرد تهاجمی (هابزی) به کنشگری در یمن بپردازد.
حسین فرزانه پور؛ علی اکبر یاری القار؛ سکینه شبانی
چکیده
بنمایه افکار عمومی این روزها ظهور و افول جنبش داعش است. در این مقاله ضمن خوانشی کاریزماتیک از ظهور و افول داعش، به کار ویژه دو سویه کاریزما نظر به مقدورات و محظورات آن توجه شده است و ضمن تمایز آن از بدیل اسلامیاش "ولایت معنوی"، نیمه تاریک کاریزما نیز ملحوظ شده است. رویکرد غالب مقالات موجود جاذبه پیامبر و ولایت معنوی در نظام شیعی ...
بیشتر
بنمایه افکار عمومی این روزها ظهور و افول جنبش داعش است. در این مقاله ضمن خوانشی کاریزماتیک از ظهور و افول داعش، به کار ویژه دو سویه کاریزما نظر به مقدورات و محظورات آن توجه شده است و ضمن تمایز آن از بدیل اسلامیاش "ولایت معنوی"، نیمه تاریک کاریزما نیز ملحوظ شده است. رویکرد غالب مقالات موجود جاذبه پیامبر و ولایت معنوی در نظام شیعی را نوعی کاریزما انگاشتهاند. اگر عشق به ولایت در اندیشه شیعی را از نوع کاریزما بدانیم، آنگاه ناخواسته به مقتضای هویت کاریزما، افول و جایگزینی آنرا پس از چند دهه پذیرفتهایم. هدف نظری مقاله بررسی محظورات کاریزما در مقایسه با بدیل آن ولایت معنوی در نظام شیعی و هدف راهبردی و استراتژیک آن بررسی چرایی افول زود هنگام داعش با استدلال به نظریهپردازی ماکس وبر است و هدف کاربردی، بررسی احتمال عقلایی ظهور بدیل داعش است. نتیجه نظری مقاله، تفوق ولایت معنوی بر کاریزما و مهمترین یافته راهبردی و استراتژیک آن، احتمال عقلایی در ظهور جنبشی شبه داعشی است. روش تحقیق مقاله تحلیلی، انتقادی، با استفاده از منابع کتابخانهای و بهرهوری از نظریهپردازی ماکس وبر، کولاکوفسکی و هانا آرنت است.
فرزاد جهان بین؛ فتح اله پرتو
دوره 4، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 147-168
چکیده
پس از جنگ سرد و فروپاشی نظام دوقطبی، نظام بینالملل جدید با نوعی ابهام در تبیین سامانِ نظم جدید روبرو شد. این ابهام موجد سناریوسازیهای متعددی در راه تبیین نظم آیند ة جهان و تشریح نظام بینالملل شد که نظریۀ نظامهای تکقطبی،چندقطبی، تک- چندقطبی و سلسله مراتبی ازجمله سناریوهایی هستندکه نظام ب ینالملل آینده را تفسیر کردند . طرح این پرسش ها ...
بیشتر
پس از جنگ سرد و فروپاشی نظام دوقطبی، نظام بینالملل جدید با نوعی ابهام در تبیین سامانِ نظم جدید روبرو شد. این ابهام موجد سناریوسازیهای متعددی در راه تبیین نظم آیند ة جهان و تشریح نظام بینالملل شد که نظریۀ نظامهای تکقطبی،چندقطبی، تک- چندقطبی و سلسله مراتبی ازجمله سناریوهایی هستندکه نظام ب ینالملل آینده را تفسیر کردند . طرح این پرسش ها که محتملترین سناریوی آیندة نظام بینالملل کدام است و اینکه جایگاه جهان اسلام در سناریوی آیندة نظام بینالملل چگونه است؟ ازجمله مسائل مهم و پیشِرو هستند که پاسخ به آن ها هدف این پژوهش و موجد تبیین بسیاری از روندهای موجود و آیندة بینالمللی است؛ لذا میتوان گفت: نظم فعلی بینالملل وضعیت در حال گذاری است که در بین دو سناریوی تک - چندقطب ی و چندقطبی، جهت کلی آن حکایت از میل به چندقطب ی دارد. قدرت ها ی نوظهور چین، اتحادیه اروپا، روس، هند، ژاپن و جهان اسلام عمدهترین قطبهای آینده جهان به شمار م یروند که در کنار آمریکا به ایفای نقش جهانی خواهند پرداخت . دراینبین جهان اسلام به مدد ظرفیتهایژئوپلیتیکی، فرهنگی، منابع و انرژی، جمعیت و کشورهای قدرتمندش از توانایی مهمی برای ایفای نقش یکقطب در نظام بینالملل آینده برخوردار است. در این تحقیق روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوه گردآوری دادهها مبتنی بر منابع کتابخانهای است
ابراهیم برزگر
دوره 2، شماره 7 ، دی 1392، ، صفحه 147-164
چکیده
رفتارشناسی سیاسی تکفیریها، ذهن پژوهشگران را به سوی شباهت آنان با جریان خوارج در تاریخ صدراسلام در دورهی امام علی)ع( و ادامهی این جریان تا چند قرن بعد، سوق میدهد. موارد بسیار زیادی، شباهتموضعگیریها، رفتارها و استدلالهای اندیشهای را، در ذهن، مفهومسازی »نوخارجی« یا »خوارج زمان« تولید وتداعی میکند. در این نوشتار ضمن طرح دشواره ...
بیشتر
رفتارشناسی سیاسی تکفیریها، ذهن پژوهشگران را به سوی شباهت آنان با جریان خوارج در تاریخ صدراسلام در دورهی امام علی)ع( و ادامهی این جریان تا چند قرن بعد، سوق میدهد. موارد بسیار زیادی، شباهتموضعگیریها، رفتارها و استدلالهای اندیشهای را، در ذهن، مفهومسازی »نوخارجی« یا »خوارج زمان« تولید وتداعی میکند. در این نوشتار ضمن طرح دشواره فهم تکفیریها، این ادعا و فرضیه طرح میشود که میتوانآنان را »نوخوارج« دانست و از عقبهی شناخت خود در مورد خوارج به عنوان »معلومات« برای شناخت»مجهولات« - در اینجا تکفیریها- استفاده کرد و به اندیشهورزی پرداخت.شواهد و مؤیدات و گروه شاهد دال بر اثبات این ادعا یا فرضیه ارائه شده است. روش تحقیق در اینپژوهش، مقایسهای است. پیدا کردن مجرای فهمی جدید برای رمزگشایی از رفتارهای شگفتآور تکفیریها ونیز استفاده از قاعدهمندیهای رفتاری خوارج با استفاده از پژوهش تاریخی و بهرهگیری از آن قواعد برایرفتارشناسی »نوخوارجیون« از یافتههای این نوشتار است. در این مقاله بیست و پنج شباهت اعتقادی، شباهتخلقی و شباهت رفتاری بین این دو دسته سنتی و مدرن شناسایی شده است
سید مسعود موسوی شفائی؛ زهرا زمردی
چکیده
انقلاب تونس در ژانویه 2011 میلادی، موجبات سرایت ناآرامیها به دیگر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقارا فراهم کرد. نارضایتیها سرانجام در فوریه 2011 میلادی به سوریه رسید. و از ماه اوترقابت قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای بهمنظور کسب قدرت در سوریه آغاز شد. از جمله کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه، ترکیه میباشد؛ حزب عدالت و ...
بیشتر
انقلاب تونس در ژانویه 2011 میلادی، موجبات سرایت ناآرامیها به دیگر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقارا فراهم کرد. نارضایتیها سرانجام در فوریه 2011 میلادی به سوریه رسید. و از ماه اوترقابت قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای بهمنظور کسب قدرت در سوریه آغاز شد. از جمله کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه، ترکیه میباشد؛ حزب عدالت و توسعه از سال 2002 میلادی، سیاست به حداقل رساندن تنش با همسایگان را، در دستور کار خود قرار داد. اما با شروع بحران داخلی سوریه، روابط آنکارا و دمشق مجددا تیره شد و اکنون ترکیه برای برکناری بشار اسد تلاش میکند. این پژوهش با به کارگیری روش تحلیلی_تبیینی،به چرایی مداخله غیرسازنده ترکیه در سوریه از اوت 2011 میلادی تا سال 2015 میلادی میپردازد. فرضیه پژوهش بهاین قرار است که ترکیه برای تکمیل سیاست تبدیل شدن به کانون انرژی، به دولتی کاملا همسو در سوریه نیاز دارد؛ زیرا سوریه دروازه ورود ترکیه به خاورمیانه است. سوریه با زمامداری بشار اسد با لغو قرارداد خط لوله انتقال گاز عرب از قطر به ترکیه و امضای قرارداد احداث خط لوله با ایران نشان داد شریک قابل اعتمادی برای ترکیه نیست و بههمینجهت از شروع بحران تا پایان سال 2015، آنکارا سیاست حذف اسد را در پیش گرفت.
علی اسمعیلی؛ احمد جانسیز
چکیده
اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقهای در خاورمیانه محسوب میشود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامیها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ...
بیشتر
اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقهای در خاورمیانه محسوب میشود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامیها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ایران در فاصله زمانی مارس 2003 تا مارس 2011 در مقایسه با سالهای 2003- 1979،گرایش بیشتری به تعمیق روابط استراتژیک خود با سوریه داشته است؟ یافتههای این پژوهش بر این مبنا است که فشارهای سیستمیک به عنوان یک متغیر مستقل، از جمله یک جانبهگرایی امریکا در نظام بینالملل، اشغال عراق توسط امریکا در سال 2003 و مسئله هستهای ایران، متغیرهای اساسی در تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در بازه زمانی 2011- 2003 میباشد. تاثیرگذاری این متغیرها بدون واسطه نبوده بلکه فشارها و تهدیدهای سیستمیک از طریق متغییرهای سطح واحد به خصوص ادراک نخبگان از نظام بینالملل، منجر به تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در این فاصله زمانی شده است. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر مبنای روش کیفی و روش گردآوری دادهها، منابع کتابخانهای و اسنادی است.
سیدامیر نیاکویی؛ علی اصغر ستوده
دوره 4، شماره 15 ، اسفند 1394، ، صفحه 153-177
چکیده
خاورمیانه از آن دسته مناطقی است که بیشتر از آنکه دارای همگرایی منطقهای باشد، مشخصه دائمی آن منازعه و کشمکش است. ازجمله بحرانها و منازعات در این مجموعه امنیتی، منازعات داخلی سوریه و عراق است که میتواند بر روند و تکامل مجموعه امنیتی خاورمیانه تأثیرگذار باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر منازعات داخلی سوریه و عراق بر تکامل ...
بیشتر
خاورمیانه از آن دسته مناطقی است که بیشتر از آنکه دارای همگرایی منطقهای باشد، مشخصه دائمی آن منازعه و کشمکش است. ازجمله بحرانها و منازعات در این مجموعه امنیتی، منازعات داخلی سوریه و عراق است که میتواند بر روند و تکامل مجموعه امنیتی خاورمیانه تأثیرگذار باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر منازعات داخلی سوریه و عراق بر تکامل مجموعه امنیتی خاورمیانه است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که منازعات داخلی سوریه و عراق منجر به شکلگیری زیرمجموعهای بزرگتر با ادغام زیرمجموعههای شامات و خلیج فارس در قالب یک زیرمجموعه واحد شده است. این روند نتیجه پیوند عمیق پویشهای امنیتی بین این دو زیرمجموعه است. در سطح روابط دولت با دولت این منازعات باعث بازسازی و تقویت الگوی پایدار منازعه و رقابت ایران با دولتهای سنی خلیج فارس بهخصوص عربستان سعودی در قالب تقابل دو محور متضاد شده، ولی در کنار این الگو شکلگیری الگوی رقابت درون ائتلافی در بین دولتهای سنی منطقه به ساخت اجتماعی جدید مجموعه امنیتی اضافه شده است. این منازعات باعث تعامل بیشتر پویشهای امنیتی سطح منطقهای با سطح جهانی شده است
قاسم میسایی؛ فائز دین پرست؛ عباس تقی پور
چکیده
موضوع این نوشتار بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامههای توسعه ج.ا.ا است. ضمن این که توسعه؛ یک مفهوم کلی و تقسیم ناپذیر است. در این جا صرفاً در مقام تحقیق به بررسی جداگانه بعد سیاسی آن پرداخته میشود. بدین منظور با توجه به نظریات موجود، مفهوم توسعه سیاسی شاخصسازی میشود و به سوال ذیل پرداخته میشود: توسعه سیاسی چه جایگاهی در برنامههای ...
بیشتر
موضوع این نوشتار بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامههای توسعه ج.ا.ا است. ضمن این که توسعه؛ یک مفهوم کلی و تقسیم ناپذیر است. در این جا صرفاً در مقام تحقیق به بررسی جداگانه بعد سیاسی آن پرداخته میشود. بدین منظور با توجه به نظریات موجود، مفهوم توسعه سیاسی شاخصسازی میشود و به سوال ذیل پرداخته میشود: توسعه سیاسی چه جایگاهی در برنامههای پنجساله سوم، چهارم، پنجم و ششم داشته است؟ به منظور پاسخگویی به این پرسش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است و بندهای برنامههای توسعه به عنوان واحدهای زمینه انتخاب شدهاند. یافتههای مقاله حاکی از آن است که توسعه سیاسی در سه برنامه توسعه ج.ا.ا مورد توجه بودهاست. ولی میزان این توجه در هر یک از برنامههای سهگانه متفاوت است. این میزان توجه در برنامههای سوم، چهارم، پنجم و ششم نیز به ترتیب شامل 31 درصد، 50 درصد، 29 درصد و 43 درصد است. طبق آمار به دست آمده میزان توجه به توسعه سیاسی در برنامههای توسعه، حرکتی افزایشی داشته، با این استثنا که این توجه در برنامه پنجم و ششم نسبت به دو برنامه دیگر کاهش پیدا کرده است.
جلال درخشه؛ امیررضا جعفری هرندی
چکیده
ایالاتمتحده آمریکا با حمله نظامی به عراق در سال 2003 میلادی تلاش داشت تا با مدیریت هوشمند منابع مختلف قدرت به اهداف و منافع از پیش تعیین شده خود دست یابد؛ از اینرو نفوذ در ساختارهای عراق از جمله برنامههای اصلی آمریکا برای تأمین اهدافش در این کشور عربی است. در این مقاله تلاش میشود تا چگونگی مدیریت آمریکا بر منابع قدرت سخت در صحنه ...
بیشتر
ایالاتمتحده آمریکا با حمله نظامی به عراق در سال 2003 میلادی تلاش داشت تا با مدیریت هوشمند منابع مختلف قدرت به اهداف و منافع از پیش تعیین شده خود دست یابد؛ از اینرو نفوذ در ساختارهای عراق از جمله برنامههای اصلی آمریکا برای تأمین اهدافش در این کشور عربی است. در این مقاله تلاش میشود تا چگونگی مدیریت آمریکا بر منابع قدرت سخت در صحنه میدانی عراق مورد بررسی قرار گیرد. از اینرو این نوشتار در پاسخ به این سؤال که ابعاد نفوذ سخت آمریکا در عراق جدید چیست به دنبال واکاوی ابزارها و شیوههای نفوذ سخت ایالاتمتحده در عراق جدید با تمرکز بر دوره خروج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق نگاشته شده است. بررسی منابع کتابخانهای و حوادث میدانی حاکی از آن است که آمریکا با بهرهگیری از معاهدات تسلیحاتی (با توجیه تلاش برای تقویت توان دفاعی عراق)، تجهیز مخالفین حکومت مرکزی و استفاده از ظرفیت شرکتهای امنیتی خصوصی و نیز کمک گرفتن از مساعدتهای مالی به دنبال نفوذ در ساختار نظامی- امنیتی عراق است تا بتواند از این طریق به منافع خود در سطوح منطقهای و بینالمللی دست یابد.
فرهاد قاسمی
چکیده
تکامل سیستمهای بینالملل خطی- سنتی و شکلگیری سیستمهای پیچیده و آشوبی، الگوی گذار قدرت سنتی را تغییر داده است و این تغییر در گذار سیستمی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی در قالب نظریه پیچیدگی و آشوب دارد که ادبیات موجود در روابط بینالملل به آن نپرداختهاند. از سوی دیگر ایران نیز از جمله کشورهای است که به دلیل کانونیت ...
بیشتر
تکامل سیستمهای بینالملل خطی- سنتی و شکلگیری سیستمهای پیچیده و آشوبی، الگوی گذار قدرت سنتی را تغییر داده است و این تغییر در گذار سیستمی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی در قالب نظریه پیچیدگی و آشوب دارد که ادبیات موجود در روابط بینالملل به آن نپرداختهاند. از سوی دیگر ایران نیز از جمله کشورهای است که به دلیل کانونیت در نظمهای منطقهای و پویشهای درونی، تحت تأثیر مستقیم الگوهای گذار قرار دارد. به همین سبب این پژوهش بر محوریت این پرسش اساسی شکل گرفته است که گذار در سیستم بینالمللی پیچیده و آشوبی و ایران به عنوان یک مورد چگونه تبیین میشود ؟ در پاسخ به پرسش پژوهش، نویسنده بر این باور است که گذار، پیوند مستقیمی با ویژگیهای پیچیدگی، از جمله شاخهای شدن نظم دارد و دراین راستا گذار شاخهای را ویژگی اصلی گذار در چنین سیستمهایی میداند و مدل گذار شاخهای را به عنوان مفهوم تحلیلی نوین، به ادبیات روابط بینالملل پیشنهاد میدهد. روش این پژوهش با بهرهگیری از رئالیسم انتقادی مبتنی بر استنتاج و ترکیب است و بر این اساس ابتدا قواعد سیستمهای پیچیده-آشوبی استخراج و با ترکیب آنها، مدل گذار شاخهای ارائه میشود.
سهیلا عباس پور گماری؛ افشین متقی
چکیده
تحلیل گفتمان علاوه بر متن، فضا را نیز در بر میگیرد. فضا در روایت هانری لوفور با سه مفهوم تسلط و خلق و تعدیل همراه میشود. در مناطق ناهمگن کشور با هویتهای متنوع، بنا بر ویژگیهای موقعیت جغرافیایی، کالبدی و معنایی فضا، گفتمانی شکل میگیرد که نوعی الگوی اقتدار را در آن مناطق برحسب نظام معنایی به وجود میآورد؛ این خردهگفتمانهای ...
بیشتر
تحلیل گفتمان علاوه بر متن، فضا را نیز در بر میگیرد. فضا در روایت هانری لوفور با سه مفهوم تسلط و خلق و تعدیل همراه میشود. در مناطق ناهمگن کشور با هویتهای متنوع، بنا بر ویژگیهای موقعیت جغرافیایی، کالبدی و معنایی فضا، گفتمانی شکل میگیرد که نوعی الگوی اقتدار را در آن مناطق برحسب نظام معنایی به وجود میآورد؛ این خردهگفتمانهای مناطق مختلف بنا بر جنس وجه غالب فضا یا در هماهنگی با هم هستند یا در تضاد و تعارض. نوع نگاه غالب اعم از امنیتی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به کشور است که باعث ساماندهی دال و مدلولها در یک منظومه گفتمانیِ حاصل از تقسیمات کشوری میشود. پرسش اصلی تحقیق این است که با توجه به موقعیت ناهمگن هرکدام از استانهای ایران وگفتمان غالب در تقسیمات کشوری، کنش و تعاملات در سطح ناحیهای چگونه به سمت همگرایی سوق مییابد؟ در ساماندهی مطلوب فضا، دال مرکزی گفتمان اصلی باید از چنان قدرتی برخوردار باشد که اقتدار تولید شده توسط آن، بتواند مناطق حاشیهای را بهطور منسجم و در ارتباطی تنگاتنگ و نزدیک با یکدیگر حفظ کرده تا با مفصلبندی دوباره دالهای شناور در یک زنجیره، زمینه همگرایی بیشتر را فراهم کند.
امیر رضایی پناه؛ محمدحسین حاجیلو
دوره 2، شماره 5 ، تیر 1392، ، صفحه 163-196
چکیده
اسراییل، برپایهی مبانی مذهبی- قومی بنیاد نهاده شده اسـت. اندیشـه و کـنش سیاسـی در ایـن رژیـم بـر
برتریجویی نژادی استوار است. این موضوع در چارچوب گفتمان آشـکار و گفتمـان پنهـان آن هویـدا
است. از دیگر سو؛ رسانهها، ابزارهای نیرومند انتقال دادهها و معانی هستند. آنها توان بالایی در صورت-
دهی به ذهنیت و اندیشهی مخاطبان خود دارند. اسراییل ...
بیشتر
اسراییل، برپایهی مبانی مذهبی- قومی بنیاد نهاده شده اسـت. اندیشـه و کـنش سیاسـی در ایـن رژیـم بـر
برتریجویی نژادی استوار است. این موضوع در چارچوب گفتمان آشـکار و گفتمـان پنهـان آن هویـدا
است. از دیگر سو؛ رسانهها، ابزارهای نیرومند انتقال دادهها و معانی هستند. آنها توان بالایی در صورت-
دهی به ذهنیت و اندیشهی مخاطبان خود دارند. اسراییل رژیمی ایدئولوژیک است که بـرای پـراکنش و
القای کانون ایدئولوژی سیاسی خود و برتری قومی و نژادی، از رسانههای گروهی به فراوانی بهره مـی-
گیرد. رسانههای اسراییلی، پیوسته در پی بازتولید گفتمان پنهان نهفته در پس ایدئولوژی سیاسی اسراییل
هستند، که کانون آنرا نژادپرستی صهیونیستی سامان میدهد. نخبگان اسراییل، در روند ایجابی و سـلبی
هویتسازی برای شهروندان خویش، مرزهای آن را با کاربست رسانهها ترسیم مینمایند.
این نوشتار در پی نسبتسنجی میان زبان، گفتمان، ایدئولوژی نژادپرستی و رسانه در رژیم صهیونیستی
است. این امر بهویژه با بهره گرفتن از رهیافت »تئون وندایک« و »نورمن فرکلاف« انجام میپذیرد
جاسب نیک فر؛ مهدی ماهیدشتی
دوره 4، شماره 14 ، آذر 1394، ، صفحه 167-197
چکیده
یکی از مسائل مابین اقلیم کُردستان و حکومت مرکزی، مسئلۀ نفت است. این موضوع طیچند سال اخیر، ابعاد و جوانب گسترد های یافته است که سبب عمی قتر شدن شکا فها میان اقلیمکُردستان و حکومت مرکزی شده و روزب هروز بر تن شهای موجود م ی افزاید. قسمت اعظمتن شها به ذهنیت و معانی بازم یگردد که طرفین برای هم قائ لاند و مطابق آن دست به کنشم یزنند. تحقیق پیشرو ...
بیشتر
یکی از مسائل مابین اقلیم کُردستان و حکومت مرکزی، مسئلۀ نفت است. این موضوع طیچند سال اخیر، ابعاد و جوانب گسترد های یافته است که سبب عمی قتر شدن شکا فها میان اقلیمکُردستان و حکومت مرکزی شده و روزب هروز بر تن شهای موجود م ی افزاید. قسمت اعظمتن شها به ذهنیت و معانی بازم یگردد که طرفین برای هم قائ لاند و مطابق آن دست به کنشم یزنند. تحقیق پیشرو به واکاوی این موضوع یا سؤال میپردازد که در شرایط کنونی کهم یتوان آن را بحران نفتی دوم عراق نامید، اقلیم کُردستان چه استراتژی و برنام های برای نفت وحوز ههای نفتی تحت کنترل خود اتخاذ خواهدکرد؟ فرضیه پژوهش م یگوید ازآنجاک هخودمختاری و » ساختارهای سیاسی- اجتماعی اقلیم کُردستان همواره حول محورِ معنایرشد یافته است، نفت م یتواند ب هعنوان یک کاتالیزور قوی سیاسی و اقتصادی در « استقلالراستای این معانی به کار گرفته شود. در پژوهش حاضر از روش کیفی- کتابخان های و همچنیناز نظریه ساز هانگاری استفاده شده است
احسان فلاحی؛ نوذز شفیعی
چکیده
چین از اوایل دهه 1980 برای مصون ماندن از پیامد بحرانهای بینالمللی به سیاست خارجی کمهیاهو روی آورده است. بر این مبنا بیجینگ در عین همسویی با روسیه و ایران در بحران سوریه، مایل به پرهیز از تنش با طرفهای مقابل نیز بوده است. لذا رفتار چین در سوریه به نوعی در مقابل ...
بیشتر
چین از اوایل دهه 1980 برای مصون ماندن از پیامد بحرانهای بینالمللی به سیاست خارجی کمهیاهو روی آورده است. بر این مبنا بیجینگ در عین همسویی با روسیه و ایران در بحران سوریه، مایل به پرهیز از تنش با طرفهای مقابل نیز بوده است. لذا رفتار چین در سوریه به نوعی در مقابل آمریکا و متحدانش قرار دارد؛ اما این به معنای ورود چین به رقابتهای ژئوپلیتیکی نیست. اگرچه بیجینگ بهطور مستقیم درگیر بحران سوریه نشده است اما درصدد کسب جایگاه اقتصادی مناسب در دوران پسابحران است. دستیابی به هدف مذکور نیازمند یک الگوی رفتاری ویژه است. از اینرو جای پرسش است که رویکرد چین در بحران سوریه چگونه بوده است؟ و نقش این کشور در سوریه پسابحران چگونه خواهد بود؟ در چارچوب نظریۀ موازنه نرم و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی این فرضیه بررسی شده است که «چین بهطور غیرمستقیم به موزانه قوا در سوریه کمک کرده است. اما بیجینگ بیش از اینکه نگران سرنوشت سیاسی و ژئوپلیتیکی سوریه باشد درصدد تقویت جایگاه اقتصادی خود در سوریۀ پسابحران است.» شواهد حاصل از این پژوهش نشان از تقویت جایگاه احتمالی چین در سوریه پسابحران دارد.
شجاع احمدوند
چکیده
علم سیاست دانشی انتزاعی- کاربردی است چرا که در بادی امر به دنبال مدیریت بهتر شهر و جامعه بود. البته این دانش، هم به دنبال شناخت غایات و اهداف حکومت بود و هم به دنبال به دست دادن ابزار مناسب تحقق آن اهداف؛ لذا هم وجه کاربردی داشت و هم وجه نظری. باوجود برجستگی وجه نظری، این دانش ماهیتاً کاربردی و مسئله محور است. این کاربردگرایی که مفهوم ...
بیشتر
علم سیاست دانشی انتزاعی- کاربردی است چرا که در بادی امر به دنبال مدیریت بهتر شهر و جامعه بود. البته این دانش، هم به دنبال شناخت غایات و اهداف حکومت بود و هم به دنبال به دست دادن ابزار مناسب تحقق آن اهداف؛ لذا هم وجه کاربردی داشت و هم وجه نظری. باوجود برجستگی وجه نظری، این دانش ماهیتاً کاربردی و مسئله محور است. این کاربردگرایی که مفهوم مسلط اندیشه سیاسی در غرب است بیش از همه در جامعه امریکا از طریق ترکیب معانی پیشین و تولد مفهوم قانونسالاری نمود و بروز پیدا کرد. در امریکا دانشمندان علم سیاست و حتی کنشگرانی که بنیادهای حقوقی و سیاسی دولت امریکا را تدوین کردهاند عناصر مهمی از ریشههای چهارگانه دینی، فلسفی، حقوقی آنگلو ساکسونی و نهادی آن را اتخاذ کردند. آنها این عناصر را که عمدتاً در بستر جامعه اروپایی نضج گرفته بود در منظومه جدیدی موسوم به قانون سالاری تدوین کردند. حاکمیت قانون، پیگیری رفاه مادی در بستر مشارکت و رضایت مردمی و محوریت رفاه مادی و اقتصادی موجب نتایج مهمی شد که ابتنای دانش بر بنیادها و روشهای تجربی و در نهایت ظهور دانشی کاربردی، از پیامدهای اجتنابناپذیر آن بود.
علیرضا سمیعی اصفهانی؛ هومان خدابخشی
چکیده
برجام نقطه عطفی در دیپلماسی هستهای جمهوری اسلامی ایران به شمار میآید چراکه نهادها و سازمانهای عمده سیاستگذاری و اجرایی در شکلگیری آن نقشآفرینی کردند. یکی از این نهادهای تصمیمساز و تاثیرگذار، مجلس شورای اسلامی بویژه مجالس دورههای نهم و دهم بود. بر این پایه، پژوهش پیشرو در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که مجالس نهم و ...
بیشتر
برجام نقطه عطفی در دیپلماسی هستهای جمهوری اسلامی ایران به شمار میآید چراکه نهادها و سازمانهای عمده سیاستگذاری و اجرایی در شکلگیری آن نقشآفرینی کردند. یکی از این نهادهای تصمیمساز و تاثیرگذار، مجلس شورای اسلامی بویژه مجالس دورههای نهم و دهم بود. بر این پایه، پژوهش پیشرو در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که مجالس نهم و دهم چه نقش و جایگاهی در روند دیپلماسی هستهای ایران بویژه در موافقتنامه برجام ایفا کردهاند؟ یافتههای پژوهش بر پایه مدلهای نظری تصمیمگیری در عرصه سیاست خارجی نشان میدهد که تصمیمگیریها و مواضع مجلس در دیپلماسی هستهای در راستای برونداد تصمیمات سایر نهادها و سازمانهایی مانند شورای عالی امنیت ملی، شورای نگهبان، نهاد قوه قضاییه و نهاد قوه مجریه بوده است به نحوی که میتوان گفت بر پایه تلفیق دو الگوی «سازمانی» و «عقلانیت محدود»؛ مجلس، قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هستهای و حقوقی ملت ایران، طرح اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام، تشکیل گروه ویژه برجام و ارائه گزارشهای ششماهه گروه امنیت ملی و سیاست خارجی و تصویب لوایح چهارگانه موسوم به FATF را به مرحله اجرا درآورد.
داود غرایاق زندی
چکیده
مجموعه رشته علوم سیاسی عمدتاً مسائل گذشته و حال را مورد تحلیل قرار میدهد. از آنجا که علم سیاست یکی از رشتههای مورد نیاز دستگاه سیاستگذاری است، با کاربردیتر شدن و ارتقای آن به منظور پیشبینی مسائل سیاسی قادر خواهد بود بیش از پیش در عرصههای متنوع حکمرانی مورد استفاده قرار بگیرد. آیندهپژوهی یکی از عرصههایی است که میتواند ...
بیشتر
مجموعه رشته علوم سیاسی عمدتاً مسائل گذشته و حال را مورد تحلیل قرار میدهد. از آنجا که علم سیاست یکی از رشتههای مورد نیاز دستگاه سیاستگذاری است، با کاربردیتر شدن و ارتقای آن به منظور پیشبینی مسائل سیاسی قادر خواهد بود بیش از پیش در عرصههای متنوع حکمرانی مورد استفاده قرار بگیرد. آیندهپژوهی یکی از عرصههایی است که میتواند در این زمینه به علم سیاست بویژه سیاستگذاری عمومی کمک کند. برای این منظور مقاله با این پرسش آغاز شده است که چگونه میتوان از آیندهپژوهی برای پیشبینی تحولات آینده در عرصه سیاستگذاری بهره گرفت؟ هدف مقاله ارائه درک مناسب از مفاهیم کلیدی آیندهپژوهی و شناخت روشهای هفتگانه اصلی آن برای پیشبینی تحولات آینده به منظور حذف عامل غافلگیری است. همچنین در این مقاله تلاش شده روشهای مختلف، همراه با بررسی نمونههای سیاسی ارائه گردد تا قابلیت و اهمیت آیندهپژوهی در سیاستگذاری مشخص شود. این کار نهتنها به بازاندیشی مطلوبتر علم سیاست کمک میکند بلکه جایگاه آن را در دستگاه سیاستگذاری ارتقا میدهد.