سیاست داخلی ایران
نوراله قیصری؛ مصطفی قربانی
چکیده
تحول گفتمان‌های هویتی به تشدید منازعات نخبگان سیاسی منجر میشود. پرسش این است که «تحول گفتمان هویتی بازگشت به خویشتن، چه تغییراتی در منازعات میان نخبگان سیاسی در ج.ا.ا در بازه زمانی 1376-1398 ایجاد کرده است؟». فرضیه این است که با ظهور گفتمان هویتی تطبیق‌گرای روشنفکران دینی و تأثیرپذیری بخشی از نخبگان سیاسی چپ از آن، با کاهش همبستگی ...
بیشتر
تحول گفتمان‌های هویتی به تشدید منازعات نخبگان سیاسی منجر میشود. پرسش این است که «تحول گفتمان هویتی بازگشت به خویشتن، چه تغییراتی در منازعات میان نخبگان سیاسی در ج.ا.ا در بازه زمانی 1376-1398 ایجاد کرده است؟». فرضیه این است که با ظهور گفتمان هویتی تطبیق‌گرای روشنفکران دینی و تأثیرپذیری بخشی از نخبگان سیاسی چپ از آن، با کاهش همبستگی ساختاری و ارزشی نخبگان سیاسی، منازعات بلوک‌های نخبگانی در ج.ا.ا برون‌گفتمانی، فزاینده و متکثر شده است. برای تبیین سازکار علی میان متغیرها روش تحقیق در شباهتهای ساختاری بکار رفته و برای تشریح رابطه علت و معلول این سازکار تشریح شده است. نتایج نشان میدهد که با ظهور گفتمان هویتی تطبیق‌گرا، منازعات میان نخبگان سیاسی بر محور این مسائل متمرکز شده است: نگرش به انقلاب اسلامی و فلسفه وجودی آن، کیفیت حل مشکلات کشور و تحقق پیشرفت، جهت‌گیری نسبت به نظام بین‌الملل و مدیریت مسائل فرهنگی. تفاوت در ادراک از این مسائل دوقطبی نوین، تکامل‌گرا- عدالت‌گراـ درون‌گراـ حفظ‌محور در حوزه روابط خارجی و حداکثرگرا در حوزه فرهنگی در مقابل، قطب ترمیدوری‌ـ آزادی‌خواه‌ـ برون‌گراـ بسط‌محور در حوزه روابط خارجی و حداقل‌گرا در حوزه فرهنگی را شکل داده که بعد از حوادث سال 1388 بر ابعاد آن افزوده شده است.
جامعه شناسی سیاسی
طاها عشایری؛ اکبر ذوالفقاری؛ طاهره جهان پرور؛ فائزه رقمی
چکیده
خشونت سیاسی - قومی حاصل توسعه و تغییرات اجتماعی ناگهانی، ناهمگون و بی‌سازمان کننده‌ای است که به ظهور بی‌سازمانی اجتماعی و آنومی چندبعدی انجامیده و در گذار با ایجاد شکاف اجتماعی، کژ کارکردی نهادی، فاصله اجتماعی قومی و تقابل هویتی کلان - خرد (فشارهای ساختاری) و عوامل رسانه‌ای (تحریک رسانه‌های خارجی، تبلیغات رسانه‌ای، فعالیت فرقه‌ای ...
بیشتر
خشونت سیاسی - قومی حاصل توسعه و تغییرات اجتماعی ناگهانی، ناهمگون و بی‌سازمان کننده‌ای است که به ظهور بی‌سازمانی اجتماعی و آنومی چندبعدی انجامیده و در گذار با ایجاد شکاف اجتماعی، کژ کارکردی نهادی، فاصله اجتماعی قومی و تقابل هویتی کلان - خرد (فشارهای ساختاری) و عوامل رسانه‌ای (تحریک رسانه‌های خارجی، تبلیغات رسانه‌ای، فعالیت فرقه‌ای هدایتشده) ظهور، تداوم و شدت آن را تعمیق میبخشد. بر این اساس هدف اصلی تحقیق، مطالعه عوامل مؤثر بر خشونت سیاسی - قومی با شیوه فراتحلیل در بازه زمانی سالهای 1401-1386 است. روش فراتحلیل بوده که با حجم نمونه 20 سند، به روش نمونهگیری هدفمند با رعایت ملاکهای ورود و خروج انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که عوامل فرهنگی (تعلق خردهفرهنگی، تحریک رسانه‌ای، سرمایه فرهنگی، تعلق مذهبی)، اجتماعی (انزوای اجتماعی، هویت ملی، احساس تبعیض، احساس محرومیت و ناکامی)، سیاسی (انسجام سیاسی، مشارکت سیاسی، اعتماد سیاسی، فرهنگ سیاسی پایین)، روانی (احساس منزلت قومی، تنش و اختلاف قومی، احساس بیگانگی، تحریک هویت قومی) و عوامل زمینهای (تحصیلات، درآمد، طبقه اجتماعی) در خشونت سیاسی - قومی مؤثر بوده است.
سیاست داخلی ایران
نیما شب افروز اکبری؛ علی مرشدی زاد؛ حسینعلی نوذری؛ حمید احمدی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی مناسبات پیچیده بحران‌های چندگانه ناکارآمدی، توزیع، هویت، نفوذ و مشروعیت و همچنین درهم تنیده شدن آنها در دولت و نظام سیاسی بویژه در یک بازه زمانی مشخص یعنی دو دوره ریاست جمهوری حسن روحانی میباشد و اینکه چه پیامدهایی برای مشارکت سیاسی فعال به دنبال داشت. یافته‌ها و نتایج این پژوهش بر اساس روش توصیفی– تحلیلی ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی مناسبات پیچیده بحران‌های چندگانه ناکارآمدی، توزیع، هویت، نفوذ و مشروعیت و همچنین درهم تنیده شدن آنها در دولت و نظام سیاسی بویژه در یک بازه زمانی مشخص یعنی دو دوره ریاست جمهوری حسن روحانی میباشد و اینکه چه پیامدهایی برای مشارکت سیاسی فعال به دنبال داشت. یافته‌ها و نتایج این پژوهش بر اساس روش توصیفی– تحلیلی بدست آمده و دال برآنند که این پژوهش از نظر زمانی یک پژوهش مقطعی، از حیث ارتباط و پیوند بین دادهها بیانگر نوعی همبستگی مضمونی میباشد و مؤید این مطلب است که هرگاه در نظام سیاسی بحران‌های مذکور رخ دهد آغازی خواهد بود بر کاهش اقتدار و افول مشروعیت و در نتیجه نظام سیاسی با بحران کاهش مشارکت فعال سیاسی و کاهش آن در سطح گسترده مواجه میشود. حوادث و اتفاقات این دوره زمانی و شیوة برخورد مردم و ارتباط و تعامل آنها با نظام سیاسی، همچنین کیفیت و میزان تأثیرگذاری آنها بر سیاست را تنها با معیاری همچون مشارکت سیاسی میتوان ارزیابی نمود. البته ذکر این مطلب بسیار مهم و حائز اهمیت است که بسیاری از رویدادها و اتفاقات شکل گرفته توسط بازیگران سیاسی و نیروهای رقیب و موازی، گاه خارج از رأی و تصمیم و اراده دولت بوده و به دامنه بحران وسعت بخشیده است.
علوم سیاسی
علی تدین راد؛ سارا نجف پور
چکیده
شناخت دقایق و چند و چون داستان از چشم‌انداز سیاسی و ارکان و اجزای آن می‌تواند به کاربست بهتر و موثرتر داستان‌گویی در بیان و انتقال مفاهیم در علوم سیاسی کمک کند و نیز ابزار و چارچوبی کارآمد برای تحلیل و بررسی متون و افکار ارائه شده در قالب‌های داستانی ارائه نماید. در این پژوهش جایگاه و مفهوم داستان و کارکرد و مؤلفه‌های آن با تأکید ...
بیشتر
شناخت دقایق و چند و چون داستان از چشم‌انداز سیاسی و ارکان و اجزای آن می‌تواند به کاربست بهتر و موثرتر داستان‌گویی در بیان و انتقال مفاهیم در علوم سیاسی کمک کند و نیز ابزار و چارچوبی کارآمد برای تحلیل و بررسی متون و افکار ارائه شده در قالب‌های داستانی ارائه نماید. در این پژوهش جایگاه و مفهوم داستان و کارکرد و مؤلفه‌های آن با تأکید بر قلمرو سیاست و با تمرکز بر آرای هانا آرنت در این عرصه بررسی میشود. بر این مبنا پرسش این است که جایگاه، کارکرد و مفهوم داستان‌گویی در اندیشه آرنت چیست و عناصر و اجزای آن کدامند؟ این پژوهش بصورت توصیفی- تحلیلی، آثار و آرای آرنت را مورد تحقیق قرار میدهد. بررسی‌ها نشان میدهد داستان در بیان معنا و انتقال مفاهیم از همه روش‌های تحلیلی، فلسفی و تاریخی سرشارتر است. داستان بهترین ابزار و بستر برای بیان، ظهور، نموداری و فهم کنش‌ها، رویدادها و پدیده‌های سیاسی و اجتماعی است. داستان‌ها افشا‌کننده کیستی، هویت قهرمانان و کنشگران و پدیده‌های منحصر به‌فرد بدون تقلیل آنها به زنجیره روابط علّی یا نظریه‌های فراگیر هستند. داستان، روایت جهان بین‌الأذهانی و کثرت بشری و نیز راهی به بی‌مرگی است. شجاعت و نشانِ قهرمانی قهرمان داستان، به سخن و کنشگری او به روایت هانا آرنت است.
سیاستگذاری عمومی
محمد یاری ناصریه؛ محمد ضیاالدینی؛ مصطفی هادوی نژاد؛ مهدی ابراهیمی نژاد رفسنجانی
چکیده
هدف این پژوهش، فرآیندکاوی نخبه‌ستیزی در بخش عمومی است. این پژوهش با درک نقش و اهمیت استفاده از توانایی‌ها و استعدادهای نخبگان به مفهوم‌پردازی و ارائه الگو در این زمینه پرداخته است. به این منظور ضمن انجام مصاحبه باز با 17 نفر از خبرگان آشنا به موضوع تحقیق، مجموعه‌ای از مضامین اولیه (302 مضمون) طی فرآیند کدگذاری باز گردآوری شدند و از ...
بیشتر
هدف این پژوهش، فرآیندکاوی نخبه‌ستیزی در بخش عمومی است. این پژوهش با درک نقش و اهمیت استفاده از توانایی‌ها و استعدادهای نخبگان به مفهوم‌پردازی و ارائه الگو در این زمینه پرداخته است. به این منظور ضمن انجام مصاحبه باز با 17 نفر از خبرگان آشنا به موضوع تحقیق، مجموعه‌ای از مضامین اولیه (302 مضمون) طی فرآیند کدگذاری باز گردآوری شدند و از دل آنها مقولههایی (16 مقوله) استخراج گردید. اجزای پارادایم کدگذاری محوری ذیل عناوین شرایط علّی (مولفههای فردی: ماکیاولیسم، مولفههای گروهی: رقابت ناسالم، مولفههای سازمانی: احتمال جابجایی قدرت در سازمان، راهبردها: عدم ورود نخبگان، شرایط زمینهای شامل: ویژگیهای شخصی: نارسیسیم، ویژگیهای رفتاری: رقابت ناسالم، شرایط مداخلهگر: ساختار سازمانی نامناسب، مقولهمحوری: گرایش به نخبه‌ستیزی و پیامدهای نخبه‌ستیزی در بخش عمومی: عدم پذیرش نیروهای نخبه) تعیین شدند. یافتههای پژوهش نشان داد که عدم استفاده از نخبگان در فرآیندهای تصمیمگیری نقاط قوت بخش عمومی را به ضعف و فرصتها را به تهدید بدل خواهد کرد.
تحولات خاورمیانه
ابوذر رفیعی قهساره
چکیده
اسلام با توجه به ماهیت سیاسی- اجتماعی خود اغلب نقشی پررنگ در سیاست جوامع اسلامی داشته است. این نقش، رژیمهای اقتدارگرای حاکم بر این کشورها را ترغیب به بهرهگیری از اسلام برای مشروعیتبخشی به اقدامات خود در سیاست داخلی و خارجی نموده است. امارات متحده عربی نمونه بارز دستکاری مذهب و هماهنگ ساختن آن با سیاست از طریق نهادها و شخصیتهای ...
بیشتر
اسلام با توجه به ماهیت سیاسی- اجتماعی خود اغلب نقشی پررنگ در سیاست جوامع اسلامی داشته است. این نقش، رژیمهای اقتدارگرای حاکم بر این کشورها را ترغیب به بهرهگیری از اسلام برای مشروعیتبخشی به اقدامات خود در سیاست داخلی و خارجی نموده است. امارات متحده عربی نمونه بارز دستکاری مذهب و هماهنگ ساختن آن با سیاست از طریق نهادها و شخصیتهای مذهبی بوده است. این نهادها و شخصیت ها حامی برداشتی از اسلام بودهاند که به «اسلام غیرسیاسی» یا «اسلام نوسنتگرا» معروف است. این برداشت؛ مخالف انقلاب، خواستار حفظ وضع موجود و تبعیت بیچون چرا از حاکمان است. پرسش پژوهش این است که اهداف دولت امارات از هماهنگ ساختن مذهب با سیاست خارجی خود چه بوده و برای تحقق این اهداف به چه اقداماتی دست زده است؟ مقاله میکوشد ضمن پرداختن به بنیانهای فکری این گرایش، دلایل بهرهگیری دولت امارات از آن و نیز اقدامات صورت گرفته در این راستا را بررسی نموده و در نهایت بکارگیری آن را در سه مورد خاص ارزیابی کند. روش تحقیق پژوهش، روش مطالعه موردی است. در این روش تلاش شده است با تمرکز بر مورد امارات، مسئله تلاش دولت این کشور برای هماهنگ ساختن مذهب با سیاست خارجی بررسی شود.
روابط بین الملل
غلامعلی چگنی زاده؛ سعید شکوهی
چکیده
فهم و برداشت تصمیم‌گیران از رویدادها به اندازه و چه‌بسا بیشتر از خود آن رویدادها اهمیت دارد. فارغ از واقعیت ماجرا نخبگان در نتیجه برداشت‌های خود رفتار می‌کنند. از همین‌رو نقش عوامل شناختی و ذهنی در رفتار بازیگران بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش به این مسأله پرداخته شده است که نخبگان چینی چه برداشت و فهمی از سیاست‌ها و نیات امریکا ...
بیشتر
فهم و برداشت تصمیم‌گیران از رویدادها به اندازه و چه‌بسا بیشتر از خود آن رویدادها اهمیت دارد. فارغ از واقعیت ماجرا نخبگان در نتیجه برداشت‌های خود رفتار می‌کنند. از همین‌رو نقش عوامل شناختی و ذهنی در رفتار بازیگران بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش به این مسأله پرداخته شده است که نخبگان چینی چه برداشت و فهمی از سیاست‌ها و نیات امریکا نسبت به کشورشان دارند. در مرحله بعد، تأثیر این برداشت بر روابط دوجانبه بررسی میشود. برای واکاوی این موضوع از چارچوب مفهومی مربوط به نقش برداشتها در سیاست بین‌الملل بهره گرفته شده است. روش تحلیل محتوای کیفی جهتدار نیز برای واکاوی و رمزگشایی دیدگاه نخبگان چینی بکار بسته شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نخبگان چینی، امریکا را دشمن اصلی خود، دشمن هویتی خود، رقیب اصلی خود در حوزههای فناوری و اقتصادی و چالشگر قدرت و نفوذ چین در منطقه میپندارند. از نظر آنان، هدف اصلی امریکا جلوگیری از قدرتیابی و روند روبهرشد چین است. این برداشتها سبب شده است سیاست چین نسبت به امریکا در سالهای اخیر قاطعانهتر، تهاجمیتر و انتقادیتر شود.
روابط بین الملل
حسین دلاور؛ رشید رکابیان
چکیده
درک مقامات چین از شرایط بین المللی پساجنگ سرد، به اتخاذ الگویی رفتاری جهت کاهش شکاف قدرت بدون برانگیختن حساسیت‌های بین‌المللی در مورد چین منجر شد. از این‌رو واکنش چین اتخاذ دو دستور کار در حوزه داخلی و جهانی جهت پاسخگویی به این الزامات بوده است. متأثر از این امر، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که دانش‌پژوهان را به مباحثه واداشته، پیامدهای ...
بیشتر
درک مقامات چین از شرایط بین المللی پساجنگ سرد، به اتخاذ الگویی رفتاری جهت کاهش شکاف قدرت بدون برانگیختن حساسیت‌های بین‌المللی در مورد چین منجر شد. از این‌رو واکنش چین اتخاذ دو دستور کار در حوزه داخلی و جهانی جهت پاسخگویی به این الزامات بوده است. متأثر از این امر، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که دانش‌پژوهان را به مباحثه واداشته، پیامدهای این الگوی توازنبخشی برای محافل تصمیمگیری دولت ها بویژه دولت برتر و نظم بین‌الملل بوده است. پرسش اصلی آن است که الگوی رفتاری چین چه پیامدها و چالشهایی برای آمریکا و نظم بین‌الملل ساختاری به همراه دارد؟ فرضیه آن است که الگوی رفتاری چین شرایط پیچیدهای بر سیاست کلی ایالات متحده در قبال چین به همراه داشته است. این به عدم قطعیتهایی که در هر تلاشی برای پیشبینی پیامدهای ظهور چین وجود دارد، اشاره میکند که چالشهایی برای سیاستگذاران در انتخاب سیاست «مهار» یا «تعامل» ایجاب میسازد. این الگوی رفتاری همچنین بعنوان علت تغییر ساختار نظام بین‌الملل و شکلدهی به نظم دوقطبی چین_ آمریکا دیده میشود. مقاله از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش تبیینی بهره می گیرد.
