نسا زاهدی؛ ابراهیم سرپرست سادات؛ سعید امینی
چکیده
همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه، دوران تازه‌ای در صحنه تحولات داخلی ترکیه به حساب می‌آید. با پیروزی شکننده حزب عدالت و توسعه در همه‌پرسی 16 آوریل 2017، می توان مطالعه پیرامون این همه‌پرسی و تحولات ناظر به آینده دموکراسی در این کشور را مسأله‌ای دانست که ارزش بررسی بیشتری دارد. در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از نظریه گردش نخبگان به عنوان ...
بیشتر
همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه، دوران تازه‌ای در صحنه تحولات داخلی ترکیه به حساب می‌آید. با پیروزی شکننده حزب عدالت و توسعه در همه‌پرسی 16 آوریل 2017، می توان مطالعه پیرامون این همه‌پرسی و تحولات ناظر به آینده دموکراسی در این کشور را مسأله‌ای دانست که ارزش بررسی بیشتری دارد. در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از نظریه گردش نخبگان به عنوان چارچوب نظری، همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه تحلیل شود. در این راستا سؤال محوری مقاله این است که همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه چه تأثیری بر آینده دموکراسی و ثبات سیاسی در ترکیه میگذارد؟ بررسیهای این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی، مبتنی بر منابع اسنادی این فرضیه را قوت بخشید که همه‌پرسی قانون اساسی اخیر ترکیه، آینده نظام سیاسی مبتنی بر گردش نخبگان این کشور را تضعیف و موجب می‌شود به واسطه آن فضای رقابتی برای سایر نخبگان غیرحکومتی مانند احزاب مخالف محدود شود، و آینده ثبات سیاسی و دموکراسی در این کشور با وضعیت مبهم و شکنندهتر نسبت به گذشته روبهرو باشد، همچنین آینده امنیت اجتماعی و سیاسی ترکیه، متزلزلتر از پیش به نظر آید.
مجید عباسی
چکیده
نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم بر دوپایه فکرى و ارزشى از یک سود و پایه عملى (نظامى و سیاسى) از سوی دیگر بنا شد. پایه نخست، ادعاى برترىِ فکرى و ارزشى غرب و تثبیت آن بر سایر ملل بود. پایه دوم، مسئله توانایى‌هاى سیاسى و نظامى بود که اگر ملت‌ها یا دولت‌ها تحت تأثیر آن نظام ارزشى و فکری قرار نگیرند و تسلیم نشوند، با فشارهای سیاسى و نظامى ...
بیشتر
نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم بر دوپایه فکرى و ارزشى از یک سود و پایه عملى (نظامى و سیاسى) از سوی دیگر بنا شد. پایه نخست، ادعاى برترىِ فکرى و ارزشى غرب و تثبیت آن بر سایر ملل بود. پایه دوم، مسئله توانایى‌هاى سیاسى و نظامى بود که اگر ملت‌ها یا دولت‌ها تحت تأثیر آن نظام ارزشى و فکری قرار نگیرند و تسلیم نشوند، با فشارهای سیاسى و نظامى مجبور به همراهی شوند. هردو عامل، امروزه در حال تغییر است؛ مهمترین دلیل آن نیز تعارضهای فکری و عملی نظام سلطه است.این پژوهش با تمرکز بر دیدگاههای مقام معظم رهبری در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که: «در گفتمان حضرت آیتالله خامنهای، نظام سلطه در روابط بینالملل، بهلحاظ عملی، چه تعارضاتی با شعارهای ارائهشده در حوزه نظری دارد؟». یافته‌های پژوهش حاکی از تناقضات نظام سلطه در نظریه و عمل در کلام مقام معظم رهبری در موضوعاتی مانند حقوق بشر، تروریسم، سلاحهای کشتار جمعی و دموکراسی است. این تناقضات، آسیبپذیری نظام سلطه را آشکار ساخته است و روند سقوط آن را تسهیل خواهد کرد.
مجتبی شریعتی؛ حسین سلیمی
چکیده
منطقه خاورمیانه در حال تحول است. عوامل و بازیگران بسیاری نیز بر تحولات آن اثرگذار است که بر پیچیدگی مسائل آن می‌افزاید. این وضعیت سیال و مبهم موجب مواجهه با سناریوهای مختلفی شده است که می‌تواند آینده کشورهای اسلامی و به‌طور کلی خاورمیانه را به اشکال مختلفی رقم زند. در این مقاله به این سؤال اصلی پاسخ داده می‌شود که: روندهای آینده دموکراسی ...
بیشتر
منطقه خاورمیانه در حال تحول است. عوامل و بازیگران بسیاری نیز بر تحولات آن اثرگذار است که بر پیچیدگی مسائل آن می‌افزاید. این وضعیت سیال و مبهم موجب مواجهه با سناریوهای مختلفی شده است که می‌تواند آینده کشورهای اسلامی و به‌طور کلی خاورمیانه را به اشکال مختلفی رقم زند. در این مقاله به این سؤال اصلی پاسخ داده می‌شود که: روندهای آینده دموکراسی در خاورمیانه تا سال 2025، چه تأثیراتی بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران میگذارد؟ در پاسخ به این پرسش، با بررسی آیندهپژوهانه روندهای آینده دموکراسی در خاورمیانه، در چارچوب نظریه سازهانگاری و با روش دلفی، پرسشنامهای طراحی و در اختیار خبرگان موضوع قرار گرفت. در ادامه، با هدایت تیم راهبری، دادههای پرسشنامههای دلفی، تجزیه و تحلیل شدند. سپس نتایج و نظرات خبرگان و پاسخدهندگان به گویهها، تحلیل کیفی شد و چهار سناریوی اصلی به دست آمد که شامل تفوق و حاکمیت مردم‌سالاری دینی؛ سکولاریسم؛ سلفیگری و حکومتهای نظامی، سلطنتی مطلقه و قومی هستند. در نهایت مطلوبترین سناریو و تهدیدآمیزترین سناریو برای جمهوری اسلامی ایران معرفی و راهکارهایی ارائه می‌شود.
فریبرز ارغوانی پیرسلامی؛ سید جواد صالحی؛ امیر ایمانی
چکیده
یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز خاورمیانه و ترکیه معاصر، مطالعه الگوهای ثبات و تهدید دموکراسی است. ترکیه در زمره معدود کشورهای خاورمیانه است که تجربه بلندمدتی در دموکراسی داشته است. با این حال، روند دموکراسی ترکیه از زمان تاسیس جمهوری ترکیه تا به امروز حاکی از نوعی الگوی نوسانی بوده است؛ الگویی که بر اساس آن دموکراسی ترکیه هیچ‌گاه ...
بیشتر
یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز خاورمیانه و ترکیه معاصر، مطالعه الگوهای ثبات و تهدید دموکراسی است. ترکیه در زمره معدود کشورهای خاورمیانه است که تجربه بلندمدتی در دموکراسی داشته است. با این حال، روند دموکراسی ترکیه از زمان تاسیس جمهوری ترکیه تا به امروز حاکی از نوعی الگوی نوسانی بوده است؛ الگویی که بر اساس آن دموکراسی ترکیه هیچ‌گاه به ثبات دموکراتیک دست نیافته و همواره با مولفههایی مواجه بوده که هم به تقویت دموکراسی در این کشور کمک کردهاند و هم زمینه تضعیف و تهدید آن را مهیا ساختهاند. این پژوهش با هدف ریشه‌یابی مولفه‌های نوسان در الگوی دموکراسی ترکیه به دنبال ارائه پاسخ به این سوال است که چرا روند دموکراسی ترکیه باوجود تداوم و تکامل، نتوانسته نویدبخش ثبات باشد و دائماً با الگوی نوسانی ثبات و تهدید همراه شده است؟ یافته‌های این نوشتار با اتکا به روش توصیفی- تبیینی و بهرهگیری از روند تاریخی حکمرانی در ترکیه نشان میدهد که اثرگذاری و همزیستی همزمان مولفه‌های ثباتبخش همچون اصلاحات قانون اساسی، سیستم حزبی و عضویت در اتحادیه اروپا در کنار مولفه‌های تهدیدزا مانند تهدیدهای قومی، چالشهای مذهبی و مداخله نظامیان در شکلگیری این الگوی نوسانی موثر است
سیدابراهیم سرپرست سادات
چکیده
با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار مردم‌سالاری دینی، پرسش از پیشینه مباحث نظری سازگاری و یا ناسازگاری دین و دموکراسی به مسئله‌ای بنیادین در عرصه نظام‌سازی تبدیل شد؛ موضوعی که کمتر پاسخ آن از دل اندیشه‌های اندیشه‌وران جریان فکری- سیاسی اسلام‌گرای دورة پهلوی دوم عرضه شده است. بااین‌حال، آیا می‌توان نظریه مردم‌سالاری دینی را ...
بیشتر
با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار مردم‌سالاری دینی، پرسش از پیشینه مباحث نظری سازگاری و یا ناسازگاری دین و دموکراسی به مسئله‌ای بنیادین در عرصه نظام‌سازی تبدیل شد؛ موضوعی که کمتر پاسخ آن از دل اندیشه‌های اندیشه‌وران جریان فکری- سیاسی اسلام‌گرای دورة پهلوی دوم عرضه شده است. بااین‌حال، آیا می‌توان نظریه مردم‌سالاری دینی را در آرای اندیشه‌وران اسلام‌گرای پیش از انقلاب اسلامی ریشه‌یابی کرد؟ به‌عنوان فرضیه بیان می‌شود که آرای استاد مطهری، حامل الگویی از مردم‌سالاری دینی است و می‌تواند، پیش‌قراول گفتگوهای نظری در این عرصه باشد. هدف نوشتار حاضر آن است که زمینه‌های نظری، مستعد و پشتیبان از آرای اندیشه‌وران جریان اسلام‌گرای پیش از انقلاب اسلامی را عرضه کند تا در تقویت نظری الگوی مردم‌سالاری دینی به کار آید. این مقاله، با کاربست روش جریان- گفتمان، تلاش می‌کند آرای استاد مطهری را درباره دموکراسی، استحصال و نسبت آن را با مردم‌سالاری دینی و صورت تحقق‌یافته آن در دوره جمهوری اسلامی بیان کند. بازشناسی الگوی دموکراسیِ اصولی مستند به آرای استاد مطهری، مؤلفه‌های آن، مختصات دینی آن و بازشناسی تداومِ برخی مبانی و مؤلفه‌های این الگو در الگوی مردم‌سالاری دینی دوره جمهوری اسلامی، یافته‌های مقاله است.
محمدحسین پناهی؛ سمیه شالچی
دوره 4، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 95-118
چکیده
این پژوهش بهمنظور مطالعۀ میزان گرایش به دموکراسی و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن به روش پیمایش انجام شده است. جمعیت نمونۀ پژوهش را 643 نفر از شهروندان 20 سال به بالای شهر تهران تشکیل میدهند. گرایش به دموکراسی با توجه به مبانی نظری، با دو بعد نگرشی و رفتاری تعریف شده است . بعد نگرشی آن با مؤلفه های مدارای سیاسی، اثربخشی سیاسی و مخالفت ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور مطالعۀ میزان گرایش به دموکراسی و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن به روش پیمایش انجام شده است. جمعیت نمونۀ پژوهش را 643 نفر از شهروندان 20 سال به بالای شهر تهران تشکیل میدهند. گرایش به دموکراسی با توجه به مبانی نظری، با دو بعد نگرشی و رفتاری تعریف شده است . بعد نگرشی آن با مؤلفه های مدارای سیاسی، اثربخشی سیاسی و مخالفت با اقتدارگرایی و بعد رفتاری با مؤلفه‌های مشارکت سیاسی و اعتراض به اقتدارگرایی تعریف شده است. یافته‌های توصیفی پژوهش بیانگر آن است که میزان گرایش به دموکراسی در بین پاسخگویان چشمگیر نیست، بهطوریکه تنها حدود 4 درصد جمعیت، به میزان زیادی و حدود نیمی از جمعیت نیز به میزان کمی به دموکراسی گرایش دارند. یافته‌های تبیینی پژوهش نشانگر آن است که بین گرایش به دموکراسی و عوامل طبقاتی، نظیر سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اقتصادی و همچنین گرایش به دموکراسی و عوامل فرهنگی مانند تجربۀ اجتماعی دموکراتیک (مدارای اجتماعی، مشارکت اجتماعی، نگرشهای خانوادگی دموکرات ) رابطه ای معنادار وجود دارد؛ بهطوریکه این متغیرها 34 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکنند؛ همچنین در بین متغیرهای مستقل، سرمایۀ فرهنگی بیشترین تأثیر را بر میزان گرایش به دموکراسی دارد
