نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار/ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم بر دوپایه فکرى و ارزشى از یک سود و پایه‌ عملى (نظامى و سیاسى) از سوی دیگر بنا شد. پایه‌ نخست، ادعاى برترىِ فکرى و ارزشى غرب و تثبیت آن بر سایر ملل بود. پایه‌ دوم، مسئله‌ توانایى‌هاى سیاسى و نظامى بود که اگر ملت‌ها یا دولت‌ها تحت تأثیر آن نظام ارزشى و فکری قرار نگیرند و تسلیم نشوند، با فشارهای سیاسى و نظامى مجبور به همراهی شوند. هردو عامل، امروزه در حال تغییر است؛ مهم‌ترین دلیل آن نیز تعارض‌های فکری و عملی نظام سلطه است.این پژوهش با تمرکز بر دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که: «در گفتمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، نظام سلطه در روابط بین‌الملل، به‌لحاظ عملی، چه تعارضاتی با شعارهای ارائه‌شده در حوزه نظری دارد؟». یافته‌های پژوهش حاکی از تناقضات نظام سلطه در نظریه و عمل در کلام مقام معظم رهبری در موضوعاتی مانند حقوق بشر، تروریسم، سلاح‌های کشتار جمعی و دموکراسی است. این تناقضات، آسیب‌پذیری نظام سلطه را آشکار ساخته است و روند سقوط آن را تسهیل خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

نظام سلطه و تعارضات آن در روابط بین الملل در گفتمان مقام معظم رهبری

چکیده [English]

After World War II, world order was based on two basic principles of thought and value and a practical basis (military and political). The first was the claim of the supremacy and value of the West and its consolidation on other nations. The second point was the issue of political and military capabilities. If nations or governments were not affected by that system of value and thought and did not surrender, they were forced to accompany by political and military pressures.Both factors are changing today; the most important reason is the intellectual and practical conflicts of the domination system.
This research focuses on the views of the Iranian leader about the system of domination and its conflicts, the main question is: What are the conflicts of domination system in international relations in practical termswith the theoretical field, in the discourse of Ayatollah Khamenei? "Results of the study indicate the contradictions of the dominant system in theory and practiceon issues like human rights, terrorism, weapons of mass destruction and democracy. In discourse of Iranian leader, these contradictions revealed the vulnerability of the domination systemand it will facilitate the process of collapse.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Domination
  • Human Rights
  • Terrorism
  • Weapons of Mass Destruction
  • Democracy
الف - فارسی
-    اسدی، ناصر و رضایی‌پناه، امیر، (۱۳۹۲)، «مبانی تقسیم‌بندی نظام بین‌الملل و هم‌گرایی و واگرایی‌های آن در گفتمان تعامل‌گرایی ضد نظام سلطه»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، بهار، سال سوم، شماره 1.
-    اسدی، ناصر، (۱۳۹۳)، «تحلیل گفتمانی سیاست خارجی آیت‌الله خامنه‌ای (گفتمان‌ تعامل‌گرایی ضد نظام سلطه)»، فصلنامه پژوهش‌های سیاست اسلامی، سال دوم، شماره پنجم، بهار و تابستان.
-    بی‌نا، (۱۳۸۳)، استراتژی امنیت ملی امریکا در قرن ۲۱، ترجمه جلال دهمشگی، بابک فرهنگی و ابوالقاسم راه‌چمنی، چاپ چهارم تهران: مؤسسه ابرار معاصر.
-    دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، (۱۳۸۶)، «گفتمان اصو‌ل‌گرایی عدالت محور در سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد»، دو فصلنامه دانش سیاسی، شماره 5.
-     عسگرخانی، ابومحمد، (۱۳۸۳)، رژیم‌های بین‌المللی، تهران: انتشارات ابرار معاصر.
-    قادری کنگاوری، روح‌الله و روحی، نبی‌الله، (۱۳۹۲)، «تأثیر بیداری اسلامی بر ماهیت و کارکرد نظام سلطه»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، پاییز، سال شانزدهم، شماره ۶۰.
-     قوام، عبدالعلی، (۱۳۹۰)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت.
-    کالاهان، پاتریک، (۱۳۸۷)، منطق سیاست خارجی امریکا: نظریه‌های نقش جهانی در امریکا، ترجمه داود غرایاق زندی و دیگران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-     لک‌زایی، نجف، (۱۳۸۹)، «انقلاب اسلامی و تکاپوهای سلطه‌گرایانه امریکا»، فصلنامه علمی‌پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، تابستان، شماره ۲۱.
-    متقی، ابراهیم و پیام، فرشته، (۱۳۹۲)، «اقتدارگرایی نظام سلطه و جنبش اجتماعی ‌ساختاری مقاومت»، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، تابستان، دوره نخست (ویژه‌نامه عدم تعهد).
-    متقی، ابراهیم و همکاران، (۱۳۹۳)، «بررسی آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف راهبردی بازیگران نظام سلطه»، فصلنامه راهبرد دفاعی، بهار، سال ۱۲، شماره۴۵.
-    محمدی، منوچهر، (۱۳۸۸)، «برخورد تمدن‌ها یا برخورد با نظام سلطه (پارادایم جدید در روابط بین‌الملل)»، فصلنامه علمی‌پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، بهار، شماره۱۶.
-    نامدار، مظفر و ضمیریان، محمدحسین، (۱۳۹۰)، «مقام معظم رهبری و نظریه ساختاری روابط بین‌الملل در سیاست‌گذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره هشتم، بهار، شماره۲۴.
-     هانینگتون، ساموئل، (۱۳۸۴)، چالش‌های هویت در امریکا، ترجمه محمودرضا گلشن‌پژوه و دیگران، تهران: انتشارات مؤسسه ابرار معاصر.
 
ب- انگلیسی
 
-     Cox, Robert, (1981), “Labour and Hegemony”, International Organizations, Summer, Vol. 31.
 
-     Gilpin, R, (1981), War and Change in World Politics, Cambridge: Cambridge University Press.
-     Ikenberry, John, (2011), “The Future of Power”, Foreign Affairs, March/ April.