نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه پیام نور/ قم / ایران

چکیده

رشدنوسلفی‏ گری و ظهور پدیده داعش که به صورت فزاینده در منطقه خاورمیانه گسترشیافته و چندین کشور را تحت تاثیر خود قرار داده،حاکی از فصل نوین مسائلامنیتی در این منطقه است. پرسش اصلی این نوشتار این است که در پرتو تهدیدات داعش در سال‏های اخیر، چشم ‏انداز امنیت منطقه ‏ایجمهوری اسلامی ایران متأثر از چه عواملی خواهد بود؟فرضیه مقاله نشان‏ دهنده آن است که به دلیل استمرار پیشران‏های این تهدیدات، امنیت منطقه ‏ای ایران در یک تقابلهویت ‏جویانهباجریانسلفی- تکفیریقراردارد. نوشتار پیش‏رو با استفاده از روش کیفی و استعانت از تکنیک کتابخانه  ‏ای توصیفی به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش نخست،بهبررسی متون پژوهشی مرتبط با ظهور داعش و تأثیر آن بر امنیت منطقه‏ ای جمهوری اسلامی ایران می ‏پردازد و بخش دوم، درپی ارائه چارچوبی تحلیلی مبتنی بر حضور و استمرار عوامل موثر (پیشران‏های) بحران‏زا است که شناخت آن‏ها ترسیم چشم ‏انداز امنیت منطقه ‏ای را برای جمهوری اسلامی ایران میسر می ‏سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ISIS and Iranian perspective on regional security; Looking for an analytical framework

نویسنده [English]

  • Hossein Khani

Payam-e Noor,Qom,Iran

چکیده [English]

Growth of neo-Salafism and the emergence of the ISIS phenomenon Which has grown increasingly in the Middle East and has influenced several countries, Indicates a new chapter in security issues in the area. Accordingly, the main question of this article is that In the light of ISIS threats in recent years, what is the regional security vision of the Islamic Republic of Iran? The hypothesis of the paper shows that due to the continuation of the drivers of these threats, Iran's regional security lies in a confrontation with the Salafist-Takfiri flow. The present paper, using qualitative methodology, and the bibliographic-descriptive technique divides into two parts. The first section examines research texts related to the emergence of ISIS and its impact on regional security in the Islamic Republic of Iran And the second part also seeks to provide an analytical framework based on the presence and continuity of critical factors (drivers) of crisis Which recognizes them provides a perspective on regional security for the Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Security
  • Middle East
  • Iranian Perspective
  • ISIS
  • Terrorism
الف- فارسی
-         آجیلی، هادی و مبینی‏کشه، زهرا، ( 1394)، «نقش داعش در شکل‏گیری معادلات جدید در خاورمیانه»، حبل‏المتین، سال سوم، زمستان، شماره 9.
-         اسماعیل‏زاده امامقلی، یاسر و احمدی فشارکی، حسنعلی، (1395)، «داعش و امنیت ایران با تکیه بر مکتب کپنهاگ»، فصلنامهپژوهشهایراهبردیسیاست، سال 5، پاییز، شماره 18، (شماره پیاپی 48).
-         بصیری، محمدعلی و باقری، محسن، (1394)، «بررسی تطبیقی گفتمان مقاومت اسلامی حزب الله لبنان و گفتمان سلفی تکفیری»، فصلنامهروابطفرهنگی، سال اول، پاییز، شماره 1.
-         ترابی، قاسم و محمدیان، علی، (1394)، «تبیین سیاست‏ خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه از منظر واقع‏گرایی تدافعی»، فصلنامه سیاست پژوهی، دوره‏دوم، تابستان، شماره 3.
-         حبیبیان، محمدحسن، (1395)، داعش‏حقیقی و حقیقت‏داعش، تهران: پژوهشکده مطالعات‏کاربردی قلم.
-         زارعان، احمد، (1393)، «زمینه‏های ظهور و گسترش داعش در محیط امنیتی غرب آسیا»، آفاق امنیت، سال هفتم، تابستان، شماره24. 
-         صالحی، سیدجواد و مرادی‏نیاز، فاتح، (1394)، «پیامدهای ظهور داعش بر ژئوپلتیک خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش‏های سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، بهار، شماره 1.
-         عباس‏زاده، مهدی و سبزی، روح الله، (1394)، «شیوه‏های هویت جویی القاعده و داعش»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، زمستان، شماره302 .
-         فوزی، یحیی، (1389)، «گونه‌شناسی فکری جنبش‌های اسلامی معاصر و پیامدهای سیاسی- امنیتی آن در جهان اسلام»، فصلنامه مطالعات‏ راهبردی، سال‏ سیزدهم، زمستان، شماره50.
-         فیرحی، داود، (1396)، «دین صلح و جهل مقدس»، دوماهنامهچشماندازایران، شهریور و مهر، شماره 105.
-         کریمی، سحر، (1394)، «نحوه و چگونگی پیدایش و شکل‏گیری گروه‏های تروریستی (بررسی مورد دولت اسلامی عراق و شام)»، پژوهش ملل، دوره اول، بهمن، شماره 2.
-         مسجد جامعی، محمد، (1395)، ایران و جهان عرب: تحولات ژئوپلتیک ایران، تهران: انتشارات اطلاعات.
-         مرادی، اسدالله و امیرمسعود، شهرام‏نیا، (1394)، «بحران سوریه و امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‏های راهبردی سیاست، سال چهارم، زمستان، شماره 15، (شماره پیاپی 45).
-         مصطفی، حسن، (1394)، داعش؛ زیرساخت‏های معرفتی و ساختاری، جلد 1، چاپ 2، تهران: موسسه فرهنگی و هنری آفتاب خرد.
-         موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی بین‌المللی ابرار معاصر تهران، (1395)، «آینده داعش و توصیه‏هایی برای جمهوری اسلامی ایران (گزارش ویژه)»، سال 11، (شماره پیاپی 551).
-         نجات،  سیدعلی، (1394)، «گروهک تروریستی داعش و امنیت  ملی جمهوری اسلامی ایران؛ چالش‏های و فرصت‏ها»، فصلنامه سیاست دانشگاه تربیت مدرس، سال دوم، تابستان، شماره 6 .
-         نجات پور، مجید، میلانی، جمیل و نجات، سیدعلی، (1393)، «پدیده داعش و شگردهای رسانه‏ای»، مطالعات رسانه و امت، سال اول، پائیز و زمستان، شماره 1.
 
ب- انگلیسی
-          Jabareen, Yosef, (2015), “The emerging Islamic State: Terror, territoriality, and the agenda of social transformation”, Urban Planning and Politics, Faculty of Architecture and Town Planning, Technion – Israel Institute of Technology, 33855 Haifa.
 
-          Kfir, Isaac, (2015), “Social Identity Group and Human (In) Security: The case of Islamic (ISIL)”, Studies in Conflict & Terrorism.