نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

2 کارشناسی ارشد مطالعات خلیج فارس – دانشگاه علامه طباطبایی

3 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

قیام­های مردمی سال 2011 موسوم به بهار عربی ، تغییرات سیاسی برخی از کشورهای خاورمیانه را در پی داشت که تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه گذاشته به نحوی که  منجر به تغییر نظم منطقه­ای و تحول نقش­ها و بازیگران منطقه­ای شده است. عربستان سعودی به عنوان یک کشور محافظه‌کار که همواره به دنبال سیاست حفظ وضع موجود در منطقه بوده با شروع تحولات در منطقه به منظور حفظ موازنه قوا به سیاست تهاجمی در منطقه روی آورده است. قطر نیز به عنوان یکی از اعضای GCC که به عنوان دولتی میانجی­گر در منطقه شناخته می­شود، تحولات منطقه را فرصتی مناسب برای افزایش نقش و جایگاه خود ارزیابی کرد. حال این پژوهش با نگاهی تطبیقی به بررسی سیاست خارجی عربستان و قطر در قبال بحران سوریه می‌پردازد. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که این دو کشور با وجود اختلافات ایدئولوژیکی با هدف ارتقای جایگاه منطقه­ای خود و حذف رقبا وارد بحران­های منطقه­ای شده و با اتخاذ رویکردی که منجر به تشدید درگیری­ها در منطقه شده است، منافع آنها را مورد مخاطره قرار داده و آنها را رودر روی یکدیگر قرار خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comprehensive study of foreign policy of Saudi Arabia and Qatar towards the Syrian crisis (2011-2017).

چکیده [English]

The popular uprisings in 2011, known as the Arab Spring, led to political changes in some Middle Eastern countries that have had a profound impact on the political and security interactions in the region, leading to regional change and the transformation of regional roles and actors. Saudi Arabia, as a conservative country, has always sought a policy of maintaining the status quo in the region, with the advent of developments in the region and the fear of spreading it into its kingdom, as well as in order to maintain a balance of power with the aggressive policy in the region. Also Qatar as a GCC member, known as a mediating state in the region, assessed the developments in the region as an opportunity to increase its role. Qatar's political movements were in conflict with Saudi policies on regional developments that led to tension between Saudi Arabia and Qatar and other members of the Gulf Cooperation Council. The present study, with a comparative approach, will examine the foreign policy of Saudi Arabia and Qatar towards the Syrian crisis. The research findings indicate that the two countries, despite ideological differences aiming at promoting their regional status and eliminating rivals into regional crises, have adopted their approach to intensifying conflicts in the region. Put them at risk and put them face to face.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Saudi Arabia"
  • "Qatar"
  • " Syrian crisis"
  • "the conflict of interest"
  • " regional order"
الف- فارسی
-      ابراهیمی، نبی الله، ( 1390 )، «اخوان گرایی و سیاست خارجی قطر در قبال انقلاب­های عربی 2011»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شماره 1.
-         اسدی، علی اکبر، (1393)، «بحران سوریه، تأثیر آن بر بازیگران منطقه­ای»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال سیزدهم، شماره 50.
-         برزگر، کیهان، (1392)، تحولات عربی، ایران و خاورمیانه، چاپ اول، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
-         سهرابی، عبدالله، (1391)، «سایه عربستان بر سر قطر، همشهری دیپلماتیک»، ماهنامه سیاسی تحلیلی، شماره 59.
-         صادقی، حسین، احمدیان، حسن، (1389)، «عربستان سعودی ؛از هژمونی تا رهبری منطقه­ای»، مجله روابط خارجی، شماره7.
-         قوام، عبدالعلی، (1393)، روابط بین­الملل: نظریه­ها و رویکردها، تهران: انتشارات سمت.
-         قاسمیان، روح الله، (1392)، کنکاشی در تحولات سوریه،ریشه هاپیامدهاو بازیگران.
-      کرمی، کامران، (1392)، «عربستان و بحران سوریه در روند رقابت‌های ژئوپلتیکی و ژئوکالچری»، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح، به نقل از: http://peace-ipsc.org/fa بازیابی در 26/ 8/ 1393
-      کوهکن، علیرضا و تجری، سعید، (1394)، «بحران سوریه و سیاست‌های منطقه‌ای عربستان سعودی 2011 تا 2014»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، پاییز 1393 (شماره پیاپی 40)، شماره 10.
-         مشیرزاده، حمیرا، (1393) ، تحول در نظریه­های روابط بین­الملل، تهران: انتشارات سمت.
-      نیاکویی، سید امیر، بهمنش، حسین، (1391)، «بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها»، فصلنامه روابط خارجی، زمستان، شماره 4.
ب- عربی
-      تعتاع، عبدالناصر، ( 2012 )، «الموقف العربی من الثوره السوریه، دراسه منشوره علی موقع مرکز امیه للبحوث و الدراسات الاستراتیجیه»، متاح فی http://www.umayya.org/featured/1386.
-      سمیر الرنتیسی، محمود و المدلل، ولید حسن، (2013) ، «السیاسه الخارجیه القطریه تجاه بلدان الربیع العربی و القضیه الفلسطینیه»، البرنامج المشترک بین اکادیمیه الادراه و السیاسه للدراسات العلیا و جامعه الاقصی برنامج الدبلوماسیه و العلاقات الدولیه،  متاح فی www.mpa.edu.ps/uploads/r43.pdf.
 
پ- انگلیسی
-          Boghardt, Lory Plotkin&Henderson, Simon, (2017), “Rebuilding Allaiances and Countering Threats in the Gulf”, THE WASHINGTON INSTITUTE FOR NEAR EAST POLICY.  NO, 35. FEBRUARY 2017.
-          Barzegar, Kayhan, (2012), “The Arab Spring and the Balance of Power in the Middle East”, Belfer Center for Science and International Affairs, Harvard Kennedy School, Available in http://www.irdiplomacy.ir/en/page/1908606/ Retrieved October 30 (2015).
-          Elashmawy, Sherif, (2014), “THE FOREIGN POLICIES OF SAUDI ARABIA AND QATAR TOWARDS THE ARAB UPRISINGS; The Cases of Egypt, Libya and Bahrain”, Paper presented at the 5th ECPR Graduate Student Conference, University of Cambridge.
-          Harriet, Sherwood, (2012), Arab League Urges Joint UN-Arab Peacekeeping.
-          Jahner, Ariel, (2012), “SAUDI ARABIA AND IRAN: The Struggle for Power and Influence in the Gulf”, International Affairs Review,Volume XX, Number 3.
-          Katzman, Kenneth, (2016), “Qatar: Governance, Security, and U.S. Policy, Specialis in Middle Eastern Affairs”, Congressional Reserch Service, www.Crs.gov.R44533.
-          Kaussler, Bernd, (2015), “Tracing Qatar's` Foreign Policy and its Impact on Regional Security, Arab Center for Research and Policy Studies”, www.dohainstitute.org.
-          Mearsheimer, John J, (2001), The Tragedy of Great Power Politics, New York: Norton.
-          Mohseni, payam, ( 2015), Views from the Arab World and Iranian Politics Post – nuclear deal, in Iran and the Arab Workd after the Nuclear  Deal, Rivalry and Engagement in a New Era, Harvard Kennedy School, Belefer Center For Science and International Affairs.
-          Pulliam, Sara, (2013), “Qatar’s Foreign Policy: Building an International Image”, Journal of the American University in Cairo, Department of Political Science. Cairo.
-          Rockower, Paul, (2012), “Qatar Public Diplomacy”, Unpublished Paper, Web.
-          Steinberg, Guido, (2013), Qatar and the Arab Spring: Support for Islamists and new anti-Syrian policy , accessible online at http:// www. swp-berlin. org/ fileadmin/ contents/ products/ comments/ 2012C07_ sbg.pdf, p. 5., accessed 8/05/2013.
-          Steinberg, Guido, (2014), Stiftung Wissenschaft und Politik German Institute for International and Security Affairs, Leading the Counter- Revolution, Saudi Arabia and the Arab Spring Steinberg, June 2014.
-          Walt, Stephen M (1987), The Origins of Alliances, Ithaca, NY: Cornell University Press.
-          http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/qatar-saudi-arabia-diplomatic-tensions-trump-administration-intervenes-iran-islamic-militants-a7774666.html
-          http://www.businessinsider.com/economic-impact-of-the-severance-of-diplomatic-ties-between-qatar-saudi-arabia-and-other-states/6/2017-?r=UK&IR=T