نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انقلاب تونس در ژانویه 2011 میلادی، موجبات سرایت ناآرامی­ها به دیگر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقارا فراهم کرد. نارضایتی‌ها سرانجام در فوریه 2011 میلادی به سوریه رسید. و از ماه اوترقابت قدرت­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای به­منظور کسب قدرت در سوریه آغاز شد. از جمله کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه، ترکیه می­باشد؛ حزب عدالت و توسعه از سال 2002 میلادی، سیاست به حداقل رساندن تنش با همسایگان را، در دستور کار خود قرار داد. اما با شروع بحران داخلی سوریه، روابط آنکارا و دمشق مجددا تیره شد و اکنون ترکیه برای برکناری بشار اسد تلاش می­کند. این پژوهش با به کارگیری روش تحلیلی_تبیینی،به چرایی مداخله­ غیرسازنده­ ترکیه در سوریه از اوت 2011 میلادی تا سال 2015 میلادی می­پردازد. فرضیه پژوهش به­این قرار است که ترکیه برای تکمیل سیاست تبدیل شدن به کانون انرژی، به دولتی کاملا هم­سو در سوریه نیاز دارد؛ زیرا سوریه دروازه ورود ترکیه به خاورمیانه است. سوریه با زمامداری بشار اسد با لغو قرارداد خط لوله انتقال گاز عرب از قطر به ترکیه و امضای قرارداد احداث خط لوله با ایران نشان داد شریک قابل اعتمادی برای ترکیه نیست و به­همین­جهت از شروع بحران تا پایان سال 2015، آنکارا سیاست حذف اسد را در پیش گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geopolitics of Gas and Turkey Intervention in Syria

چکیده [English]

In January 2011, the Tunisian Revolution started an unrest which soon spread to the rest of Middle East and North African Regions. I order to gain political power, a severe competition between regional and trans-regional powers took place in Syria in March 2011. The Turkish-Syrian relations grew darker in the past six years. This study tries to find the reasons of Turkey’s non-constructive intervention in Syria between August 2011 and the end of 2015. The hypothesis of this article assumes that Turkey considers Syria as a gateway to the Middle Eastern energy, thus, Ankara seeks a compatible government in Syria to help it become an energy hub. Cancellation the Arab-gas pipeline from Qatar to Turkey by Assad in order to replace it with that’s of Iran, revealed the fact  that Syria is not a reliable partner for Turkey. Hence, from the beginning of the crisis, Turkey has developed the policy of overthrow Assad.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Turkey"
  • "Energy"
  • "Transit"
  • "Syria"
  • "Gas"
الف- فارسی
-         آذری، مصطفی و ابراهیمی، الیناز، (1386)، چشم انداز انرژی در خاورمیانه و امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، جاپ اول، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
-         آقاجانی، میخاییل، (1393)، «خط لوله انتقال گاز ایران – عراق – سوریه»، ایران فرارو،  http://pers.iran.ru/news/analitics/80214.
-        جعفری ولدانی، اصغر، نجات، سیدعلی، (1392)، «نقش قدرت­های منطقه­ای در بحران سوریه (1390-1393)»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، زمستان، سال بیستم، شماره 4.
-         زارعی، بهادر، زینی­وند، علی، ماندگار، علی، دلشادزاد، علی، (1393)، «موقعیت راهبردی ژئواکونومیک خلیج فارس و رقابت قدرت­های بزرگ در سده­ بیست و یکم»، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره­ 46، شماره 2.
-         فاطمی­نسب، علی، چگینی، امین، (1390)، «سیاست خارجی ترکیه و تحولات سوریه  و تاثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا؛ زمستان، شماره 9.
-         لنجافسکی، ژرژ، (1377)، تاریخ خاورمیانه، ترجمه هادی جزایری، تبریز: موسسه فرانکلین.
-         مجتهدزاده، پیروز، (1386)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: نشر نی.
-         مسعودنیا، حسین، فروغی، عاطفه، چلمقانی، مرضیه، (1391)، «ترکیه و بحران سوریه؛ از میانجیگری تا حمایت مخالفان»، فصلنامه­ مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال اول، شماره 4.
-         نصرتی، حمیدرضا، منیری، کامل، (1390)، دیپلماسی و امنیت انرژی، چاپ اول، تهران: انتشارات نشر.
-         نعمت زاده، محمدرضا، (بیتا)، «تحولات ژئوپلتیک انرژی، نقش گاز طبیعی»، سخنرانی در دوازدهمین همایش سالانه موسسه مطالعات بین المللی انرژی.
-         یزدان پناه درو، کیومرث، نامداری، محمدمهدی، (1392)، «بحران سوریه با تاکید بر رویکرد نظام غرب و راهبرد ترکیه در این کشور»، دو فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، بهار و تابستان، سال دوم، شماره 3.
ب- انگلیسی
-          _____, (2013), “Chapter Four: The Regional Struggle Over Syria”, Adelphi Series, Vol.53:438.
 
-          Alun Hughes, Geraint, (2014), “Syria and the Perils of Proxy Warfare”, Small Wars & Insurgencies, Vol. 25, No. 3.
 
-          Bacik, Gokhan, (2006), “Turkey and Pipeline Politics”, Turkish Studies, Vol.7, No.2, June.
 
-          Balamir Coskun, Bezen & Richard Carlson, (2010), “New Energy Geopolitics:  Why does Turkey Matter?”, Insight Turkey, Vol. 12, No.3.
 
-          Bilgin, Mert, (2015),”Turkey’s Energy Strategy: Synchronizing Geopolitics and Foreign Policy with Energy Security?”, Insight Turkey, Vol.17,  No.2.
 
-          Bilgin, Mert, (2011), “Energy Policy in Turkey: Security, Markets, Supplies, and Pipelines”, Turkish Studies, Vol.12, No.3, September.
 
 
-          Bilgin, Mert, (2010), “Turkey´s Energy Strategy: What Difference Does It Make to Become an Eergy Transit Corridor, Hub or Center?”, UNISCI Discussion Papers, May, Nº 23.
 
-          Bilgin, Mert, “Energy and Turkey’s Foreign Policy: State Strategy Regional Cooperation and Private Sector Involvement”, Turkish Policy Quarterly, Vol. 9, No.2.
 
-          Carlisle, Tamsin, (2009), “Qatar Seeks Gas Pipeline to Turkey”, The National Business, August 26.
 
-          Duren, Tyler, (2013), “Guest Post: Is the US Going to War with Syria over a Natural Gas Pipeline?”, Proquest Center, Chatham: Newstex, September 5.
 

-          Escobar, Pepe, (2012), “Syria's Pipelineistan War”, 06 August, www.aljazeera.com.

-          http:// www.aljazeera.com.

-          http://www.mop.ir.

-          http://www.parsine.com/fa/news.

 
-          G. Martin, Lenore, (2013), “Turkey and the USA in a Bipolarizing Middle East”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, Vol. 15, No. 2.
 
-          Guney, Aylin, (2014), “The Meta-Geography of the Middle East and North Africa in Turkey’s New Geopolitical Imagination”, Security Dialogue, Vol. 44, No 5-6.
 
-          Hokayem, Emile, (2012), “Syria and its Neighbours”, Survival Global Politics and Strategy, April–May, Vol. 54, No. 2.
 
-          Hokayem, Emile, (2014-2015), “Iran, the Gulf States and the Syrian Civil War”, Survival Global Politics and Strategy, December- January, Vol. 56, No. 6.
 
-          K. Han, Ahmet, (2011), “Turkey’s Energy Strategy and the Middle East between a Rock and a Hard Place”, Turkish Studies,
 
-          Krauer-Pacheco, Ksenia, (2011), “Turkey as a Transit Country and Energy Hub”, Forschungsstelle Osteuropa Bremen Arbeitspapiere und Materialien, No.118, December, The Link to Its Foreign Policy Aims.
 
-          Müftüler-Baç, Meltem & Başkan, Deniz, (2011), “The Future of Energy Security for Europe: Turkey's Role as an Energy Corridor”, Middle Eastern Studies, Vol. 47, No. 2, March.
 
-          M.Winrow, Gareth, (2013), “The Southern Gas Corridor and Turkey’s Role as an Energy Transit State and Energy Hub”, Insight Turkey, Vol.15, No.1.
 
-          Newman, Nicholas, (2014), “Prospects for Pipeline Construction Look Good in Middle East”, Pipeline and Gas Journal; September, ProQuest Central.
 
-          Northrup, Chip, (2013), “Syria’s Gas Pipeline War: “Operation Gas Pains”, September 7, http://www.nofrackingway.us.
 
-          Northrup, Chip, (2016), “Syria’s Gas Pipeline War. Or Why the Russians are Where they are, and not where they’re not”, October 25. http://www.nofrackingway.us.
 
-          Okumus, Olgu, (2013), “Some Reasons to Materialize Iran, Iraq & Syria Gas Pipeline”, February 11, http://www.academia.edu.
 
-          Phillip, Christopher, (2015), “Sectarianism and Conflict in Syria”, Third World Quarterly, Vol. 36, No. 2.
 
-          “Reading Turkey's Foreign Policy on Syria: The AKP's Construction of a Great Power Identity and the Politics of Grandeur”, (2014), Turkish Studies, Vol. 15, No. 1.
 
-          Robinsson, Jerry, “why Syria? An Examination of the Iran-Iraq-Syria Pipeline”, http://ftmdaily.com/what-jerry-thinks/whysyria.
 

-          Strauss, Delphine, (2011), “Erdogan Urged Assad to Hasten Reform”, Financial Times, March 28, http://www.ft.com.

 
-          Suvankulov, Farrukh, Akhmedjonov, Alisher & Oqucu, Fatma, (2012), “Resorting Forgotten Ties: Recant Trends and Prospects of Turkey Trade with Syria, Lebanon and Jordon”, September, Vol 13, Issue 3.
 
-          Tagliapietra,­ Simone & Eni Enrico Mattei, Fondazione, (2014), “Turkey as a Regional Natural Gas Hub? Myth or Reality?”, Italy, Nota Di Lavoro,  No.2.
 
-          Taşpınar, Ömer, (2012), “Turkey's Strategic Vision and Syria”, The Washington Quarterly, Published online: 25 Jul.
 
-          _______, (2012), “Turkey's frustrations grow with Syrian Civil war”, The International Institute for Strategic Studies, October, Vol. 18.
 
-          Ulutas, Ufuk, (2010), “Turkish Foreign Policy in 2009:  A Year of Pro-Activity”, Insight Turkey, Vol. 12, No. 1.
 
-          ______, (2015), “Unicorn riot, Pipeline Politics in the Syrian Civil War”, September 20.
 
-          W. Walker, Joshua, (2012), “Turkey’s Time in Syria: Future Scenarios”, Crown Center for Middle East Studies, No 2, May.
 
-          Yıldız, Taner, “Turkey’s Energy Economy and Future Energy Vision”, Turkish Policy Quarterl, Vol 9, No 2.