نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا

چکیده

از زمان آغاز بحران سوریه درسال 2011 تاکنون بسیاری این بحران را ناشی از توطئهای می­­دانند که از خارج از این کشور و بهوسیلۀ امریکا و انگلیس و متحدان منطقه­ای آن­ها؛ یعنی اسرائیل و عربستان برنامه­ریزی و اجرا شده است. اما علی­رغم هدایت بحران از خارج، وجود برخی شکاف­های اجتماعی در جامعۀ سوریه مانند: شکاف­های قومی ومذهبی که در قالب تعارض­های درون گروهی شیعه- سنی و برون گروهی کردی– عربی بروز نموده بود، نیز بر افزایش دامنه بحران و رشد سریع­تر گروه­های رادیکال تأثیر گذاشته است. پرسش اصلی پژوهش عبارت است از اینکه شکاف­های اجتماعی موجود در کشور سوریه بویژه شکاف­های قومی و مذهبی چه تأثیری در شکل‌گیری و رشد افراط‌گرایی در این کشور داشته است؟ فرضیه مقاله این است که  به نظر می­رسد وجود دو شکاف عمدۀ قومی و مذهبی در کشور سوریه و نا توانایی دولت در مدیریت دخالت­های گستردۀ خارجی باعث بالارفتن شدید سطح تعارض­ها و نارضایتی­­های اجتماعی در این کشور شده است. لذا با آغاز بحران در سال 2011 و پس از هجوم گسترده شورشیان خارجی به سوریه، شکاف­های قومی و مذهبی نیز بشدت فعال شده است و بر رشد و قدرت­گیری گروه­های افراطی تأثیر زیادی گذاشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social polarization and its effect on the formation and growth of radicalism in Syria Emphasizing the ethnic gaps – religious

چکیده [English]

Since the beginning of the Syrian crisis in 2011, many analysts consider this crisis to be result of a conspiracy from outside actors mainly US and Britain and their regional allies such as Israel and Saudi Arabia. But some internal social gaps Such as ethnic and religious gaps mainly Shiite - Sunni and outgroup Kurdish - Arabic conflicts had led to the outbreak of a civil war in this country. In this paper, the main question is: how does the social gaps, mainly ethnic and religious, affect the formation and growth of radicalism in this country? It is argued that there are two major ethnic and religious gap in Syria and due to inability of the government in managing these gaps and extensive foreign involvement, Syria has faced conflict and social unrest. Therefore, from the beginning of the crisis in 2011 and with the massive influx of foreign militants into the country, Religious Ethnic gaps have also been extremely deepened and led to the growth of radical groups.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gaps
  • Ethnic
  • religious
  • radicalism
  • Syria
   الف) فارسی
- امامزاده فرد، پرویز، (1392)، «تاملی بر ریشه‌های بحران در سوریه»، گزارش راهبردی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک، شمارۀ 364.
- الحاج، عبدالرحمن، (2013)، السلفیة و السلفیون فی سوریة: من الإصلاح إلى الجهاد، بیروت: مرکز الجزیرة للدراسات.
- ابراهیمی‌فر، طاهره، (1395)، «مکانیزم نابودی منابع استراتژیک قدرت داعش»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، دورۀ 5، شماره 17.
- بشیریه، حسین، (1392)، جامعه‌شناسی سیاسی نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشرنی.
- بشیریه، حسین و قاضییان، حسین، (1380)، «بررسی تحلیلی مفهوم شکاف‌های اجتماعی»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، سال هشتم، دوره دوم، شماره 30.
- تاجیک، محمدرضا، (1383)، دهه سوم تخمین‌ها و تدبیرها، جلد اول، تهران: انتشارات بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
- تقوی، سیده لیلا و وحیدفر، سعیده، (1394)، «بررسی نقش اخوان‌المسلمین در تحولات سوریه 1945-2015»، تاریخنامۀ خوارزمی، دورۀ 3.
- حاجی یوسفی، امیرمحمد، (1387)، «هلال شیعی؛ فرصت‌ها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و امریکا»، فصلنامۀ دانش سیاسی، دورۀ 1، شماره 1.
- حافظ‌نیا، محمدرضا، (1390)، روش پژوهش در علوم انسانی، چاپ اول، تهران: انتشارت سمت.
- دبیری، محمدرضا، (1390)، «سوریه یک قرن در یک نگاه»، سایت دیپلماسی ایرانی.
- دلیرپور، پرویز، (1390)، «شکاف­های اجتماعی درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران»، ماهنامۀ مهرنامه، سال سوم، دوره دوم، شمارۀ 13.
- ذوالفقاری، ابوالفضل و پورمحمدی، مژده، (1394)، «تحلیل پیامدی جنبش‌های مردمی منطقه خاورمیانه از منظر گسترش شکاف‌های شیعه و سنی»، دوفصلنامۀ جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 3، شمارۀ 3.
- رجبی، سهیل، (1391)، «واکاوی جایگاه و نقش استراتژیک سوریه در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی»، نشریۀپانزده خرداد، دورۀ 3، شمارۀ 10.
- غفاری هشچین، قدسی علیزاده، سیلاب، (1393)، «مولفه­های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری، مطالعه موردی داعش»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی جهان اسلام، دورۀ 3، شماره11. 
- زینوند لرستانی، آزاده، (1393)، «حقوق بشر و ایجاد بحران در سوریه»، ماهنامۀ الکترونیکی بانوی برتر،سال سوم،دوره پنجم، شمارۀ  29.
     - شهریاری، ابوالقاسم و جزائی، محدثه، (1394)، «بسترهای شگل‌گیری و رشد رادیکالیسم اسلامی در نیجریه، مطالعۀ موردی بوکوحرام»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی و بین‌الملل، دورۀ 5، شمارۀ 17.
- فولادی، نادر، (1391)، جایگاه کردستان سوریه در تحولات خاورمیانه،
http://rahekargar.net/browsf.php?cId=1074&Id                                      
- فولر، گراهام، (1393)، قبلۀ عالم، ژئوپلیتیک ایران، ترجمۀ عباس مخبر، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
     - قادری، تیمور، (1387)،  تاریخ اسلام  کمبریج، جلد اول، تهران: نشر قومس.
- محمودی، اسماعیل، (1387)، صورت‌بندی شکاف‌های اجتماعی در ایران عصر پهلوی، تهران: انتشارات امام صادق (ع).
- نبوی، سید عبدالامیر، نجات، سیدعلی، (1393)، «جریان‌شناسی گروه‌های نوسلفی سوریه بر اساس تحلیل گفتمان»،  فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، دورۀ 4، شمارۀ 4.
- نیوتون،کنت و دث،جان ون، (1390)، مبانی سیاست تطبیقی، ترجمۀ خلیل الله سردارنیا، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
- نقیب­زاده، احمد، (1385)، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل از پیمان وستفالی تا امروز، چاپ چهارم، تهران: نشر قومس.
- والتز، اف. پی، (1372)،  تاریخ جامعه ملل، ترجمۀ­ فریدون زند فرد، چاپ اول، تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
- ویمر، راجردی و دومنیک، جوزف، (1384)، تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمۀ کاووس سیدامامی، چاپ سوم، تهران، انتشارات سروش.
 
ب) انگلیسی
-Amnesty International, (2004), “Syria: Further Information on Incommunicadodetention”/ Fear of Torture and Ill-treatment (AI Index: MDE 24/013/2004).
 
- Al Jazeera Centre for Studies, (2012), “Reports: Boko Haram: Nigeria’s Extremist Islamic Sect”, Retrieved 29 February 2012 from: www.studies.aljazeera.net.
 
-Barnes Sinjab, Lina, (2014), “Syria Crisis: Guide to Armed and Political Opposition”, BBC News.  British Broadcasting Corporation.(8/10/2014)
 
-Collier, P, (2000), “Doing Well out of War in Greed and Grievance: Economic Agendas  in Civil Wars”, ed. Mats Berdal and David Malone, Boulder, CO: Lynne Rienner.
 
- Gunes, Cengiz and Lowe, Robert, (2015), “Middle East and North Africa Programme”, The Impact of the Syrian War on Kurdish Politics Across the Middle East.
 
-Ghassemlou, A.R, (1993), Kurdistan in Iran, A People Without a Country, the Kurds and Kurdistan, London: Interlink Books.
 
-Hendriques, John, (2003), Syria: Issues and Historical Background, New York: Nova
Science Publishers.
 
-Izady, Michael, (2014), “Sykes-Picot Agreement”, 1916, The Gulf/2000 Project.2006–2010. Available from <http://usinfo. state.gov/usa/infousa  /facts/ democrac/51.htm,86.
 
-Nebez, Jamal, (2004), The Kurdish Languagefrom Oral Tradition to Written Language, London: lecture Published by Washington Kurdish Alliance.
 
- Smith, Ben, (2012), Syria.no end in Sight, House of Commons Library, The Construction of Thnoreligious Identity Groups in Syria: Loyalties and Tensions in the Syrian Civil War, Bridge Water State University.16(3).
 
-Rousseau, Eliott, (2014), ”The Construction of Ethnoreligious Identity Groups in Syria: Loyalties and Tensions in theSyrian Civil War”, in BSU Honors Program Theses and Projects, Item 66. Retrieved from: http://vc.bridgew.edu/honors_proj/66.
 
-Starr, Stephen, (2012), Revolt in Syria, Eye-witness to the Uprising, New York: Columbia UP.
 
-Sambanis, Nicholas, Moses, Shayo, (2013), ”Social Identification and Ethnic Conflict”, American Political Science Review 107.
 
-Seale, Patrick, (1988), Asad of Syria–the Struggle for the Middle East, London: IB Tauris & CoLtd.
 
-Wilson, Woodrow, (1918), ”Fourteen Points Speech”, Retrieved From: <http://usinfo. state.gov/USA/info USA /facts/ democracy/51.
    
-Yildiz, Kerim, and Deborah Russo, (2000), Azerbaijan and Armenia, an Update on Ethnic Minorities and Human Rights, London: KHRP.