نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
چکیده
مفهوم مردمسالاری گرچه بیشتر برنوعی نظام سیاسی دلالت دارد که در آن مناصب و تصمیمات سیاسی به رأی و نظر عامه مردم متکی است، اما بیانگر نوعی از فرهنگ هم هست. از این نقطه‌نظر،نظام سیاسی مردمسالار با گونه های خاصی از ارزشها و گرایشهای سیاسی و اجتماعی تناظر و همنشینی دارد. بسیاری از صاحبنظران و پژوهشگران، به ویژه در چند دهه اخیر بر ارتباط مردمسالاری سیاسی با اندازه طبقه متوسط جدید شهری از یک سو و میزان ارزشها و گرایشهای مردمسالارانه در میان اعضای این طبقه تأکید کرده اند. اصولاً این انگاره رواج دارد که گرایش به فرهنگ مردمسالارانه در میان طبقه متوسط جدید شهری در سطح بالایی قرار دارد. سوال این است که آیا چنین وضعیتی در جامعه امروز ایران نیز قابل مشاهده است؟ در این مقاله میزان گرایش به فرهنگ مردمسالارانه در میان استادان دانشگاه و معلمان دوره متوسطه شهر همدان مورد پیمایش قرار گرفته است. دلایل انتخاب این جمعیت آماری این است که اولاً بنا بر مباحث و نظریه های مردمسالاری، این دو قشر، معرف بیشینه (ماکزیمم) گرایش به فرهنگ مردم سالارانه هستند؛ ثانیاً شهر همدان به عنوان یکی از شهرهای نسبتاً پر جمعیت و چند فرهنگی کشور، تا حدودی معرف میانگین وزن طبقه متوسط جدید شهری و گرایشهای آن در ایران امروز است. به این ترتیب، این پیمایش میتواند بیشینه گرایش به فرهنگ مردمسالارانه را در میان طبقه متوسط جدید شهری ایران امروز نشان دهد. در این پیمایش، با انتخاب نمونه ای معرف و با استفاده از شاخصه ای سنجش‌گر و پرسشنامه استاندارد و بومیشده، میزان گرایش این دو گروه به ارزشهای مردمسالارانه سنجیده شده است. نتایج پیمایش نشان میدهد گرایش به ابعاد هنجاری مردمسالاری در میان این دو قشر در مجموع کمی بیش از حد متوسط (حدود 60 درصد) و گرایش به ابعاد رفتاری مردمسالاری بسیار کمتر از حد متوسط (حدود 22 درصد) است. به این ترتیب فقط حدود 39 درصد از این دو گروه به مجموع ارزش های مردمسالارانه (اعم از هنجاری و رفتاری) گرایش دارند. بنابراین، مقاله به این نتیجه رسیده که با توجه به موقعیت و جایگاه اجتماعی و سیاسی این دو قشر، گرایش به فرهنگ مردمسالارانه در میان طبقه متوسط جدید شهری ایران، به احتمال زیاد، کمتر از حد انتظار است
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
New Middle Class and Democratic Culture in Iran (Case Study: University Professors and Secondary School Teachers in Hamedan)
نویسندگان [English]
- Ghadir Bhmani Taraz 1
- Abolfazl Delavari 2
چکیده [English]
Abstract
Lots of theorists and researchers, especially in the last few decades, have emphasized on the relationship between the democratic political system and new middle class size from one hand, and degree of Democratic values and Orientation among the members of this class. Also it is widely believed that tendency to democratic culture among new middle class exists at a high level. The question is whether such a situation is also visible in today's Iran society? In this study, the sense of tendency to democratic culture among university professors and secondary school teachers in Hamedan has been investigated. In this research, the rate of the tendency of these two social groups to democratic values has been measured by selecting a sample and using testing factors and a local standard questionnaire. The results show that tendency to normative dimensions of democracy between these two social groups, in total, is slightly more than the average (about 60 %) and tendency to behavioral dimensions of democracy is much less than the average (about 22 %). Hence, only about 39 percent of these two social groups have tendency to the sum of democratic values (both normative and behavioral). Thus, the article concluded that with regard to the social and political situation of these two social groups, tendency to democratic culture among Iranian new middle class, is likely to be, less than expected.
کلیدواژه‌ها [English]
- New Middle Class - Hamedan - University Professors - Secondary School Teachers- Democratic Culture - Normative Values – Behavioral Values
بررسی تأثیر طبقه اجتماعی بر فرهنگ سیاسی (مطالعه موردی: » ،( - بوستانی، داریوش، ( 1379
پایاننامه کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشکده ادبیات و علوم ،« افراد 20 سال به بالای شهر شیراز انسانی، دانشگاه شیراز.
بررسی عوامل اجتماعی اقتصادی موثر بر فرهنگ مردم » ،( - بیات تبریزی، رضا، ( 1379
پایان نامه کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز. ،« سالاری
- پاتنام، رابرت، ( 1377 )، مردم سالاری وسنتهای مدنی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: دفتر مطالعات سیاسی وزارت کشور.
-جمالزاده، محمدعلی، ( 1345 )، خلقیات ما ایرانیان، تهران: فروغی.
- چیلکوت، رونالد، ( 1391 )، نظریه سیاست مقایسه ای، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: نشر رسا.
( 76 فصلنامه ی پژوهش های راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 10 ، پاییز 93 (پیاپی 40
- دواس، دی . ای، ( 1384 )، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
-ساعی، علی، ( 1381 )، تحلیل آماری در علوم اجتماعی، تهران: انتشارات کیان مهر.
- سرمدی، زهره و حجازی الهه، ( 1389 )، روش های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگاه.
مجله اطلاعات سیاسی و ،« مبانی عشیره ای فرهنگ سیاسی ایران » ،( - سریعالقلم، محمود، ( 1377 اقتصادی، شماره 135 و 136
- شایگان، داریوش، ( 1374 )، زیر آسمان های جهان: گفتگوی شایگان با رامین جهانبگلو، نازی عظیما، تهران: فروزان.
گونه شناسی فرهنگ سیاسی » ،( - کتابی، محمود، وحیدا فریدون، قاسمی، وحید، ( 1380
فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ،« دانشجویان شاغل به تحصیل در ایران . دوره 2، شماره 26 و 27
فرهنگ سیاسی مردم سالارانه و عوامل مرتبط با آن (یک مطالعه » ،( - گلچین، مسعود، ( 1378
. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال 6 ، شماره 61 ،«( موردی
- لیپست، سیمور مارتین، ( 1383 )، دایره المعارف دمکراسی، سرپرستان ترجمه فارسی: کامران
فانی و فریبرز مجیدی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران:کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه.
- مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، ( 1385 )، فرهنگ سیاسی مردم ایران، (موج اول
پیمایش ملی)، تهران: مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران.
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: دفتر طرحهای ملی، ( 1381 )، ارزشها و نگرشهای ایرانیان:
یافتههای پیمایش در 28 استان کشور، تهران: دفتر انتشارات طرح پیمایش ملی ارزشها و نگرشهایایرانیان.
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: دفتر طرحهای ملی، ( 1383 )، ارزشها و نگرشهای ایرانیان:
یافتههای پیمایش در 28 استان کشور،تهران: دفتر انتشارات طرح پیمایش ملی ارزشها و نگرشهای ایرانیان.
- هانتینگتون، ساموئل، ( 1373 )، موج سوم دمکراسی در پایان سده بیستم، ترجمه احمد شهسا، چاپ سوم، تهران: روزنه.
- هانتینگتون، ساموئل، ( 1370 )، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
طبقه متوسط جدید و فرهنگ مردمسالاری در ایران بررسی موردی شهر همدان 77
- Almond G and S. Verba, (1965), Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in five Nations, Princeton University Press.
- Diamond, larry, (1994), Political Culture and Democracy in Developing Countries, usa, Rinner Publishers.
- finkel, Steven, (2003),Can Democracy be Taught, Woodrow Wilson Department of Poltic,University of Virginia.
- Fukuyama, Francis, (2013), “Middle Class Revolution”, The Wall Street Journal, Online, wsj, Com.
- Inglehart, Ronald: Christian welzel, (2002), Political Culture, Mass Beliefs and Value Change,Oxford University Press.
- Lipset, S,M, (1959), Some Social Requests of Democracy: Economic
Development and Political Legitimacy, American Political Science Review, 53/1.
- Mc, Clleland, (1963), Nationalism Character and Economic Development;
Turkey and Iran, in L. Pye (ed) Communication and Political Development, Princeton University Press.
- Pillai, k and et al, (2011), Democratic Attitudes and Social Capital in Latin America, International Social Work.
- Sickele, Alex Van, (2003), The Micro Foundations of Democratic Development, California: University of California, Irvine.
- Tessle, Mark, (2002), “Islam and Democracy in the Middle East: The Impact of Religious Orientations, an Attitudes Toward Democracy in four Arab Countries”, Comparative Politics, 34.
- Tessler, Mark,Gao Eleanor, (2009), Democracy and the Political Culture
Orientations of Ordinary Citizens: A Typology for the Arab World and Beyond, Blackwell Publisher ltd.
- Vanhanen, Tato, (2003), Democratization: a Comparative Analysis of 170 Countries, London: Rutledge.
- Zonis, M, (1971), The Political Elites of Iran, New jersy: Princeton University Press.
)