نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حبیب اله فاضلی

دانشگاه تهران

چکیده

شکل گیری جنبش اسماعیلیه ریشه در تحولات سیاسی- مذهبی دو قرن اولیه تاریخ اسلام و اختلاف بر سر مسئله جانشینی یا رهبری سیاسی جامعه اسلامی دارد. از قرن دوم هجری و پیدایش فرق مختلف امامیه، این فرق منبع مهمی در تحولات سیاسی - فرهنگی جهان اسلام به شمار می­رفتند. اسماعیلیان توانستند دولت بزرگ فاطمیان را به ­وجود آورند که در قالب امپراتوری شیعی و برای اولین بار مرکزیت بغداد را به چالش کشیدند. اسماعیلیان شرقی که مرکز عمده آنها ایران بود به تدریج با نام«نزاریه» اعلام استقلال کردند و دولت الموت را بنیان گذاردند. نزاریان ایران داعیه حکومتی شیعی و شکست خلافت سنی را داشتند و در این میان تحولات فرهنگی زیادی را رقم زدند که از جمله آن تلاش این فرقه برای تقویت "زبان فارسی" و "الگوهای ایرانی" در تقابل با "زبان عربی" و "الگوهای خلافت" است.
در این مقاله در پی آن هستیم تا ارتباط جنبش نزاریان ایران را با هویت ایرانی مورد بررسی قرار دهیم و در این مسیر نیز به تلاش جنبش‌های معاصر اسماعیلیان جهت بهره­گیری از محیط و ظرفیت­های سنت ایرانی خواهیم پرداخت و اینکه نزاریان نیز در تقابل با دشمنان خود چاره‌ای جز بهره­ گیری از زبان فارسی و الگوهای ایرانی نداشته­ اند.آمیختگی با تصوف نیز راهبرد سیاسی دیگری است که نخبگان اسماعیلی بعد از سقوط الموت به کاربستند که به تحلیل آن نیز خواهیم ­پرداخت.

کلیدواژه‌ها

• اسماعیلیان- نزاریان – الموت- فرق صوفیه- زبان فارسی- هویت ایرانی

عنوان مقاله [English]

The Political Movement of Nizari Ismailies and its Relation with Iranian National Identity and Farsi Language

نویسنده [English]

• Habib allah Fazeli

چکیده [English]

Abstract
The formation of the Ismaili movement is rooted in the political-religious disputes of first two centuries of the Islamic history over the succession issues. The Ismail’s Fatimid could create big government in the form of an empire and for the first time have challenged Baghdad state (Caliphate). Nizaris or Eastern Ismaili gradually declared independence in Iran and founded the state of Alamut. The Shia Nizari   state claims against Caliphate and brought many cultural changes such strengthening Farsi language and promotion of the Iranian patterns instead of Arabic and Caliphate patterns.              
In this paper the connection between Nizari state and the Iranian identity has been examined. It is argued that that Nizaris chose Iranian pattern of life and as a defense strategy it was important. Intermixture with Sufism (mysticism) is other political strategies that Ismail’s elites exercised after the fall of Alamut state.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Ismail’s
• Nizarian
• Alamut State
• Mysticism
• Fairs
• Iranian National Identity