نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مدعو دانشگاه پیام نور

2 . استادیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز

3 کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه شیراز

چکیده

اصولاً کشورها به دنبال امنیت در حوزه‌های استراتژیکی خود هستند و هدف اساسی نیز دستیابی به بالاترین حد از امنیت در این حوزه‌ها می‌باشد. هر واحد سیاسی ایجاد امنیت در حوزه‌های جغرافیایی خود را در راستای امنیت ملی خود ارزیابی می‌کند و از این طریق در صدد اتخاذ مناسب‌ترین الگوی امنیتی که متناسب با اهداف و منافع ملی کشور باشد گام بر می‌دارد، در همین راستا، پرسش اصلی نوشتار این است که با توجه به تغییر در محیط امنیتی بعد از انقلاب اسلامی، یعنی گسترش نقش هژمون منطقه ای به رهبری آمریکا و افزایش قدرت یابی ایران در تنگه هرمز، ایران با به‌کارگیری چه نوع الگوی امنیتی در جهت تأمین امنیت ملی خود در حوزه استراتژیک تنگه هرمز تلاش می‌نماید؟ فرضیه نوشتار این است که با تغییر در محیط امنیتی خلیج فارس با ویژگی هایی مانند؛ گسترش هژمون منطقه ای و افزایش قدرت‌یابی ایران در تنگه هرمز، و همچنین تحولات سیاسی جدید در پیرامون ایران یعنی عراق و عربستان به نظر می‌رسد این کشور به سمت اتخاذ یک الگوی امنیتی جدید در تنگه حرکت کرده است. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Security model deterrence in the Strait of Hormuz and National Security of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Abbasi 2
  • Soghra Talebi 3

چکیده [English]

In principle, countries seeking security in their areas of strategic and fundamental objective is to achieve the highest level of security in these areas. Each political security in your geographical area in order to assess national security and thus are taking appropriate security model that is appropriate to the objectives and national interests picks step, in this context, the main question is article Due to new developments in the region, Iran is using what type of security model to ensure national security in the strategic Strait of Hormuz tries? Research hypothesis is that changes in the security environment of the Persian Gulf, and increase empowerment extends the power of intervening in Iran, it seems the country to the changes in the security model of the past and adopt new security model has moved, the findings of this article is that changes in the security environment in the Persian Gulf and the developments in Iraq, Saudi Arabia and the presence of confounding, Iran's defensive strategy of deterrence with features such as, increasing its military power in the region in order to cope with power taken outside the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strait of Hormuz
  • deterrence model
  • security model
  • defensive strategy
  • offensive strategy
اخباری، محمد و مهرداد قهرمانی. (1390). «جایگاه ژئوپلیتیکی خلیج‌فارس در فرایند جهانی‌شدن (با تأکید بر نقش آمریکا)»، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره 12، پاییز.
- اردستانی، حسین. (1377). جنگ ایران و عراق: رویارویی استراتژی‌ها، تهران: انتشارات دافوس.
- اسدی، بیژن. (1371). علایق و استراتژی ابر قدرت‌ها در خلیج‌فارس، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- الهی، همایون، (1386). خلیج‌فارس و مسائل آن، تهران: نشر قومس.
- پوستین‌چی، زهره. (1387). «گذار از کمربند شکننده: بازسازی همیارانه در خلیج‌فارس»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، بهار. شماره اول.
- توپچی، حسین، فتاحی، وحید. (1386). «تأثیر عوامل جغرافی سیاسی بر بازدارندگی نسبت به وقوع یک منازعه گسترده در بین کشورهای حوزه خلیج‌ فارس»، فصلنامه مطالعات دفاعی و استراتژیک، سال هشتم، تابستان و پاییز، شماره 30.
- جعفری ولدانی، اصغر. (1389). «ژئوپلیتیک تنگه هرمز و روابط ایران و عمان»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 3.
- حافظ‌نیا، محمد‌رضا وابراهیم رومینا. (1384). «تحول روابط ایران و عربستان و تأثیر آن بر ژئوپلیتیک خلیج‌فارس»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. سال20، شماره2، پیاپی77.
- حافظ‌نیا، محمدرضا. (1371). «همگرایی و مشکلات فراروی آن در خلیج‌فارس»، دبیرخانه هشتمین همایش بین‌المللی خلیج‌فارس، تهران.
- حافظ‌نیا، محمد‌رضا. (1390). «تنگه هرمز، کدام استراتژی؛ بستن یا نبستن»، وبسایت شخصی  قابل دسترسی در: http://www.hafeznia.ir/.
- حسینی، ناصر. (1386). «مدیریت استراتژیک عامل تعیین کننده تهدیدها و فرصت‌ها»، مجله مدیریت نظامی، زمستان، شماره 28.
- خسروی زارگز، مسلم؛ علوی پور، سیدمحسن و یحیی میرشکاران. (1385). «موقعیت ژئوپلتیک تنگه هرمز و امنیت ملی ایران»، فصلنامه خلیج‌فارس نگاه تاریخی و ژئوپلتیک، شماره 80.
- رحیمی‌روشن، حسن. (1388). «سیاست امنیتی ایران، در دهه نخست انقلاب اسلامی(با تأکید بر حوزه دفاعی)»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، بهار. شماره 16.
- طارمی، کامران، (1382)، «تحلیلی بر نقش موشک‌های بالستیک در دکترین دفاعی ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بهار، شماره 59.
- عبدالله‌خانی، علی. (1389). نظریه‌های امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
-  قاسمی، فرهاد. (1384)، رژیم‌های بین‌المللی، تهران: نشر میزان.
- قاسمی، فرهاد. (1384). «ساخت ژئوپلیتیکی سیستم بین‌الملل نوین و استراتژی نظامی، امنیتی ایالات ‌متحده امریکا»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 2.
- قاسمی، فرهاد، (1390)، نظریه‌های روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، تهران: نشر میزان.
- قربانی، مژگان. (1391). «استقرار سپر دفاع موشکی امریکا در خلیج‌ فارس و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره 38.
- کمپ، جفری و همکاران. (1383). جغرافیای استراتژیک خاورمیانه: پیشینه، مفاهیم و مسائل، ترجمه سید مهدی حسینی متین، چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- کوردسمن، آنتونی.اچ، (1381)، موازنه نظامی در خلیج‌فارس و خاورمیانه، ترجمه مجید خسروی، تهران: مرکز تحقیقات دفاعی سپاه پاسداران.
- لطفیان، سعیده، (1386)، «چالش‌های جدید امنیتی خلیج‌فارس: بررسی منافع مثلث ایران-امریکا- شورای همکاری خلیج‌فارس»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال سیزدهم و چهاردهم، زمستان و بهار. شماره 48 و 49.
- مجتهد‌زاده، پیروز. (1378). «امنیت منطقه‌ای در خلیج‌فارس؛ روند تلاش‌های گذشته و چشم‌انداز آینده»، ترجمه سیمین مجتهدزاده، مجله اطلاعات سیاسی -  اقتصادی، مهر و آبان، شماره 146- 145.
- مدنی، مصطفی. (1385). «تفاوت‌ها و تعارضات در منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس»، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 20، شماره 1.
- موسوی، حسین. (1386). «الگوی امنیت منطقه‌ای در خلیج‌فارس، تجربه‌ها و موانع»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره 38، صص 831 – 867.
- واعظی، محمود. (1389). «نقش قدرت‌های بزرگ در منطقه خلیج‌فارس و چالش‌های هژمونی آمریکا»، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال دوم، شماره 6.
http://www.hafeznia.ir/index.php/viewpoints.
 
 
 
 
ب) انگلیسی
-Barzegar, Keyhan, (2007-8), “Iran, New Iraq and the Persian Gulf Political Security Architecture”, The Iranian Journal of International Affairs, Vol. XX, No.1, Winter 2007-08, :PP. 93-110.
 -Blumental, Dan, (2005), “Providing Arms: China and Middle East”, the Middle East Quarterly, Vol.XII, 2.
 -Freedman, Lawrence, (1991), “The Gulf War and the New World Order”, Survival, Volume 33, Issue 3, May 1991, pages 195-209.
 
-Krrauthammer, Charles, (1986), “The Poverty of Realism”, The New Republic”, 17 February 1986, PP.14-23.
 
 -Moss, B. Kenneth, (2009), “Defining Strategic Priorities: Ballistic Missile Defense, Iran and Relations with Major Power”, Mediterranean Quarterly, Vol. 20, http://mq.dukejournals.org.
 
- O'Sullivan, Patrick, (1986), Geopolitics, Croom Helm Publication.
-Rosecrance, Richard, (1992), “Anew Concert of Power”, Foreign Affairs, Vol. 33,  https://www.foreignaffairs.com/articles/1992-03-01/new-concert-powers.
 
 -Rice, Condoliza, (2002), “Discusses Presidents National Security Strategy”,Waldorf AstoriaHotel:https://georgewbushwhitehouse.archives.gov/news/releases/2002/10/20021001-6.html.
 
-Wohl Forth, William C, (1999), “The Stability of Unipular World”, International Security, Vol. 24, No. 1, Summer, PP.5-41.