نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیدرضا موسوی نیا

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگ، فهمی تئوریک از الگوهای
رفتاری دولتهای ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه میکند و میتواند به مثابه پلی برای ساختن
آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران با
قدرتهای برزگ طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، فهمی نظری از تاریخ روابط
خارجی ایران ارائه می کند. چارچوب نظری رئالیسم ایرانی که در این مقاله ارائه می شود، عناصری
از نظریه رئالیسم و نئورئالیسم را اخذ کرده است، اما نظریها ی زمانمند و مکانمند است و با آنها
تفاوت دارد. رئالیسم ایرانی از منظری آسیبشناسانه به بررسی تاریخ روابط خارجی ایران با
قدرتهای بزرگپرداخته است. تعین پذیری از ساختار نظام بینالملل، هراس امنیتی، قطبینگری،
ژئوپلوتیک تهدیدآفرین، اولویت امنیت به توسعه و تجارت، اولویت بقای شاه و حکومت، استبداد
ساختاری، تصمیم گیری فردی و غیرنهادینه، متوازن سازی مثبت و منفی، فقدان منافع همسو یا
متقارب با قدرتهای بزرگ و عدم منافع ذاتی و درونی قدرتهای بزرگ در ایران، عناصر
محوری و اصلی نظریه رئالیسم ایرانی را تشکیل میدهند

کلیدواژه‌ها

• رئالیسم ایرانی
• صفویه
• قاجار
• پهلوی
• قدرت‌های بزرگ

عنوان مقاله [English]

From Classic Realism to Iranian Realism a Frame Work for Explaining Iranian Foreign Relations with Great Powers (1501-1979)

نویسنده [English]

• Seydreza Mousavinia

چکیده [English]

Theorizing History of Iranian foreign relations can help researchers to understand the weaknesses of Iranian foreign policy toward great powers during the last five centuries. This Article is an attempt to explain the attitudes and common patterns of Iranian foreign relations from Safavieh to Pahlavi's fall in a new theoretical framework which is called Iranian Realism. In fact, this theory is constructed according to the Iranian foreign relations during the last five centuries and it offers pathological perspective to study Iranian foreign relations. Although Iranian Realism borrows some elements from Realism and Neo-Realism, it significantly differs from them. Deterministic influence of an anarchical international system, individualistic approach, non-institutional decision making process, structural authoritarianism, positive and negative balance making trend, permanent  security threats and no convergence of interests between Iran and great powers are some of the key elements of Iranian Realism. In fact, Iranian Realism as its name implies, is an Iranian context-based theory and applicable to Iranian foreign relations toward great powers during the last five centuries.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iranian Realism
• Foreign Relations
• Balance making Trend
• Safavieh
• Pahlavi