نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار جامعه‌شناسی، گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 دانشجوی کارشناسی جامعه‌شناسی، گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

بی‌تفاوتی سیاسی به دل‌زدگی سیاسی، بی‌میلی سیلی، بی‌کنشی سیاسی و عدم تمایل فرد به مشارکت سیاسی اطلاق می‌شود. هدف پژوهش، مطالعه عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی سیاسی دربازه زمانی 1401-1380 است. روش پژوهش از نوع فراتحلیل کمی است که محقق با استفاده از مرور ادبیات و تحقیقات صورت گرفته در بازه زمانی 1380 الی 1401، بی‌تفاوتی سیاسی با حجم نمونه 11 تحقیق را شناسایی و آنها را برحسب روش، حجم نمونه، ضرایب همبستگی و سطح معنی‌داری، جامعه آماری و سال دسته‌بندی و سازمان‌دهی کرده است. یافته‌های تحقیق نشان داد بین عوامل سیاسی (بی‌اعتمادی سیاسی؛ بیگانگی سـیاسی؛ عدم برخورداری از حقوق شهروندی؛ فـرهنگ سیاسی پایین)، عوامل اجتماعی (قانون‌گریزی اجتماعی؛ احساس بی‌عدالت اجتماعی؛ آنومی اجتماعی؛ فقدان شفافیت اجتماعی؛ کیفیت پایین زندگی)، عوامل فرهنگی (مصرف رسانه‌های جمعی، میزان دینداری؛ آنومی فرهنگی، فردگرایی)، عوامل اقتصادی (محرومیت نسبی، بیکاری، طبقه اجتماعی- اقتصادی) و عوامل جمعیتی (تحصیلات، میزان درآمد و سن) با بی‌تفاوتی سیاسی رابطه معنی‌داری دارند. نتایج نشان می‌دهد بی‌تفاوتی سیاسی متاثر از عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است که ضرورت دارد برای جلوگیری از بروز این پدیده، زمینه‌های مشارکت سیاسی شهروندان در امور جامعه از طریق ارتقای پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد، تقویت عزت ‌نفس، احساس کارایی، افزایش اعـتماد سیاسی و اجتماعی، تقویت مولفه‌های دینداری، برقراری عـدالت اجـتماعی و افزایش رضایت از زنـدگی فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis of Factors Affecting Political Apathy Among Iranians: The Case of Research Studies During 2001–2022

نویسندگان [English]

  • Akbar Zolfaghari 1
  • Taha Ashayeri 2
  • Fatemeh Mahtabi 3

1 Assistant Professor, Department of Political Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Sociology, Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

3 BA Student of Sociology, Department of History and Sociology, School of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Introduction
Political apathy refers to someone’s disinterest, reluctance, and passivity towards political participation. The present research aimed to investigate the factors that contributed to political apathy during the period 2001–2022. To accomplish this, the study employed a meta-analysis approach to synthesize the results of scattered experimental studies and answer the question of what factors influenced political apathy and to what extent they explained it.
Materials and Methods
This study employed a quantitative meta-analysis approach to identify and categorize studies related to the factors influencing political apathy during 2001–2022. The statistical population comprised 23 research documents, from which 11 documents were selected based on the criteria such as method, validity, reliability, and scientific findings. The selection criteria included method, sample size, correlation coefficients, significance level, statistical population, and year of publication. Having been analyzed in terms of correlation coefficients, sample size, and significance level, the selected studies were entered into Comprehensive Meta-Analysis 2 software, and the final effect size of each research study was estimated. The funnel plot and Q-test were used to determine the homogeneity or heterogeneity. After confirming heterogeneity between the studies, the article used a moderating variable to explain the factors affecting political apathy in the period. The current research employed specific criteria to select the relevant studies for analysis, including:

Specific subject area: The research must have examined the factors influencing political apathy, either as the primary or ancillary objective.
Specific geographical location: Only scientific–research articles and theses conducted in Iran were examined in this study.
Specific research method: Only quantitative studies were selected for analysis since meta-analysis focuses on quantitative research.
Research validity: Given the fact that the validity of any meta-analysis depends on the validity of the studies analyzed, the present research selected the relevant studies based on their validity and reliability which were ensured through strict evaluation criteria such as validity and reliability reports.
Clarity of statistical findings: In line with the protocols of meta-analysis, the studies were selected based on the accurate and correct reporting of statistical findings, as well as their compliance with the assumptions of statistical tests and input criteria of the software.

The research studies on the factors influencing political apathy were selected based on the above criteria, which indicates the use of a purposeful sampling method. As a result, 23 research documents were selected for analysis in the current research.
Results and Discussion
The study revealed a significant and positive relationship between political, social, cultural, economic, and demographic factors and political apathy. Political factors such as political distrust, dissatisfaction, alienation, lack of citizenship rights, anomie, and low political culture were found to be closely associated with political apathy. Social factors, including social anomie, commitment, health, national identity, low social vitality, organizational and occupational identity, lack of social transparency, feeling of social injustice, lawlessness, and low quality of life, were also found to contribute to political apathy. Cultural factors such as domestic media consumption, the level of religiosity, social and satellite networks, cultural anomie, and individualism were identified as influencing political apathy. Concerning economic factors, economic capital, relative deprivation, unemployment, and socio-economic class were found to be associated with political apathy. Finally, demographic factors such as education, place of residence, age, and marital status had a significant relationship with political apathy.
Conclusion
The study concluded that political apathy is influenced by various economic, political, cultural, and social factors. To prevent the emergence and occurrence of this phenomenon, it is necessary to encourage political participation of citizens in societal affairs by improving their socio-economic status, enhancing self-esteem and sense of efficiency, increasing political and social trust, strengthening religiosity, promoting social justice, and providing greater life satisfaction. Other strategies to increase people’s political participation and prevent political apathy include raising political awareness, fostering hope for future change, ensuring proportional reward for participation, promoting social satisfaction and sense of effectiveness, cultivating citizens’ optimism about the future, increasing political and economic efficiency, strengthening socio-political capital, enhancing political education, empowering citizens, fostering social belonging and individual motivation, promoting accountability of rulers, improving efficiency and effectiveness of institutions and organizations, preventing corruption and political violence, increasing incomes, expanding education, improving social status, building trust in the government, promoting economic development, expanding traditional political culture, and ensuring political and social equality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Apathy
  • Political Culture
  • Relative Deprivation
  • Social Anomie
امام‌جمعه‌زاده، ‌سید‌جواد؛ محمدی‌ شاهیوردی، ‌سمیه و علی‌محمدی ‌کمال‌آبادی، ‌مسلم، (۱۳۹۱)، «بررسی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر بی‌تفاوتی سیاسی در دانشگاه اصفهان با استفاده از تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی گروهی G - AHP»، دانش سیاسی و بینالملل، 2(1)، 55-70.
‏‫- بریجانیان، ماری، (۱۳۷۱)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی: انگلیسی - فارسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
‏‫- پناهی، محمدحسین و عالی زاد، اسماعیل، (۱۳۸۳)، «تاثیر وسایل ارتباط جمعی بر مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی»، علوم اجتماعی، (28-29)، 89-131.
‏‫- پودراتچی، مصطفی، (۱۳۸۹)، بررسی میزان عدم مشارکت سیاسی جوانان و عوامل موثر بر آن، «مطالعه موردی شهر تهران،‫ پایان‌نامه دکتری تخصصی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
‏‫- جهانگیری، جهانگیر و محمدی، نسرین، (۱۳۹۷)، «تبیین جامعه‌شناختی رابطه امید سیاسی و بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شیراز»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 7(1)، 127-150.
‏‫- حبیب زاده، افشین، (۱۳۸۴)، بی‌تفاوتی سیاسی کارگران و تأثیر آن در کاهش مشارکت سیاسی آنان در جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تـهران.
‏‫- خواجه سروری، غلامرضا و نوربخش، سید مسعود، (۱۳۹۷)، «نحوه تاثیر رسانه‌های جمعی در مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی»، جستارهای سیاسی معاصر، سال نهم، 2، 28، 81-55.
‏‫- رضایی الوار، مرتضی و ذوالفقاری، ابوالفضل، (بی‌تا)، بررسی رابطه میان اعتماد به نفس و اعتماد به نظام سیاسی با بی‌تفاوتی سیاسی (مورد مطالعه افراد بالای 22 سال شهر خرم آباد)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، تـهران.
‏‫- رضایی، ‌فرامرز؛ چیت‌ساز، ‌محمدعلی و بهیان، ‌شاپور، (۱۴۰۱)، «بررسی گرافیک شهری با مباحث اجتماعی و اقتصادی و تاثیر آن بر بی‌تفاوتی سیاسی شهروندان»، مطالعات هنر اسلامی، 45(19)، 239-258.
‏‫‏‫- رضایی، ‌فرامرز؛ چیت‌ساز، ‌محمدعلی و بهیان، ‌شاپور، (۱۴۰۰‌)، «تبیین جامعه‌شناختی عوامل مرتبط با بی‌تفاوتی سیاسی با تاکید بر دینداری (مورد مطالعه: شهروندان شهر اهواز»، پژوهشهای جامعهشناختی، 51(15)، 7-29.
‏‫- رفعت جاه، مریم و رحیمی، فاطمه، (۱۳۹۴)، «مطالعه تطبیقی عوامل انفعال سیاسی زنان در مقایسه با مردان»، فصلنامه پژوهشنامه زنان، 6(4)، 73-92.
‏‫- عزیزپور رومشته، مجتبی، (۱۴۰۰)، ارزیابی عوامل موثر بر بی‌تفاوتی سیاسی درجوانان؛ مورد مطالعه: جوانان 18 تا40 سال شهرستان الشتر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد ارشد، دانشگاه آیت الله بروجردی، لرستان.
‏‫ - فرهادیان، فاطمه، «نگاه روانشناختی به پدیده‌ بی‌تفاوتی سیاسی [فرهنگی و اجتماعی]»، آخرین تاریخ به روزرسانی 18 خردادماه 1400، کد خبر: ۶۸۲۰۳۹ آدرس: https://rasanews.ir/
‏‫- فیروزجائیان گلوگاه، علی اصغر؛ صالحی، صادق و شفیعی، آزاده، (۱۳۹۶)، «بی‌تفاوتی زیست‌محیطی به مثابه بی‌تفاوتی اجتماعی»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، 8(3)، 70-51.
‏‫- کلانتری، صمد؛ ادیبی، مهدی؛ ربانی، رسول و احمدی، سیروس، (۱۳۸۶)، «بررسی بی‌تفاوتی و نوعدوستی در جامعه شهری ایران و عوامل موثر بر آن»، دو ماهنامه دانشور رفتار، 14(22)، 27-35.
‏‫- مرادی، علی و صفاریان، محسن، (۱۳۹۸)، «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با بی‌تفاوتی: مورد مطالعه شهر کرمانشاه»، نشریه جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، 8(1)، 158-189.
‏‫- مسعودنیا، ‌ابراهیم، (۱۳۸۰)، «تبیین جامعه‌شناختی بی‌تفاوتی شهروندان در حیات اجتماعی و سیاسی»، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، 167-168(15)، 152-165.
‏‫- مهدنور، محمد، (۱۳۹۹)، سنجش عوامل موثر بر بی‌تفاوتی سیاسی زنان؛ مورد مطالعه: زنان 18 سال به بالای شهرستان شاهین شهر (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، لرستان.
‏‫- میرزاده قصابه، زهرا، (۱۳۹۸)، کیفیت زندگی و تأثیر آن بر بی‌تفاوتی سیاسی در میان جوانان (مطالعه موردی: شهرستان مشکین شهر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تـهران.
‏‫- نبوی، ‌عبدالحسین؛ نواح، ‌عبدالرضا و امیرشیرزاد، ‌نرگس، (۱۳۹۳)، «بررسی عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول»، جامعه شناسی ایران، 55(15)، 132-161.
References
- Al-Mizjaji, Almad Dawood, (2001), “Public Aapathy towards Bureaucracy as a Aonstraint on the Development of Saudi Arabiaˮ, Public Administration Quarterly, 25, 3, 270-289.
- Al-Zaman, Md, (2020), “Digital Media and Political Communication in Bangladesh: A New Wave of Democratic and Pluralistic Politics?ˮ, Digital Media and Political Communication in Bangladesh: A New Wave of Democratic and Pluralistic Politics, No. 19, 2, pp. 1-19.
- Bennett, Stephen Earl, (2000), Political Apathy and Avoidance of News Media among Generations X and Y: America’s Continuing Problem. In Education for Civic Engagement in Democracy: Service Learning and other Promising Practices, pp. 9-28.
- Choi, Sung Chil, (2004), Indifference in Communities: Toward the New Paradigm of Sin, Ph.D Thesis, California, The Claremont Graduate University.
- Dahl, Viktor; Amnå, Erik; Banaji, Shakuntala; Landberg, Monique; Šerek, Jan; Ribeiro, Norberto; Beilmann, Mai; Pavlopoulos, Vassilis; & Zani, Bruna, (2018), “Apathy or Alienation? Political Passivity among Youths Across Eight European Union Countries”, European Journal of Developmental Psychology, 15(3), 284-301.
- De Montesquieu, Charles, (1989), Montesquieu: The Spirit of the Laws, Cambridge, Cambridge University Press.
- Dictionary, M. W, (2001), Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary. Advocate, Available from: www. merriam-webster. com/dictionary.
- Esa, NB; & Hashim, RB, (2017), “Identifying the Influence Factors on the Intention to Vote among Youths in Rural Areas”, Journal of Political Science Public Affairs, 5(4), 1-6.
- Fagunwa, Temitope Christopher, (2015), Voter apathy and Nigeria’s Electioneering Process: A Synopsis on the 2015, General Elections, Available on: www. inecnigeria. org.
 - Fahed, Mario; & Steffens, David C, (2021), “Apathy: Neurobiology, Assessment and Treatment”, Clinical Psychopharmacology and Neuroscience, 19(2), 181-189.
- Fleming, William, (1858), The Vocabulary of Philosophy, Mental, Moral, and Metaphysical, Scotland: Richard Griffin & Co.
- Folu, OLUWAGBOHUNMI Margaret, (2020), Political Apathy: A Worrisome Impediment to Electoral Process in Nigeria, Ph. D Thesis, Nigeria: Ekiti State University.
- Fox, Stuart, (2015), Apathy, Alienation and Young People: The Political Engagement of British Millennials, Ph. D Thesis, Nottingham: University of Nottingham.
- Froiland, John Mark, (2015), “Political Apathy and Youth”, Research Starters: Sociology (Online Edition).
- González, José Rafael García; & Díaz, Laura Salcedo, (2015), “La desafección política en Colombia: un análisis sistémico al respecto”, ECONÓMICAS CUC, 36(2), 49-66.
- Husain, Masud & Roiser, Jonathan P, (2018), “Neuroscience of apathy and Anhedonia: A Transdiagnostic Approach”, Nature Reviews Neuroscience, 19(8), 470-484.
- Keller, Helen, (2000), Light in My Darkness, Chrysalis Books West Chester, Pennsylvania: Selah Publishing Co.
- Kulgavova, LV, (2019), “Systemic Meanings of Words Vs. Speaker’s Subjective Senses, Paradigmatic Aspect, Modern Science, (9-1), 218-220.
- Lerner, Daniel, (1958), The Passing of Traditional Society: Modernizing the Middle East, Newyork City, Free Press.
- Mahdnour, Mohammad, (2020), Measuring the Effective Factors of Women’s Political Disparity; Case Study: Women Aged 18 and over in Shahin Shahr City, Master's Thesis, Ayatollah Azami Boroujerdi University, Lorestan.
- Mason, David S, (1988), “Political Apathy in Poland”, Studium Papers, 12(3), 68-71.
- McSweeney, T, (2019), “Political Apathy, The ex post Facto Allegory and Waldo’s Trumpian Moment. In: McSweeney”, T., Joy, S. (eds) Through the Black Mirror. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-19458-1_7, 83-94.
- Mintz, Beth, (1975), “The President’s Cabinet, 1891-1912: A Contribution to the Power Structure Debate”, Insurgent Sociologist, 5(3), 131-148.
- Ogden, Daniel, (2008), Perseus, London: Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203932131. 
- Pagonabarraga, Javier; Kulisevsky, Jaime; Strafella, Antonio P; & Krack, Paul, (2015), “Apathy in Parkinson’s Disease: Clinical Features, Neural Substrates, Diagnosis, and Treatment”, The Lancet Neurology, 14(5), 518-531.
- Paltieli, Guy, (2023), “Between Realism and Relevance: Apathy and Political Theory 1950–1970”, Global Intellectual History, 8:1, 47-68, DOI: 10.1080/23801883.2021.1958360.
- Pateman, Carole, (1971), “Political Culture, Political Structure and Political Change”, British Journal of Political Science, 1(3), 291-305.
- Rosenberg, Morris, (1954), “Some Determinants of Political Apathy”, Public Opinion Quarterly, 18(4), 349-366.
- Santangelo, Gabriella; Raimo, Simona; Siciliano, Mattia; D’Iorio, Alfonsina; Piscopo, Fausta; Cuoco, Sofia; Bottone, Marianna; Trojsi, Francesca; Grossi, Dario; & Trojano, Luigi, (2017), “Assessment of Apathy Independent of Physical Disability: Validation of the Dimensional Apathy Scale in Italian Healthy Sample”, Neurological Sciences, No. 38, 303-309.
- Shukla, Vatsala, (2005), India’s Foreign Policy in the New Millennium: The Role of Power. India, Atlantic Publishers & Dist.
- Starkstein, Sergio E; Ingram, L; Garau, ML; & Mizrahi, R, (2005), “On the Overlap between Apathy and Depression in Dementia”, Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 76(8), 1070-1074.
- Valgarðsson, Viktor Orri, (2019), “Differential Turnout Decline in Norway and Sweden: A Generation of Apathy or Alienation?”, Scandinavian Political Studies, 42(3-4), 270-295.
- Van Snippenburg, Leo B & Scheepers, Peer, (1991), “Social Class and Political Behavior During a Period of Economic Stagnation: Apathy and Radicalism in the Netherlands, (1985), Political Psychology, 12(1), 41-63.
- Wilkins, Karin, (2010), “Considering “Traditional Society” in the Middle East: Learning Lerner All Over Again”, Journal of Middle East Media, 6(1), 62-76.
- Wilkins, Karin G, (2020), “US Prisms and Prejudice Through Mediating the Middle East”, International Communication Gazette, 82(6), 526-544.
- Wohnig, Alexander, (2018), “Explaining Political Apathy in German Civic Education Textbooks”, Journal of Educational Media, Memory, and Society, 10(2), 20-38.