نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار روابط بین الملل دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده
با توجه به موقعیت و جایگاه سیاسی شهید بهشتی در سال‌های اول انقلاب، پرسش اصلی پژوهش این است که شهید بهشتی چه نقشهای ملی را برای سیاست خارجی ایران در نظر داشت؟ فرضیه پژوهش به نقش‌هایی همچون رهبری جهان اسلام، حامی مستضعفان و مبارزه با استکبار و استعمار اشاره دارد. برای پاسخ به این پرسش، از الگوی نظری کی.جی هالستی و نقشهای مورد اشاره ایشان استفاده و این نقش‌ها با دیدگاه‌های شهید بهشتی انطباق داده شد. برای این منظور از دو روش تحلیل کمّی (شمارش بسامد شاخص‌های مرتبط با نقشهای ملی) و تحلیل کیفی (تفسیر یافته‌ها با روش توصیفی-تحلیلی) استفاده گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد از میان شانزده نقش ملی مورد اشاره هالستی، نقشهای ملی دولت ضد امپریالیسم (بسامد 131)، دولت مدافع اسلام (بسامد 53) و سنگر انقلاب و رهاییبخش (بسامد 48) بیشترین انعکاس را در کلام شهید بهشتی داشته است. این در حالی بود که در هیچ کجا به نقش‌هایی همچون رهبر و حافظ منطقه اشاره‌ای نشده است؛ در عوض سه نقش از سوی شهید بهشتی برای سیاست خارجی ایران تجویز گردیده که در نقشهای مورد اشاره هالستی قرار ندارند. این نقش‌ها عبارتند از: دولت ضدصهیونیسم، دولت عدالتخواه و دولت صلح‌طلب.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Iran's National Roles and Foreign Policy: A Quantitative Analysis of Martyr Beheshti's Interviews and Lectures
نویسندگان [English]
- ali bagheri dolatabadi 1
- sara rezaie 2
1 Associate Professor, International Relations, yassouj University, Yassouj, Iran
2 LM, Political Sciences, Yasouj University, Yasouj, Iran
چکیده [English]
The main question of the present study is what kind of national roles did martyr Beheshti consider for Iranian foreign policy? The research hypothesis refers to roles such as Islamic world leadership, supporter of the oppressed, and the struggle against arrogance and colonialism. To answer this question, we used K.J Holsti's theoretical framework and the roles of foreign policy that Holsti identified in his book applied with the views of the martyr Beheshti. For this purpose, two methods of quantitative analysis (frequency counting of indexes related to national roles) and qualitative analysis (interpretation of findings with descriptive-analytical method) were used. The findings showed that among the 16 national roles mentioned by Holsti, the national roles of the anti-imperialist State (131 frequency), the defender of Islam (53 frequency), and the revolution and liberation stronghold (48 frequency) had the highest reflection in martyr Beheshti's interviews and lectures. However, there were no mention of the roles such as regional leader and regional protector; instead, three roles have been assigned by martyr Beheshti for Iran's foreign policy that there was not in the roles mentioned by Holsti. These roles include the anti-Zionist state, the justice-seeking state and the peace-loving state.
کلیدواژه‌ها [English]
- Martyr Beheshti
- Iran's Foreign Policy
- Holsti
- National Roles
- ازغندی، علیرضا، (1381)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: قومس.
- استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت، (1390)، مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نی.
- اسلامی، روح الله، (1392)، «الگوی سیاست خارجی ایران از مشروطه تا برآمدن رضاشاه»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال 14، شماره 55.
- آقابخشی، علی؛ افشاریراد، مینو، (1383)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: چاپار.
- باقری دولتآبادی، علی؛ سیاپوشی، حسین، (1399)، «تعامل و تقابل گفتمان‌های سیاسی و راهبردهای ملی در سیاست خارجی ایران»، راهبرد سیاسی، سال 4، شماره 12.
- جعفرزاده بهابادی، حسین؛ خلیلی، محسن، (1392)، «نقشهای ملی و پیدایش قدرت نرم»، مطالعات قدرت نرم، شماره 9.
- جعفرزاده بهابادی، حسین؛ خلیلی، محسن، (1393)، «بازتاب سمتگیری سیاست خارجی در گفتارها و نوشتارهای آیتالله خامنهای (1388-1368)»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، شماره1.
- چمنکار، محمدجعفر، (1385)، دکترین نیکسون و ژاندارم خلیج فارس، ماهنامه زمانه، شماره 52.
- حسنی، سید محمد هادی، (1396)، «بررسی اندیشه حقوق اساسی شهید بهشتی»، اندیشه‌های حقوق عمومی، شماره 12.
- حسینی بهشتی، سید محمد، (1378)، مبانی نظری قانون اساسی، تهران: انتشارات بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید بهشتی.
- خواجه‌سروی، غلامرضا، (1381)، «تریبون دانشگاه: نگاهی کلی به غرب‌شناسی شهید آیتالله بهشتی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه‌های اسلامی، سال 6، شماره 1.
- دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
- دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، (1390)، «نظریه اسلامی سیاست خارجی: چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال دوم، شماره 1.
- رمضانی، روح الله، (1380)، چهارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نی.
- سرابندی، محمدرضا، (1386)، سخنرانیها و مصاحبههای آیتالله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی، جلد 1و2، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سعیدی نژاد، حمیدرضا؛ میرزایی، جلال، (1397)، «تلاش ایران برای استقلال از انگلستان در سیاست خارجی در دوران رضاشاه بر اساس الگوی چرخش نقش قدرت»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 42.
- عابدی اردکانی، محمد؛ نظری، محمدعلی، (1395)، «رابطه آزادی و ولایت فقیه در اندیشه سیاسی محمد حسینی بهشتی»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 6، شماره 1.
- قاسمی، سید فرید، (1361)، یادنامه شهید مظلوم آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی، قم: انتشارات حر.
- قربی، سید محمدجواد، (1396)، «حیات سیاسی علمی شهید سید محمد حسینی بهشتی؛ مشکله زمانه و مبانی فکری در بستر گفتمان انقلاب اسلامی»، مجله پانزده خرداد، دوره3، سال 4، شماره 51.
- کرباسچی، غلامرضا، (1371)، هفت‌هزار روز، تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، تهران: بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران.
- گازیروفسکی، مارک.ج.، (1371)، سیاست خارجی آمریکا و شاه، تهران: مرکز.
- گیدنز، آنتونی، (1384)، مسائل محوری در نظریه اجتماعی، ترجمه محمد رضایی، تهران: سعاد.
- محمدی، منوچهر، (1384)، «بازتاب جهانی انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال هشتم، شماره 2.
- محمودی رجا، سید ذکریا؛ سیاپوشی، حسین، (1396)، «برداشت از نقش ملی و تاثیر آن بر تحول سیاست خارجی»، سیاست جهانی، دوره 6، شماره 4.
- مشیرزاده، حمیرا؛ مصباح، احسان، (1390)، «موضوع اسرائیل در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، روابط خارجی، سال سوم، شماره 1.
- مطهری، مرتضی، (1387)، آینده انقلاب اسلامی ایران، چاپ بیست و هشتم، تهران: صدرا.
- معینی پور، مسعود، (1386)، «کارکردها و مبانی نظری قانون اساسی جمهوری اسلامی از دیدگاه امام خمینی و شهید بهشتی»، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره‌های 9 و 10.
- موسوینیا، سیدرضا، (1392)، الگوهای تصمیمگیری در سیاست خارجی ایران: بررسی مقایسهای دوران پهلوی دوم (1342_ 1357) و جمهوری اسلامی(1358_ 1368)، قم: دانشگاه علوم انسانی مفید.
- میرخانی، عزت السادات، (1380)، «سیری در سیره شهید بهشتی»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 12.
- نوروزی، محمدجواد؛ روانبخش، قاسم، (1395)، «تراز اسلام ناب در ارزیابی اسلام التقاطی در ساحت ارزش سیاسی»، مطالعات انقلاب اسلامی، سال 13، شماره 46.
- نهاوندی، هوشنگ، (1355)، «مبانی سیاست مستقل ایران»، جامعه نوین، شماره 8.
- نیاکوئی، سیدامیر؛ رضاپور، دانیال؛ فاضلی، سامان، (1397)، «نظریه نقش و رقابت ایران و ترکیه در خاورمیانه در دوره حکومت حزب عدالت و توسعه»، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال 8، شماره 2.
- ونت، الکساندر، (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بینالملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: وزارت امورخارجه.
- هالستی، کالوی جاکو، (1373)، مبانی تحلیل سیاست بینالملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، تهران: وزارت امور خارجه مرکز چاپ و انتشارات.
References
- Aggestam, L., (2006), “Role Theory and European Foreign Policy: A Framework of Analysis”, In Elgstrom and Smith (eds), The European Union's Roles in International Politics: Concepts and Analysis, London: Routledge.
- Barnett, Mochael, (1993), “Institutions, Roles and Disorder, The Case of the Arab States System”, International Studies Quarterly, Vol. 37, No. 3.
- Chafetz, G.H Abramson; Grillot, S., (1996), “Role Theory and Foreign Policy: Belarusian and Ukrainian Compliance with the Nuclea Nonproliferation Regime”, Political Psychology, Vol. 17, No. 4.
- Doran, Charles F., (2009), “Power Cycles or Power Shift”, Prepared for International Political Science Association Meetings, Santiago, Available at: https://fliphtml5.com/zrou/mbgv/basic.
- Harnish, Sebastian, (2011), Role Theory: Operationalization and Key Concepts, In Role Theory in International Relations: Approaches and Analyses, S. Harnish, C. Frank and H. W. Maull. Oxon: Routledge.
- Holsti, K. J., (1970), “National Role Conceptions in the Study of Foreign Policy”, International Studies Quarterly, Vol. 14, No. 3.
- Hymans, Jacques, E. C., (2006), The Psychology of Nuclear Proliferation: Identity, Emotions and Foreign Policy, Cambridge: Cambridge University Press.
- Maykut, p. and R. Morehouse, (2005), Beginning Qualitative Research: A Philosophic and Practical Guide, London: The Falmer Press.
- Milani, Mohsen; Mankoff, Jeffrey, (2016), Iran in a Reconnecting Eurasia: Foreign Economic and Security Interests, Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
- Rosenau, James N., (1971), The Scientific Study of Foreign Policy, New York: The Free Press.
- Rosenau, James N., (1996), “Powerful Tendencies, Startling Discrepancies and Elusive Dynamic: The Challenge of Studding World Politics in a Turbulent Era”, Australian Journal of International Affairs, Vol. 50, No.1.
- Sekhri, Sofiane, (2009), The Role Approach as a Theoretical for the Analysis of Foreign Policy in Third World Countries”, African Journal of Political Science and International Relations, Vol. 3, No. 10.
- Theis, Cameron G. and Marijke Breuning, (2012), “Integrating Foreign Policy Analysis and International Relations Through Role Theory”, Foreign Policy Analysis, Vol. 8, Issue.1.
- Wish, Naomi B, (1987), “National Attributes as Sources of National Role Conceptions”, In Stephen G. Walker, ed. (1987), Role Theory and Foreign Policy Analysis, Durham, NC: Duke University Press.
)