نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیدرضا موسوی نیا

استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تحلیل نظری تاریخ روابط خارجی ایران، فهمی تئوریک از الگوهای رفتاری دولت‌های ایرانی در مقاطع مختلف تاریخ ارائه می‌کند و می‌تواند به مثابه پلی برای ساختن آینده باشد. این مقاله با اشاره مختصر به رفتارها و الگوهای مشترک تاریخ روابط خارجی ایران طی پنج قرن گذشته با روشی تحلیلی تبیینی، چارچوب نظری رئالیسم ایرانی را برای بدست آوردن فهمی نظری از تاریخ روابط خارجی ایران ارائه می‌کند. نظریه رئالیسم ایرانی عناصری از نظریه رئالیسم و نئورئالیسم را اخذ کرده است، اما نظریه‌ای زمانمند و مکانمند است و با آنها تفاوت دارد. رئالیسم ایرانی از منظری آسیب‌شناسانه به بررسی تاریخ روابط خارجی ایران پرداخته است. تعیُن‌پذیری از ساختار نظام‌ بین‌الملل، هراس امنیتی، قطبی‌نگری، ژئوپلوتیک تهدیدآفرین، اولویت امنیت به توسعه و تجارت، اولویت بقاء شاه و حکومت، استبداد ساختاری، تصمیم‌گیری فردی و غیرنهادینه، متوازن‌سازی مثبت و منفی، فقدان منافع همسو یا متقارب با قدرت‌های بزرگ و عدم منافع ذاتی و درونی قدرت‌های بزرگ در ایران، عناصر محوری و اصلی نظریه رئالیسم ایرانی را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

• رئالیسم ایرانی
• صفویه
• قاجار
• پهلوی
• روابط خارجی

عنوان مقاله [English]

اصلاح نهایی مقاله رئالیسم ایرانی

نویسنده [English]

• seyedreza mousavinia

چکیده [English]

Theorizing History of Iranian foreign relations can help researchers to understand the weaknesses of Iranian foreign policy during last five centuries. This Article is an attempt to explain the attitudes and common patterns of Iranian foreign relations from Safavieh up to Pahlavi's fall in a new theoretical framework which is called Iranian Realism. In fact, this theory is constructed according to the Iranian foreign relations during last five centuries and it offers pathological perspective to study Iranian foreign relations. Although Iranian Realism borrows some elements from Realism and Neo-Realism, it significantly differs from them. Deterministic influence of an anarchical international system, individualistic, non-institutional decision making process, structural authoritarianism, positive and negative balance making trend, permanent security threats and no convergence of interests between Iran and great powers are some of the key elements of Iranian Realism. In fact, Iranian Realism as its name implies, is an Iranian context-based theory and applicable to Iranian foreign relations during the last five centuries.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iranian Realism
• Foreign Relations
• Balance making Trend
• Safavieh
• Pahlavi