نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 امام صادق

2 دانشگاه امام صادق

چکیده

شکل‌گیری جنبش‌های مختلف در منطقه باعث شده تا طیف وسیعی از مطالعات پیرامون جنبش‌ها شکل بگیرد و چرایی و چگونگی فعالیت این جنبش‌ها را مدنظر قرار دهد. بنابراین در این مقاله سعی شده تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و روش تطبیقی دو جنبش اخوان‌المسلمین و جنبش فتح‌الله گولن بررسی شود و به شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها اشاره شود. فرضیه نوشتار این است که اخوان‌المسلمین در شیوه‌ها و روش‌ها با جنبش گولن شباهت و در نوع نگاه به مقوله دین و سیاست دارای تفاوت‌های اساسی هستند. در همین راستا یافته‌های پژوهش حاکی از این است که دو جنبش در مقوله دین و دولت و سکولاریسم کاملاً متفاوت از هم و در مبحث دموکراسی و تصوف به هم نزدیک هستند. هم‌چنین یافته‌های تحقیق تصریح می‌کند که اگر چه هر دو جنبش دارای هدفی جهان‌شمول بوده‌اند؛ ولی جنبش گولن متوجه کل عالم و جنبش اخوان‌المسلمین متوجه جهان اسلام بوده است. هرچند هر دو جنبش دست به فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی زده‌اند ولی فعالیت‌های خدماتی اخوانی‌ها بیشتر از جنبش گولن بوده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparative study of Ikhvan al Moslemin movement and Fethullah Gülen movement

نویسندگان [English]

  • hasan majidi 1
  • mahdi piroozfar 2

1 imam sadiq

2 imam sadiq

چکیده [English]

The creation of different movements in region during last decades has led to huge amount of studies on these movements to distinguish their reason, state and aims. This essay focuses on descriptive-analytic method and comparative method to study Ikhvan al Moslemin movement and Fethullah Gülen movement, and to name their similarities and differences. The hypothesis is that these movements resemble in their methods and differ in the way of looking at religion and politics.
The results of the study show that the two movements are different in subjects like religion, government and secularism and are similar in topics like democracy and mysticism. The results also certify that although the two movements have a world-inclusive aim, the Gülen movement included the whole world and Ikhvan al Moslemin movement included Islamic world only. It should be mentioned that although both of these movements have done economic, advertising and social activities, Ikhvan's social activities were more than Gülen's.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Gulen Movement"
  • "Ikhvan al Moslemin"
  • "Turkish Islam"
  • "Turkey"
  • "Egypt"
الف- فارسی
-   اخوان کاظمی، مسعود و ویسی، سارا، (1391)، «زنان و تقابل سکولاریسم دولتی و اسلام‌گرایی روبه رشد در ترکیه»،فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره اول.
-    ارس، بولنت و عمر، کاها و اطهری، سید اسدالله، (1381)، «جنبش اسلام لیبرالی در ترکیه: اندیشه‌های فتح الله گولن»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 32.   
-    اسملسر، نیل، (1380)،تئوری رفتار جمعی، ترجمه رضا دژاکام، تهران: موسسه یافته‌های نوین با همکاری موسسه نشر داروین.
-    احمدی طباطبایی، سیدمحمدرضا و پیروزفر، مهدی، (1396)، اسلام سیاسی مدرن در ترکیه، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
-    آقائی، بهمن و صفوی، خسرو، (1365)،اخوان المسلمین، تهران: شرکت انتشاراتی رسام.
-   آگای، بگیم و سعادتی، کامیار، (1381)، «شناخت: نسخه‌ای عملگرایانه برای جنبش اصلاح‌گرای اسلامی (نگاهی گذرا به اندیشه های فتح الله گولن)»،  اخبار ادیان، شماره 23.
-    البنا، حسن، (1978)،مجموعه احادیث الجمعه المنشوره بجریده الاخوان‌المسلمین الیومیه، اسکندریه: دارالدعوه.
-   الحمد، جواد و برغوثی، ایاد، (1382)،«سیری در اندیشه سیاسی حماس»،ترجمه سیدحسن موسوی، ج 1، تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات خاوریانه.
-    القرضاوی، یوسف، (بی تا)،الاسلام و علمانیه وجها لوجه، القاهره: مکتبه وهبه.
-     بحرانی، مرتضی، (1384)، «اسلام و دموکراسی در اندیشه یوسف القرضاوی»،پژوهش سیاست نظری، شماره 1.
-    خسروشاهی، سیدهادی، (1392)،اخوان‌المسلمین چه می‌خواهند و چه می‌گویند؟،تهران: بوستان کتاب.
-    حمدی، مصطفی و ذاکری، سیدقاسم، (1385)، «بررسی سیاسی تصوف در مصر»، مجله مطالعات آفریقا، شماره 13.
-    دلاپورتا، دوناتلا و دیانی، ماریو، (1383)،مقدمه‌ای بر جنبش‌های اجتماعی،ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: نشر کویر.
-    رحمتی، محمد و غفاری، زاهد، (1390)، «تحلیل قیام پانزده خرداد در قالب نظریه جنبش اجتماعی اسملسر»،فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 53.
-    شیرودی، مرتضی، (1388)، «جنبش اجتماعی یا انقلاب مخملی، مروری بر رخدادهای پس از انتخابات»،مجله پیام، شماره 98.
-    عالم، عبدالرحمن، (1392)، تاریخ فلسفه سیاسی غرب (عصرجدید و سده نوزدهم)،چاپ شانزدهم، تهران: اداره نشر وزارت امورخارجه.
-    علیخانی، علی اکبر و دیگران، (1390)،اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-    فیرحی، داود، (1394)،نظام سیاسی و دولت در اسلام، چاپ دوازدهم، الف، تهران: انتشارات سمت.
-    فیرحی، داود، (1394)،تاریخ تحول دولت در اسلام، چاپ ششم، ب، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
-    قرضاوی، یوسف، (1379)،فقه سیاسی، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران: انتشارات احسان.
-    قرضاوی، یوسف، (1381)،اخوان‌المسلمین (هفتادسال دعوت،تربیت و جهاد)، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران: انتشارات احسان.
-    قرضاوی، یوسف، (1382)،اسلام، تمدن آیندگان، ترجمه ابوالفضل احمدی، تهران: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
-   القرضاوی، یوسف، (1999)، من فقه الدوله فی الاسلام (مکانتها، معالمها، طبیعتها، موقفها من الدمقراطیه، المراه و غیرالمسلمین)، القاهره: دارالشرق.
-   مجیدی، حسن و خزائی گسک، مهدی، (1392)، «مردم‌سالاری دینی در آراء رهبران جمهوری اسلامی و یوسف القرضاوی»،رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 25.
-   مختاری، مریم و دهقانی عبدالرحیم، (1394)، «تحلیل جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه با تاکید بر مولفه‌های شرق شناسی ادوارد سعید»،دو فصلنامه علمی-پژوهشی جامعه شناسی جهان اسلام، سال سوم، شماره دوم.
-    مرادی، مجید، (1381)، «نظریه دولت در اندیشه سیاسی حسن البنا»،مجله علوم سیاسی، شماره 19.
-    ملک اف، علاءالدین، (1389)، «پیشگامان تقریب: هم زیستی گروه‌های مختلف در اندیشه فتح الله گولن»،اندیشه تقریب، شماره 25.
-   میراحمدی، منصور و رضائی پناه، امیر، (1394)، «گفتمان اسلام‌گرایی فرهنگی فتح الله گولن (اسلام به مثابه هویت و فرهنگ)»،  نشریه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 302.
-    میرعلی، محمدعلی، (1385)، «وحدت اسلامی از دیدگاه اخوان المسلمین»،فصلنامه پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 7.
-   نوازنی، بهرام و اعتضادالسلطنه، نوژن و صالحی، معصومه، (1393)، «فتح الله گولن و جنبش اجتماعی- سیاسی وی در ترکیه»،فصلنامه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 10.
-    نوروزی فیروز، رسول، (1391)، «اسلام ترکی تقابل با اسلام انقلابی مروری بر اندیشه‌های فتح الله گولن»،رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 19.
-   قرضاوی، یوسف، (1391)، «خطبه نماز جمعه دوحه قطر»، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، 05/03/1391، قابل دسترسی در آدرس:   http://www.ISLAHWEB.ORG.
 
ب- انگلیسی
 
-       Akıncı.M & Gökçe Nur.Ş, (2015), TÜRK İSLAM SİYASİ DÜŞÜNCESİ KONGRESİ, Aksaray: BİLDİRİLER KİTABI.
 -       Isgandarova, N, (2014), “Fethullah Gulen s Thought and practices as an Attempt to Reconcile Islam with Secularism”, Journal of Philosophy and Theology, Vol 2, No 20.
 -       Della Porta, Donatella and Diani Mario, (2006), Social Movements an Introduction, Second Edition, Oxford: Blackwell Publishers.
 -      Gulen, F, (1998), Sohbet Atmosferi، Second Edition, FGulen: Blackwell Publishers.
 -       Grinel, K, (2009), Conservatism, Democracy and Decolonial Option: Reading Fethullah Gulen as Political Thinker, Conference Muslim between Modernity and Tradition, Postdom.
 -       Danforth, N, (2008), “Ideology and Pragmatism in Turkish Foreign Policy: From Atatürk to the AKP”, Turkish Policy Quarterly, Vol 7, No 3.
 -       Touraine, A, (1981), “An Introduction to Study of Cocial Movements”,Social Research, Vol 5, No 2.
 -       Metin, S, (2002), “Merkes Sag Gelecegini Ariyor,Radikal, 19 October.
 -       Keyman, F, (1999), “Turkiyev ve Radikal Demorasi: Modern Zamanlarda Siyaset Ve Demokratik Yonetim, Istanbul, Baglam Yayınları,Vol 5, No. 2.
 -       Yavuz, M.H, (2000), “Cleanising Islam from the Public Sphere”,Journal of International Affairs,Vol 54, No 1.
 -       Gülen, M. F, (2003), Ersad Ekseni, Nil yayınları.