نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه گیلان

2 استاد روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی

3 استاد روابط بین الملل گروه روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت

4 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران، تهران

چکیده

خلیج فارس از مناطق جغرافیایی با ویژگی‌های ممتاز در جهان است. این منطقه در برگیرنده کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به علاوه ایران و عراق است. پرسش اصلی این مقاله این است که؛ آینده روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در افق1404 با چه سناریوهایی مواجه خواهد بود. در پاسخ به این مسأله و با استفاده از روش آینده‌پژوهی، یعنی تحلیل اثرات متقاطع، 5 عامل کلیدی؛ نگرش حاکمان ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به یکدیگر، افزایش مسابقه تسلیحاتی و نظامی کشورهای عضو شورا(ناتو یا ائتلاف عربی) و ایران با هدف هژمون شدن در منطقه، هراس از تئوری هلال شیعی و صدور انقلاب ج.ا.ا با هدف مقابله با ایران و تفاوت‌های هویتی، تأثیر آینده سوریه، عراق، یمن و... بر روابط فی‌مابین و آینده برجام و برنامه هسته‌ای ایران، شناسایی شدند. این پیش‌ران‌ها به عنوان عوامل پایه در نرم افزار سناریوویزارد مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت با تجزیه و تحلیل متعدد و با بهره­گیری از پانل خبرگان، از میان 128 سناریوی ممکن، تعداد 4 سناریوی محتمل؛ قایق‌های جنگی، ناوجنگی، کشتی مسافری و ناو جماران شناسایی شدند و نهایتاً سناریوی ناو جنگی به عنوان سناریوی محتمل­ و احتمال بالای تحقق معرفی و سناریوی کشتی مسافری، به عنوان سناریوی مرجح و مطلوب ایران، مورد شناسایی قرارگرفت.    
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Future Studies on Iran's Relationships with the Persian PGCC On the horizon 1404

نویسندگان [English]

  • Vahid RanjbarHeydari 1
  • Arsalan Ghorbani 2
  • Reza Simbar 3
  • Ebrahim Hajiani 4

1 University of Guilan

2 Porfessor, Internaional Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran

3 Porfessor, Internaional Relations, University of Guilan, Rasht, Iran

4 Accociate Professor, Sociology, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The Persian Gulf is one of the world's premier geographical areas. This region includes the Persian Gulf Cooperation Council countries plus Iran and Iraq. The study seeks to answer the question of which scenarios will be the future of the relationship between Iran and the Cooperation Council at 1404 horizons. The present study uses 5methods of futuristic research, namely, cross-impact analysis, 5 key factors; the attitude of the rulers of Iran and the Cooperation Council countries towards each other; increasing the arms and military rivalry of the member states of the Council and Iran with the aim of hegemony in The region, fears of the Shiite Crescent Celestial Theory and the Centenary Revolutionary Guards have been identified with the aim of confronting Iran and identity differences, the future of Syria, Iraq, Yemen on the relationship between Iran and the future of Iran's nuclear program. These proxies were used as the underlying factors in the Scenarios program. Finally, with multiple analyzes, including a panel of experts, out of 128 possible scenarios, 4 possible scenarios were identified: war boats, warships, passenger ships, and shipwreck. Eventually, the scenario of Warship identified as a probable scenario with a high probability of introducing the passenger ship's scenario as a preferred and desirable scenario for Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • PGCC
  • Iran
  • Arab NATO
  • Future Studies
  • Scenarios
الف- فارسی
-    ترابی، قاسم، (1391)، «شورای همکاری خلیج فارس وبرنامه هسته‌ای ایران»، مجله مطالعات خاورمیانه، پاییز، دوره 19، شماره 70.
-   رنجبر حیدری، وحید و قربانی، ارسلان و سیمبر، رضا و حاجیانی، ابراهیم، (1395)، «شناسایی وتبیین عوامل و پیشران‌های مؤثر بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس درافق ده ساله با بهره‌گیری از روش میک‌مک»، فصلنامه آینده پژوهی دفاعی، پاییز، دوره 1، شماره 2.
-    حاجیانی، ابراهیم، (1390)، «معیارهای ارزیابی روش‌شناختی تکنیک‌های مطالعات آینده»، فصلنامه راهبرد، دوره 20، شماره 59.
-    حاجیانی، ابراهیم، (1391)، مبانی، اصول و روش‌های آینده‌پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
-   سیمبر، رضا، (1388)، «ایران و منطقه‌گرایی در آسیای جنوب غربی: راهبردها و راهکارها درسیاست خارجی ایران»، دو فصلنامه تخصصی پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، زمستان و بهار، شماره 5.
-   صادقی، هادی و نقدی عشرت آباد، (1393)، «روابط ایران و دژ منطقه‌ای شورای همکاری خلیج فارس»، فصلنامه سیاست جهانی، دورة سوم، زمستان، شماره 4.
-   فرازمند، محمد، (1388)، «ایران و مناسبات جدید قدرت در خاورمیانه، پژوهشنامه ایران و اعراب»، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، دوره 18، شماره 21.
-    قوام، سیدعبدالعلی، (1390)، روابط بین الملل نظریه‌ها و رویکردها، چاپ پنجم، انتشارات سمت: تهران
-    متقی، ابراهیم، (1389)، «ثبات منطقه‌ای و موازنه‌گرایی در خلیج‌ فارس 2001-2010»،http//Peace- Ipsc Org .
-    مشیرزاده، حمیرا، (1390)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، چاپ ششم، انتشارات سمت: تهران.
-    محمودی، بهزاد، (1385)، «معرفی آینده‌پژوهی و روش‌های آن»، سلسله گزارشات آینده‌پژوهی، مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 1.
-   مینائی، حسین و حاجیانی، ابراهیم و دهقان، حسین و جعفرزاده پور، فروزنده، (1395)، «تعیین پیشران‌های اصلی در دیپلماسی دفاعی ج.ا.ا در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی»، آینده‌پژوهی دفاعی، دوره1، شماره 1.
-    واعظی، محمود، (1388)، «ایران و اعراب»، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، دوره 18، شماره 21.
-    هابدن، استفن، زنگنه، جمشید، (1375)، روابط بین‌الملل و جامعه‌شناسی تاریخی، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی تهران.
 
ب- انگلیسی
-       Chermack, T. J. & Nimon, K, (2008),”The Effects of Scenario Planning on Participant Decision-Making Style”, Human Resource Development Quarterly, Winter, Vol. 19, No. 4
 -       Chermack, J, (2004), ”A Theoretical Model of Secenario Planning”, Human Resource Development Review, Vol. 3, https: //doi. org/10.1177/1534484304270637.
 -       Chermack, Thomas J, (2005), “The Role of Systems Theory in Scenario Slanning”, Human Resource Development, July, Vol. 13.
 -       Chermack, T. J, & van der Merwe, L, (2003),”the Role of Constructivist Learning in Scenario Planning. Futures”, Human Resource Development, Vol. 35, No. 5.
 -       Dispenza, J, (2008),”Evolve your brin: The Scinence of Changing Your Mind. Deerfield”,Health communication / Inc, December.
 -       Dugulin, Riccardo, (2010),”A Neighborhood Policy for the Gulf Cooperation Council”, Gulf Research Center, first published in Dubai, United Arab Emirates, by the Gulf Research Center, as part of the GRC Gulf Papers Series.
 -       Elenora, Masini, (1983), “Visions of Desirable Societies”, Oxford: Pergamon Press.
 -       Godet, M, (2001), “Manuel de Prospective Stratégique, Tome 2”, Dunod - Godet, M. “Creating Futures Scenario Planning as a Strategic Management Tool”, Economica.
 -       Gordon, Theodore, Rochberg, Richard; Enzer, Selwyn, (2008),”Research on Cross Impact Techniques with Selected Problems in Economics, Political Science and Technology Assessment”, Institute for the Future, Middletown, Conn: Institute for the Future 1970.
 -       Habibi , Nader, (2010),”The Impact of Sanctions on Iran - GCC Economic Relations”, the Crown Center for Middle East Studies or Brandeis University, November,  No. 45.
 -       Inayatullah .S, (2008), “Six Pillars: Futures Thinking for Transforming”, Foresight Journal, Vol. 10 No. 1, pp. 4-21, Emerald Group Publishing Limited.
 -       Jahani, Kosar, (2011), “Sanctioning Iran the View from the United Arab Emirates”, the Fletcher School Online Journal for issues related to Southwest Asia and Islamic Civilization, spring, Al Nakhlah.
 -       Jahner, Ariel, (2012),”Saudi Arabia and Iran: the Struggle for Power and Influence in the Gulf”, INTERNATIONAL AFFAIRS REVIEW, spring, Vol XX, No 3.
 -       Khaitous, Tariq, (2009), “Arab Reactions to a Nuclear-Armed Iran”, the Washington Institute for Near East Policy, June.
 -       Mohseni, Payam, (2015), Iran and the Arab World after the Nuclear Deal, Harvard Kennedy School, The Iran Project Belfer Center for Science and International Affairs, August.
 -       Massini, B. E, (1993), La Previsión Humana y Social, México: Fondo de Cultura Económica, Masini; trad. De Antonio Alonso Concheiro — México: FCE, Centro de Estudios.
 -       Ottaway, Marina, (2009), “Iran, the United States and the Gulf: The Elusive Regional Policy”, Carnegie Endowment for International Peace, Number 105 November.
 -       Quade, Edward .S, (1977),”System Analysis and Policy Planning: Application in Defence”, cited in Wayne I. Boucher (e d), The Study of the Future: An Agenda for Research, Washington: The Futures Group, Inc.
 -       Raza, Fatima, (2016), “Tensions in Iran-Saudi Relations and Future Prospects”, Institute of Strategic Studies, October 06.
 -       Schwartz, J. M, Stapp, H.P, & Beauregrad, M, (2005), ”Quantum Physics in Neuroscience and Psychology”, Educational and Psychological Measurement, Vol. 55, No. 5.
 -       Simon Blackburn, (1996), Oxford Dictionary of Philosophy, Oxford: Oxford University Press.
 -       Slaughter. R, (1995), New Thinking for New Millennium, Melbourne, Australia: Futures study center.
 -       Wayne I. Boucher, (1977), the Study of the Future: An Agenda for Research, Washington: The Futures Group, Inc.
 -       Wehrey, Frederic, (2009), ”Saudi-Iranian Relations since the fall of Saddam”, National Security Resesrch Division (RAND).
 Weimer Jehle, W, (2013), ”Scenario Wizard 4.1: Using Cross-Impact Balance Analysis”, Stuttgart: Stuttgart Research Center for Interdisciplinary Risk and Innovation Studies.