نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

سرمایه اجتماعی از جمله مفاهیمی است که برخلاف بسط چندین دهه آن در محافل آکادمیک جهانی، در محافل داخلی ادبیات منقح و گسترده‌ای ندارد و به مفهومی چندبعدی تبدیل شده است. مسأله مقاله حاضر بررسی وضعیت کمی و کیفی فرآیند جامعه‌پذیری سیاسیِ نسل جوان است، بر نسبت میان مفاهیم «سرمایه اجتماعی»، «جامعه‌پذیری سیاسی» و «امر سیاسی» متمرکز شده است و از بین نهادهای دولتیِ متولی جامعه‌پذیری سیاسی در ایران، نهاد دانشگاه (با تاکید بر دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران) را به عنوان مطالعه موردی موضوع بررسی کمی و کیفی قرار داده است. پرسش این است که «سرمایه اجتماعی چه تأثیری بر فرآیند جامعه‌پذیری سیاسیِ دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران دارد؟». با بهره‌گیری از روش کمی و ابزار پرسش‌نامه و شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده یا نامحدود، داده‌های به دست آمده نشان داد که شاخص‌های مربوط به متغیرهای اصلی این مقاله بر یک دیگر تأثیرپذیری مثبت داشته و در نتیجه به هر میزان که سطح سرمایه اجتماعی در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بالاتر باشد، آن دانشگاه‌ها در تحقق کارویژه جامعه‌پذیری سیاسیِ دانشجویان مقطع کارشناسی خود موفق‌تر خواهند بود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Social Capital on Political Socialization (The case Study of undergraduate students of public universities in Tehran)

چکیده [English]

Despite decades of expansion in international academic fields, the concept of social capital is still an under-researched area in Iranian domestic fields. This term has become a controversial and multidimensional concept, as each branch in the humanities has adopted and applied their own definition of the term, social capital. Giving a functional explanation of the term, this research aims at evaluating the quantitative and qualitative situation of youth’s political socialization process. The focus of this research is on the relationship between the concepts of ‘social capital,’ ‘socialization’ and ‘political affair.’ For the case study, this research focuses on university as a government institution in charge of political socialization in the political system of the Islamic Republic of Iran. Specifically, the research tries to explore the effects of social capital on political socialization process of undergraduate students in public universities in the city of Tehran. The hypothesis of this research is that the higher the level of social capital in public universities in Tehran, the more successful the universities are in realizing the political socialization function of their undergraduate students. Eventually, this study will investigate effective contexts in the process of political socialization to highlight the political functions of social capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social capital
  • political socialization
  • trust
  • norms
  • social networks
الف- فارسی
-    اﺑﻮاﻟﺤﺴﻨﻲ، رﺣﻴﻢ، (1392)، «کارکردهای سیاسی سرمایه اجتماعی؛ سرمایه اجتماعی و سیاست»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره 4.
-    الوانی، مهدی، (1381)، «سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها»، فصلنامه مدیریت، شماره 34.
-    پاتنام، رابرت، (1380)، دموکراسی و سنتهای مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: سلام.
-    تاجبخش، کیان، (1385)، سرمایه اجتماعی (اعتماد، دموکراسی و توسعه)، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: شیرازه.
-    توسلی، غلامعباس، (1386)، جامعه‌شناسی و آموزش و پرورش، تهران: علم.
-   حسینی، سیدحسن؛ میرزایی ملکیان، محمد؛ توکلی، زهره، (1389)، «بررسی تاثیر خانواده بر جامعه‌پذیری سیاسی مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تهران»، فصلنامه جامعهشناسی مطالعات جوانان، شماره 1.
-    خضری، محمد، (1385)، «دولت و سرمایه اجتماعی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 31 .  
-    دارا، جلیل، (1389)، «بررسی نقش سرمایه اجتماعی در موفقیت جریان اسلام‌گرا»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 21.
-    رفیع، حسین، (1387)، «سرمایه اجتماعی و جامعه‌پذیری سیاسی»، فصلنامه رشد علوم اجتماعی، شماره 2.
-    رنانی، محسن؛ مویدفر، رزیتا، (1391)، چرخه‌های افول اخلاق و اقتصاد: سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران، تهران: طرح نو.
-    شارع‌پور، محمود، (1386)، جامعه‌شناسى آموزش و پرورش، تهران: سمت.
-    کاظمی، علی اصغر، (1374)، «آگاهی واژگونه»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره  134-133.
-    محسنی، منوچهر، (1387)، مقدمات جامعهشناسی، تهران: دوران.
-    مقدم‌فر،گلناز، (1388)، «جامعه‌پذیری سیاسی»، روزنامه رسالت، شماره 6824 .
-    منادی، مرتضی، (1387)، درآمدی جامعهشناختی بر جامعهپذیری، تهران: جیحون.
-   نصیری، مرتضی، (1387)، سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر سیاست‌گذاری عمومی، گزارش تحقیقی کمیسیون بهره‌وری استرالیا، تهران: پژهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-    نقیب‌زاده، احمد، (1378)، «تأثیر فرهنگ ملی بر سیاست خارجی؛ مورد جمهوری اسلامی ایران»، مجله سیاست خارجی، شماره 3. 
-    هرمز، مهرداد، (1376)، زمینه‌های جامعه‌شناسی سیاسی: جامعه‌پذیری سیاسی، تهران: پاژنگ.
 
ب- انگلیسی
-  Bourdieu, P, (1985), The Forms of Capital, In Richardson, J. (ed), New York: Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education.
 
-  Brunner, K, (1985), “The Poverty of Nations”, Business Economics, No. 1.
 
-  Evans, W. R. & Carson, C. M, (2005), “A Social Capital Explanation of the Relationship between Functional Diversity and Group Performance”, Team Performance Management, 7-8.
 
-  Foley, M. W.  & Edwards, B, (1996), “The Paradox of Civil Society”, Journal of Democracy, No. 7.
 
-  Gordon, M, (1998), Oxford Dictionary of Sociology, Oxford: Oxford University Press.
 
-  Halpern, D, (2005), Social Capital, Cambridge: Polity Press.
 
-  Hazleton, V. & Kennan, W, (2000), “Social Capital: Reconceptualizing the Bottom Line”, Corporate Communications: An International Journal, No. 2.
 
-  Levi, M, (1996), “Social and Unsocial Capital: A Review Essay of Robert Putnam’s Making Democracy Work”, Politics and Society, No. 24.
 
-  Milbrath, L. W. & Madanlal, G, (1977), Political Participation How and Why People Get Involved in Politics, Chicago: Rand McNally.
 
-  Moran, P, (2005), “Structural vs. Relational Embeddedness: Social Capital and Managerial Performance”, Strategic Management Journal, No. 12
 
-  Putnam, R. D, (1993), Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton: Princeton University Press.
 
-  Roskin, M.G, (1988), Political Science, an Introduction, New Jersey: Prentice Hall.
 
-  Rothstein, B. & Stolle, D, (2002), “How Political Institution Create and Destroy Social Capital; an Institutional Theory of Generalized Trust”. Paper to be presented at Collegium Budapest, Project on Honesty and Trust: Theory and Experience in the Light of Post-Socialist Experience Workshop 2: Formal and Informal Cooperation, November 22-23.
 
-  Tendler, J, (1997), Good Government in the Tropics, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
 
-  Uslaner, E.M, (2003), “Democracy and Social Capital”, in Warren, M. (ed), Democracy and Trust, Cambridge: Cambridge University Press.
 
-  Whiteley, P, (2000), “Economic Growth and Social Capital”, Political Studies, No. 48.