نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مسئول/شرکت ملی نفت ایران

2 روابط بین الملل،دانشکده حقوق ،الهیات و علوم سیاسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران،ایران

چکیده

این مقاله به بررسی نقش منابع غیرمتعارف نفت بر ساختار درونی و تصمیم‌گیری‌های سازمان اوپک می‌پردازد. نحوه تعامل اعضا در سازمان اوپک نشان می‌دهد که منابع جدید نفت شیل نحوه رفتار متقابل و تصمیمگیری درون این سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از آنجا که جایگاه و قدرت این سازمان بینالمللی، همواره تحت تأثیر اختلافات ساختاری درون این سازمان بوده است و تولید از منابع نامتعارف نفت که قسمت عمده آن در خارج از حوزه سرزمینی اعضای اوپک است، می‌تواند به تعمیق اختلافات در درون این سازمان و یا ترمیم آنها بینجامد، هرگونه تغییر اساسی در میزان تأثیرگذاری اوپک در اقتصاد جهانی میتواند کلیت وجودی آن را تحت تأثیر قرار دهد. این نوشتار با استفاده از متغیر تاریخی اختلافات درون سازمان اوپک و انطباق آن با سناریوهای کمی آتی تولید نفت از منابع متعارف و غیرمتعارف به این نتیجه می‌رسد که ورود و تداوم متغیر نفت شیل به بازار بینالمللی انرژی، همزمان می‌تواند عامل تداوم و استحکام سازمان اوپک و یا از هم‌گسیختگی این سازمان بین‌المللی بعد از چندین دهه فعالیت در بازار انرژی جهانی شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Unconventional Oil Resources (shale) and the OPEC trends

نویسندگان [English]

  • behrooz namdari 1
  • Kayhan Barzegar 2

1 manager/nioc

2 International Relations, Faculty of Law, Theology and Political Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

This article examines the role of unconventional oil resources on the internal structure and decisions taken by OPEC. The way members of OPEC are interacting shows that new shale oil resources influence the mutual behavior and decision making of the OPEC.
Since the position and power of this international organization has always been influenced by its structural disagreements and production from the unconventional resources of oil, which its majority part is out of territory of OPEC members, Could end in depending differences inside the organization or it will repair them, any majority changes in the OPEC’s impact on the global economy, may influence it’s total existence.
This research by using historical variables of differences within the OPEC and its adaptation with future quantity scenarios of the oil production from the conventional and unconventional sources comes to the conclusion that entry and continuity of the shale oil variable into the international energy market at the same time, could be the element for the continuity and strength of opec organization or may cause breakdown of this organization after several decades of its activity in the world energy market.
 
این مقاله به بررسی نقش منابع غیرمتعارف نفت بر ساختار درونی و تصمیم‌گیری‌های سازمان اوپک می‌پردازد. نحوه تعامل اعضا در سازمان اوپک نشان می‌دهد که منابع جدید نفت شیل نحوه رفتار متقابل و تصمیمگیری درون این سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از آنجا که جایگاه و قدرت این سازمان بینالمللی، همواره تحت تأثیر اختلافات ساختاری درون این سازمان بوده است و تولید از منابع نامتعارف نفت که قسمت عمده آن در خارج از حوزه سرزمینی اعضای اوپک است، می‌تواند به تعمیق اختلافات در درون این سازمان و یا ترمیم آنها بینجامد، هرگونه تغییر اساسی در میزان تأثیرگذاری اوپک در اقتصاد جهانی میتواند کلیت وجودی آن را تحت تأثیر قرار دهد. این نوشتار با استفاده از متغیر تاریخی اختلافات درون سازمان اوپک و انطباق آن با سناریوهای کمی آتی تولید نفت از منابع متعارف و غیرمتعارف به این نتیجه می‌رسد که ورود و تداوم متغیر نفت شیل به بازار بینالمللی انرژی، همزمان می‌تواند عامل تداوم و استحکام سازمان اوپک و یا از هم‌گسیختگی این سازمان بین‌المللی بعد از چندین دهه فعالیت در بازار انرژی جهانی شود.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • unconventional Shale oil resources
  • OPEC
  • Middle East
  • Persian Gulf
  • Convergence
الف - فارسی
-   آجیلی، هادی، (1394)، ایالات متحده آمریکا، تکنولوژی شیل و نفت خاورمیانه، چاپ اول، تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
-   احمدی لفورکی، بهزاد، (۱۳۹۳)، نفت وگاز شیل آمریکا و پیامدهای ژئوپلیتیکی آن، تهران: انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران.
-   احمدیان، مجید، (1377)، «اثر شوک‌های قیمت نفت در عملکرد اوپک»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، بهار، شماره .
-   امامی میبدی، علی، (1383)، «تحلیل عوامل موثر بر قیمت نفت خام»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هشتم، پاییز، شماره28.
-   پوراحمدی، حسین، منصوریان اصغر، (1393)، «تغییرات سیاست خارجی آمریکا و تحولات خاورمیانه»، فصمنامه مطالعات راهبردی، زمستان ، سال 17، شمار 4.
-   تقی زاده انصاری، محمد، (1374)، تحولات نفتی خلیج فارس و گسترش نقش ایالات متحده در منطقه، چاپ اول، تهران: نشر البرز.
-   جکسون، رابرت، گئورگ، سورنسون، (1393)، درآمدی بر روابط بین الملل، مترجمین، مهدی ذاکریان، احمد تقی زاده، حسن سعید کلاهی، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
-   جمشیدی رودباری، مستانه، (1387)، «بررسی علل تطابق نیافتن مدل‌های اقتصادی رفتار اوپک در بلند مدت از دیدگاه تحولات بازار نفت و ویژگی‌های این سازمان»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال شانز‌دهم، پاییز، شماره47.
-   حشمت‌زاد، محمدباقر، (1390)، «پنجاه سال اوپک و سیاست » ، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، پاییز، شماره60
-   خاتمی، سمانه، (1396)، «تحلیل نظریه بازی تکاملی ایران و عربستان در چهارچوب الگوریتم ژنتیک»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال یازدهم، تابستان، شماره 2(پیاپی38).
-   درخشان، مسعود، (1391)، «امنیت انرژی و تحولات آینده بازارهای نفت وگاز»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و یکم، پاییز ، شماره 64.
-   زیباکلام، صادق، عرب‌عامری، جواد، (1393)، «منابع غیر متعارف انرژی و جایگاه خلیج فارس در سیاست امنیت انرژی ایالات متحده»، فصلنامه سیاست خارجی، بهار، دوره 28، شماره 1.
-   سعیدی نیاسر، سید محمدرضا، (1391)، «بررسی اثربخشی راهبردی‌های سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در واکنش به انقلاب شیل» ، فصلناهه سیاست خارجی، سال سی ام، بهار، شماره 1.
-   صیادی، محمد، خداپرست یونس، (1395)، «توسعه صنعت نفت وگاز شیل آمریکا و پیامدهای اقتصادی و سیاسی آن بر بازار جهانی انرژی»، ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز ، شماره139.
-   طباطبائی، سید محمد شهاب، (1396)، «قدرت بازاری اوپک: آزمون وجود رفتار همکارانه اعضای اوپک با رویکردARDL»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، تهران: بهار، سال ششم، شماره 22: 133-151.
-   فتاحی، شهرام، (1390)، «بررسی کارایی بازارنفت (مطالعه موردی اوپک)»، دوفصلنامه اقتصاد پولی مالی (دانش و توسعه سابق)، دوره جدید، پاییز و زمستان، سال هجدهم، شمارة 2.
-   فرشادگهر، ناصر، (1382)، «شکل‌گیری مجدد اوپک در نقش نهادی نیرومند»، پژوهشنامه اقتصادی، تهران دانشگاه علامه طباطبایی، پاییز شماره 10.
-   فرشادگهر، ناصر، (1379)، «انحلال اوپک وآثار آن»، پژوهشنامه اقتصادی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، بهار، پیش شماره 1.
-   گروه بین‌الملل، (1387)، «اوپک موثر اما منفعل»،  نشریه گزارش، سال هیجدهم، بهمن، شماره 205.
-   گیلپین، رابرت، (1387)، اقتصاد سیاسی بین‌الملل: درک نظم اقتصاد بین‌الملل،ترجمه میرمحمدی، مهدی، انتشارت: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
-   مشیر زاده، حمیرا، (1384)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
-   معینی، شهرام، (1395)، «تحلیل پایداری مجمع نفتی اوپک: رهیافت نسبت صیانت و تاثیر تحریم اقتصادی ایران»، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، پاییز، سال سوم، شماره 3  .
-   موسوی شفاهی، مسعود، (1385)، «جایگاه نفت خلیج ‌فارس در سیاست انرژی و استراتژی امنیت ملی آمریکا»، فصلنامه راهبرد، بهار، شماره 39.
-   والتز .کنت . ن، (1394)، نظریه سیاست بین الملل ، ترجمه طالبی آرانی روح الله، تهران: نشر مخاطب.
 
ب-  انگلیسی
-      A. Emerson, Sarah andC. Winner, Andrew, (2014) “The Myth of Petroleum Independence and Foreign Policy Isolation”, THE WASHINGTONQ UARTERLY.
 -      Alkhathlan, Khalid & Gately, Dermot & Javid, Muhammad, (2014), “Analysis of Saudi Arabia's Behavior Within OPEC and the World oil Market,” Energy Policy, Elsevier, Vol. 64(C).
 -      Ansari, Dawud, (2017) “OPEC and the Shale Revolution”, German Institute for Economic Research– DIW Berlin, Vienna.
 -      B Medlock, Kenneth, (2016), “The Shale Revolution and Its Implication for the World Energy Market”, IEEJ Energy Journal.
 -      Behar, Alberto and A Ritz, Robert,( 2016), “analysis of OPEC’s strategic actions, US shale growth and the 2014 oil price crash”, International Monetary Fund, Middle East and Central Asia Department, IMF Working Paper.
 -      D. Blackwill, Robert and L. O'Sullivan, Meghan, (2014), “America's Energy Edge: The     Geopolitical Consequences of the Shale Revolution”, foreignaffairs.
 -      D. Krasner, Stephen, (1981), “Transforming International Regimes What the Third World Wants and Why”, International Studies Quarterly, ECB Economic Bulletin, “The oil market in the age of shale oil”, Issue 8 / 2017 – Articles Energy Policy, Vol. 25, No. 1.
 -      F. Alhajji, Anas, (2014) “Shale Revolution HasDirect and IndirectImpacts on OPEC”, N G P E N E R G Y C A P I T A L.
 -      Gilpin, Robert. (1984). “The Richness of the Tradition of Political Realism”, International Organization, Vol. 38, No. 2.
 -      Howald, Julia &Mildner, Stormy-Annika and Westphal, Kirsten, (2013), “What Economies of Shale for US Foreign Policy?”, European Union Institute for Security Studies.
 -      KOFOD, Jeppe (2013), “The Economic and Strategic Implications of the UNCONVENTIONAL Oil and Gas Revolution”, Draft General Report, NATO Parliamentary Assembly Economics and Security Committee.
 -      Krane, Jim and Agerton, Mark, (2015), “OPEC Imposes ‘Swing Producer’ Role upon U.S. Shale: Evidence and Implications”, International Association for Energy Economics.
 -      Kyle, Lemons, (2014), “The Shale Revolution and OPEC: Potential Economic Implications of Shale Oil for OPEC and Member Countries”, Southern Methodist University, The Larrie and Bobbi Weil Undergraduate Research Award Documents.
 -      L. Perry, George, (2015), “Why OPEC can’t stop the shale oil industry,” Fortune.
 -      Mamdouh G. Salameh, (2013) “Impact of U.S. Shale Oil Revolution on the Global Oil Market, the Price of Oil & Peak Oil”, International Association for Energy Economics.
-      Manuel Frondel, (2018), “The U. S. Fracking Boom: Impacts on Global Oil Prices and OPEC”, IAEE Energy Forum.
 -      Robert G. Gilpin, (1984), “The Richness of the Tradition of Political Realism”, International Organization, Vol. 38, No. 2.
 -      Salman Ghouri, (2018), “Should OPEC and U.S. Shale Collaborate For Survival?,” Oilprice.
 -      T. Klare, Michael, (2015), “From Scarcity to Abundance: The ChangingDynamics of Energy Conflic”, Penn State Journal of Law & International Affairs, Volume 3, Issue 2.
 -      VAUHINI VARA, (2017), “How Frackers Beat OPEC”, The Atlantic.
 -      Westphal, Kirsten& Overhaus, Marco and Steinberg, Guido, (2014), “The US Shale Revolution and the Arab Gulf States The Economic and Political Impact of Changing Energy Markets”, SWP Research Paper, Stiftung Wissenschaft und Politik German Institute for International and Security Affairs.
 
 
پ-  اینترنتی
-      http://mees.com/opec-history/1969/05/23/the-oil-issue-and-arab-iranian-relations/
-      http://mees.com/opec-history/1983/11/21/opec-buckles-down-to-long-term-strategy/
-      http://mees.com/opec-history/1983/12/19/non-opec-joins-opec-in-price-maintenance/
-      http://mees.com/opec-history/1985/01/07/opec-differentials-only-a-first-step/
-      http://mees.com/opec-history/1985/06/10/saudi-arabia-warns-opec-members-on-consequences-of-continued-production-and-price-indiscipline/
-      http://mees.com/opec-history/1985/11/04/opec-freedom-of-pricing-how-far-can-it-go/
-      http://mees.com/opec-history/1986/03/10/soviets-seek-market-stabilization-agreements-with-opec-and-other-oil-exporters/
-      http://mees.com/opec-history/1986/03/24/opecnon-opec-reach-broad-understanding-on-prices-and-market-stabilization-but-opec-remains-divided-on-production/
-      http://mees.com/opec-history/1986/08/11/ceasefire-on-the-opec-front/
-      http://mees.com/opec-history/1994/06/20/opec-ministers-score-on-price-front-but-leave-secretary-general-problem-unresolved/
-      https://iv-g.livejournal.com/1137996.html?thread=981580
-      www.bp.com/statisticalreview
-      https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=29932AEO2017&sourcekey=0www.globalsecurity.org/military/library/report/2013/065esc13e-kofod.htm
-      www.opec.org/opec_web/en/publications/340.htm