نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

عده‌ای بر این باورند که در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، حفظ شأن و عزت طلبی در سیاست خارجی بر منافع ملی رجحان داشته است و از این رهگذر منافع ملی بعضا مغفول واقع شده‌اند. اما باید بیان کرد این میزان از توجه به شأن و عزت‌جویی می‌تواند بر گرفته از « فرهنگ استراتژیک منزلت طلب» ایرانیان باشد. این امر نه الزاما بعد از انقلاب اسلامی بلکه، قرن‌هاست در تعامل ایران با جهان خارج اعمال شده که می‌توان دوران صفویه را به عنوان یکی از نخستین تجلیات تجربة فرهنگ استراتژیک منزلت طلبی در سیاست خارجی معاصر ایران نام برد.
این مقاله با کاربست مفهوم تحلیلی «عزت‌جویی» و با رویکردی تاریخی و روشی توصیفی ـ تحلیلی، در پی اثبات این فرضیه است که مفاهیم دیگری به جز کسب قدرت و امنیّت همچون « عزت‌جویی» قابلیّت تبیین سیاست خارجی ایران را در دوران صفویه دارد و بالتبع آن، پرسش اصلی مقاله پیش رو این گونه است که آیا مفاهیم دیگری به جز کسب «قدرت» و «امنیّت» همچون«عزت‌جویی» با سه مؤلّفۀ «محدودیّت خودخواسته در منازعات»، «اولویّت‌هویّت» و «منزلت‌جویی» قابلیّت تبیین سیاست خارجی ایران را در دوران صفویه دارد؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Historical Background of the Strategic Culture of "Dignity" in Contemporary; Iranian Foreign Policy: Case Study of Safavits Era Foreign Policy

نویسنده [English]

  • hasan khodadi

tehran university

چکیده [English]

Some believe that in the years after the Islamic Revolution, their preservation and self-respect in foreign policy have been superior to national interests, and national interests have often been neglected. But it should be said that this amount of attention and dignity can be derived from the "decent dignitaries" of Iranians. In fact, this is not necessarily after the Islamic Revolution, but for centuries, has been implicated in Iran's engagement with the outside world, which can be called the Safavits era as one of the first manifestations of the experience of a strategic culture of domination in contemporary Iran's foreign policy. Therefore, the present article, using the analytical concept of "dignity" and with a historical and descriptive analytical approach, seeks to prove that other concepts, other than the acquisition of power and security, such as "dignity," have the ability to explain Iranian foreign policy during the Safavits period And, in the end, the main question of the current research is whether other concepts, other than the acquisition of "power" and "security", such as "pride", along with the three components of "self-imposed restriction in conflict", the "priority of identity" and "dignity" have the capability for the explanation of Iran's foreign policy during the Safavits era?

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Foreign policy"
  • "dignity"
  • "self-imposed restrictions on conflicts"
  • "identification"
  • "domination"
الف- فارسی
-    اسکندر، بیگ ترکمان، (۱۳۸۷ الف)، تاریخعالمآرایعبّاسی،)جلد اوّل، چاپ دوّم (تهران: مؤسسه انتشارات امی کبیر.
-    اسکندر، بیگ ترکمان،) ۱۳۸۷ ب)، تاریخعالمآرایعبّاسی،  جلد دوم، چاپ دوّم (تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
-    امورّتی، ب.س، (1389)، مذهب در دورة صفوی، در تاریخ ایران، ویراستار دانشگاه کمبریج، ترجمة یعقوب آزند، تهران: جامی.
-    امیرمحمود بن خواندمیر، (۱۳۷۰)، ایران در روزگار سلطنتشاهاسماعیلوشاهطهماسب، به کوشش غلامرضا طباطبایی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
-    بیانی، خانبابا، (1384)، تاریخ نظامی ایران، جنگ‌های دورة صفویه، (چاپ دوم)، تهران: مرشد.
-    جعفریان، رسول، (1388)، سیاست و فرهنگ روزگار صفوی، جلد 1، تهران: نشر علم.
-    دانشگاه کمبریج، (1389)، تاریخ ایران (دوره صفویان)، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    رویمر، ه. ر، (1389)، «برآمدن صفویان». در تاریخ ایران (دورة صفویان)، ویراستار دانشگاه کمبریج، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    سیوری، ر.م، (1389)، «نظام تشکیلاتی صفویان»، در تاریخ ایران (دوره صفویان)، ویراستار دانشگاه کمبریج، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    شکری، یدالله، (1350)، عالم آرای صفوی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-    غفاری‌فر، عباس قلی، (1385)، «نامه‌نگاری‌هایشاهاسماعیلاولصفویباشارلکن)کارلپنجم ( امپراتورآلمان»، تاریخ روابط خارجی، شماره 29(زمستان 1385).
-    غفاری‌فر، عباس قلی، (1385)، «روابط شاه اسماعیل اول صفوی با ظهیرالدّین محمّد بابر»، تاریخ روابط خارجی، زمستان، شماره 37.
-    فلسفی، نصرالله، (1342)، سیاست خارجی ایران در دوره صفویه، تهران: نشر کتاب‌های جیبی.
-    قدیمی قیداری، عباس، (1385«نکاتی دربارۀ سفیران دولت‌های اروپایی در دربار صفوی»، تاریخ روابط خارجی، بهار و تابستان، شماره‌های 26 و 27.
-    لکهارت، ل، (1389)، تماساروپائیانباایران 1350- ۱۷۳۶م، درتاریخایران )دورۀصفویان)، ویراستار دانشگاه کمبریج، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    متی، رودلف، (1390)، اقتصاد و سیاست خارجی عصر صفوی (چهار مطالعة موردی)، ترجمة حسن زند، چاپ دوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-    مشفقی‌فر، ابراهیم، (1382)، «طرح اتحاد ایران و اروپا در دورة صفوی»، تاریخ روابط خارجی، زمستان، شمارة 17.
-    مصباح، احسان، ( 1393)، عزت‌جوئی و منازعات دولت مدرن ایران با جهان، پایان‌نامة دکترای علوم سیاسی دانشگاه تهران.
-    ندلیبو، ریچارد، (1391)، نظریة فرهنگی روابط بین‌الملل، ترجمة سید جلال دهقانی فیروزآیادی، روح الله طالبی آرانی و مرتضی نورمحمدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-    نصر، سید حسین، (1389)، فعالیت‌های فکری، فلسفه و کلام در دورۀ صفوی، در تاریخ ایران (دورۀ صفویان)، ویراستار دانشگاه کمبریج، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی.
-    ولایتی، علی اکبر،) ۱۳۷4)، تاریخروابطخارجیایراندرعهدشاهعباس اولصفوی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-    ولایتی، علی اکبر، (1375)، تاریخروابطخارجیایراندرعهدشاهاسماعیلصفوی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-    خامنه‌ای، سید علی (1379)، تجلیل از شخصیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری.
 
ب- انگلیسی
-        Bowman, James, (2006), Honor: A History, New York, Encounter Books.
 -       Lebow, Richard (2008a). A Cultural Theory of International Relations. New York: Cambridge - -University Press.
 -       Lebow, Richard, (2008b), “Identity and International Relations”, International Relations, Vol. 22, No. 4.
 -       Mitzen, Jennifer, (2006), “Ontological Security in World Politics: State Identity and the SecurityDilemma”, European Journal of International Relations, Vol. 12, No. 3.
 -       O'Neill, Barry, (1999). Honor: Symbols and War, Ann Arbor, University of Michigan Press.
 -       Onuf, Nicholas, (2009), “Motivation”, International Relations, Vol. 23, No. 1.
 -       Steele, Brent, (2008), Onlogical Security in International Relations: Self-Identity and the IR State. London and New York, Routledge.
 -       Waltz, Kenneth, (1979), Theory of International Politics, New York: Random House.
 -       Wolf, Reinhard, (2011), “Respect and Disrespect in International Politics: The Significance of Statusrecognition”, International Theory, Vol.3, No. 1.