نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه خوارزمی

چکیده

طی دو دهه اخیر تغییرات اقلیمی وافزایشمصرف منابع آب، بسیاری از نواحی جهان را با بحرانمنابعآبشیرین رو به رو کرده است. داده‏های موجود درباره کشور ما، نیز برخاسته از تغییر اقیلم و ناکارامدی الگوی مصرف کنونی، گویای آن است که امنیت آبی و به تبع آن، امنیت ملی کشور از این پس در پیوند با یک دیگر خواهند بود. با این حال، کشورمان ظرفیت‌هایی دارد که در صورت مدیریت الگوی مصرف، می‌توانند از نگرانی‌های موجود بکاهند. دریای خزر یکی از این ظرفیت‌ها است. پژوهش حاضر بر این فرض استوار است که بهره‌گیری از ذخیره آبی دریای خزر میتواند امنیت آبی کشور را افزایش دهد. روش‌شناسی پژوهش مبتنی بر رویکرد استدلالی است و روش تحقیق نیز سرشتی توصیفی- تحلیلی دارد و اطلاعات آن نیز به روش کتابخانه‌ای گرداوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که زمینه‌های مساعد محیط جغرافیای دریای خزر در کنار نیاز آبی کشور، الزام بهره‌گیری از این مخزن آبی را گزینه‌ای گریزناپذیر و راهبردی کرده است. دیپلماسیفعال، بسترسازی حقوقی، بهره‌گیری از اندیشمندان حوزه امنیت ملی و ژئوپلیتیک و ارزیابی‌هایزیست‌محیطیاز مهمترین بایسته‏های استفاده از ذخیره راهبردی دریای خزر است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategic Place of the Caspian Reserves in the Iranian Marine Security

نویسندگان [English]

  • Morad Kaviani
  • Ebrahim zarghami
  • Hava valizadeh

Kharazmi University

چکیده [English]

Over the past two decades, climate change and rising water consumption have faced many of the world's regions with a freshwater crisis. The data available about our country, also due to the change in the climate and inefficiency of the current consumption pattern, suggests that the security of the country and hence the national security of the country will henceforth be linked to each other. However, our country has the capacity to reduce existing concerns in the management of consumption patterns. The Caspian Sea is one of these capacities. The present study is based on the assumption that using the reserve of the Caspian Sea could increase the country's water security. The methodology of research based on the argumentative approach and the research methodology has a descriptive-analytical character and its information has been gathered by a library method. The findings of the research showed that the favorable conditions of the geographical environment of the Caspian Sea, along with the water needs of the country, has made the use of this reservoir a strategic option. Active diplomacy, legal framework, the use of national security thinkers and environmental assessments are among the most important requirements for the use of the strategic reserve of the Caspian Sea.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental security
  • water security
  • Iran and the Caspian Sea
الف- فارسی
- امیر احمدیان، بهرام، (1375)، «جغرافیای دریای کاسپین»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره چهاردهم .
- بایرامی، ابوالفضل، ابطحی، بهروز و فرج زاده، میرعلی، (1382)، «سنجش شوری و مقادیر یون‌های اصلی آب در جنوب شرقی مازندران»، مجله علوم دریایی، شماره 2 و 3.
- پژوهشکده ملی اقیانوس‌شناسی، (1393)، نوسانات تراز آب دریای مازندران، سایت
http://www.inio.ac.ir.
- پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، (1394)، نوسان تراز آب مازندران، سایت http://www.inio.ac.ir.
- پیشگاهی فرد، زهرا و دیگران، ( 1392)، «ارزیابی تهدیدات زیست‌محیطی در امنیت ملی ایران»، فصلنامهراهبرد، سال بیست و دوم، شماره 67.
- پورکی، هاله و افشاری آزاد، محمدرضا، (1391)، «طبقه‌بندی و تحلیل پدیده‌های ژئومورفیکی سواحل غربی مازندران با رویکردی به نوسانات سطح آب دریا»، مجلّه جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 19.
- جلالی، خداکرم، (1394)، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان جنگل‌ها، خبرگزاری جمهوری اسلامی، www.irna.ir/fa/News.
- چیت‌چیان، حمید، (1394)، سایت  www.donya-e-eqtesad.com/news.
- حافظ نیا، محمد رضا، (1378)، «الگوی مناسب برای نظام بین‌المللی»، فصلنامه دانشور، سال هفتم، شماره 25.
- حیدری، فرناز، (1390)، بحران آب در سیاره آبی، سایت http://jamejamonline.ir/online.
- روشندل، جلیل، (1376)،امنیتملیونظامبینالملل، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
- شرکت توسعه و منابع آب ایران، (1393)، طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از مازندران به فلات مرکزی، سایت http://fa.iwpco.ir.
- شهبازی، طهورا، (1394)، معاون وزیر نیرو، به نقل از خبر آنلاین
 http://www.khabaronline.ir.
- علایی، حسین، (1391)، «امنیت پایدار در سند چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامهآفاقامنیت، تابستان، شماره پانزدهم.
- قوام، سید عبدالعلی، (1390)، «ژئوپلیتیک هسته‌ای ایران در چارچوب نظریه وابستگی متقابل پیچیده»، مجله رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، دوره سوم، شماره 26 .
- کاویانی راد، مراد، (1384)، «مناسبات هیدروپولیتیک ایران و افغانستان»، فصلنامهمطالعاتراهبردی، سال هشتم، شماره 2.
- کاویانی راد، مراد، (1390)، «نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعه پایدار؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه، فصلنامهمطالعاتراهبردی، سال چهاردهم، شماره 1.
- کاویانی راد، مراد، (1390)، «پردازش مفهوم امنیت زیست محیطی (رابطه امنیت و اکولوژی)»، فصلنامه ژئوپلیتیک، پاییز، سال هفتم، شماره 3.
- کردوانی، پرویز، (1391)، انتقال آب از دریای مازندران به سمنان و کویر ایران، سایت www.khabaronline.ir .
- کردوانی، پرویز، (1395)، طرح انتقال آب دریای مازندران، سایت http://www.tabnak.ir.
- کهیل، مایکل، (1387)، محیط زیست و سیاست اجتماعی، ترجمه حسین حاتمی نژاد و سهراب امیریان، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- لاهیجانی، حمید، (۱۳۸1)، معرفیپدیدههایفیزیکیآبدریایمازندران، تهران: انتشارات مرکز ملی اقیانوس‌شناسی.
- مجتهدزاده، پیروز، (1381)، جغرافیایسیاسی وسیاستجغرافیایی، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
- مختاری هشی، حسین، (1392)، «هیدروپلتیک ایران، جغرافیای بحران آب در افق سال 1404»، فصلنامه ژئوپلیتیک، پاییز، سال نهم، شماره 3.
- مظاهری، مهدی و دیگران، (1393)، شیرینسازی و انتقال آب دریای مازندران به فلات مرکزی، تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (دفتر مطالعات زیر بنایی گروه آب).
- مظاهری، مهدی و عبدالمنافی، نرجس السادات، (1393)، بررسی وضعیت آلودگی دریای مازندران، تهران: دفتر مظالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- ملک، جواد، (1394)، کاهش تراز آب مازندران، پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، http://news.moe.gov.ir.
- مجله علوم و فنون دریایی ایران، مطالعه عوامل تاثیرگذار بر نوسانات تراز آب مازندران جنوبی، دوره10، شماره 3، http://fa.journals.sid.ir.
- موحد دانش، علی اصغر، (1382)، هیدرولوژی آب‌های سطحی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
 
ب- انگلیسی
- Dalby, Simon, (2002), Environmental Security of Minnesota Press, Political Science,published by the University of Minnesota, London.
 
- Dalby, Simon, (2003), “Environmental Insecurities: Geopolitics, Resources and Conflict Environmental”, Economic and Political Weekly, November 29.
 
- Glenn. Jerome, Gordon Theodore., and Perelet, Renat, (1998), “Defining Environmental Security: Implications for the U.S. Army”, Army Environmental Policy Institute, www.aepi.army.mil/pubs-overseas.
 
- Grey, David and Claudia w. Sadoff,  (2007), “Sink or Swim? Water security for growth and Development”, The International Water Management Institute, Colombo, Sri Lanka and The World Conservation Union (IUCN).
 
- IISD (International Institute for Sustainable Development), (2011), “Water Security in Canada: Responsibilities of the Federal Government”, Published by the International Institute for Sustainable Developmen, www.iisd.org/pdf/2011/water_security_canada.
 
- Ixpower, (2012), “Water Security and Produced Water”, http://ixpower.com/water/faq-water-security-produced-water.
 
- UNEP (2011), “State of the Environment of the Caspian Sea”, Report by the interim Secretariat of the Framework Convention for the Protection of the Marine Environment of the Caspian Sea and the Project Coordination Management, www.tehranconvention.org.
 
- UN, (2013), “Analytical Brief on Water Security and the Global Water Agenda”, www.unwater.org/topics/water-security/en/.
 
- Zonn, I. S, (1999), “Kaspii: Illuzii i Realnost”, Moscow- Korkis (Russian).