نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی دانشگاه

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان

چکیده

اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقه‌‎ای در خاورمیانه محسوب می‎شود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامی‌‎ها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ایران در فاصله زمانی مارس 2003 تا مارس 2011 در مقایسه با سال‎های 2003- 1979،گرایش بیشتری به تعمیق روابط استراتژیک خود با سوریه داشته است؟ یافته‎های این پژوهش بر این مبنا است که فشارهای سیستمیک به عنوان یک متغیر مستقل، از جمله یک جانبه‌گرایی امریکا در نظام بین‎الملل، اشغال عراق توسط امریکا در سال 2003 و مسئله هسته‌ای ایران، متغیرهای اساسی در تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در بازه زمانی 2011- 2003 می‎باشد. تاثیرگذاری این متغیرها بدون واسطه نبوده بلکه فشارها و تهدیدهای سیستمیک از طریق متغییرهای سطح واحد به خصوص ادراک نخبگان از نظام بین‌الملل، منجر به تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در این فاصله زمانی شده است. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر مبنای روش کیفی و روش گردآوری داده‌ها، منابع کتابخانه‌ای و اسنادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Causes of Iran's Strategic Relations Expansion with Syria from U.S. invasion of Iraq until the start of Syrian crisis (2003 -2011)

چکیده [English]

The strategic alliance between Iran and Syria is considered as one of the longstanding regional alliances. However a very important point in the strategic relationship between the two countries is the tendency of Iran toward deepening its strategic relationship with Syria from 2003 to 2011; which started from U.S. invasion of Iraq until the outbreak of uprising in Syria in March 2011. This paper tries to answer this question: By comparison to 1979- 2003 period, why Iran was more determined to deepen its strategic ties to Syria from 2003 to 2011? Findings show that, systemic pressures including U.S unilateralism in the international system, occupation of Iraq by the U.S. in 2003 and Iran's nuclear issue have been essential variables in pushing Iran toward expansion of strategic ties with Syria from 2003 to 2011. However, these pressures and threats are interpreted through unit-level variables, especially the perceptions of elites from the international system in this period. The research methodology is descriptive-analytic based on qualitative method. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Syria
  • International System
  • unilateralism
  • elite's perceptions
 الف) فارسی
-         ابوالحسن شیرازی، حبیب الله، پارسه، رضا، ( 1393 )، «ائتلاف سه‌گانه ایران، سوریه و حزب الله و تاثیر آن بر منافع امریکا در خاورمیانه»، سیاست جهانی، بهار ، سال 3 ، شماره 1.
-         امیدی، علی، (1387)، «چیستی و چگونگی سیاست خارجی مقایسه ای: مطالعه موردی روابط ایران و سوریه»، مطالعات خاورمیانه، زمستان و بهار، سال 14 و 15،  شماره 1.
-         افراسیابی، کاوه، (1384)، «ایران و طرح خاورمیانه بزرگ»، ترجمه احمد هاشمی، سیاست خارجی، تابستان، سال 19 شماره 2.
-         ایزدی.، جهانبخش، اکبری، حمید رضا،  (1389)، «برآورد دهه سوم مناسبات راهبردی جمهوری اسلامی ایران و سوریه؛ همگرایی بیش‌تر یا گسست»، فصلنامه ره‌نامه سیاستگذاری سیاسی، دفاعی و امنیتی، زمستان، سال ا ، شماره 2 .
-          ( 1387)، کتاب سبز سوریه، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
-         سایت جام نیوز، اول مرداد1392،  119 سفر خارجی احمدی‌نژاد در 8 سال»، بر گرفته از:
                                      .2016/1/20   http://www.jamnews.ir/TextVersionDetail/
-         دهقانی فیروز آبادی، سید جلال،  (1390)، «واقع گرایی نو کلاسیک و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»،سیاست، تابستان، سال 25 شماره 2.
-         دهقانی فیروز آبادی. سید جلال،  (1392)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
-         طاهایی، جواد، (1388)،خاورمیانه جدیدتر (چشم‌اندازهای وسیع روابط ایران و سوریه)، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
-      قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با اصلاحات شورای بازنگری قانون اساسی مصوب 1368، (1370)، چاپ دوم، تهران: چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 
ب-انگلیسی
-         Alexander., Yonah & Hoeinig, Milton, (2008), The New Iranian Leadership: Ahmadinejad, Terrorim, Nuclear Ambition, and The Middle East, United States: Preager Security International.
-         Beeman. William O, (2005), The Great Satan VS The Mad Mullas, United States: Preager.
-         Cordesman. Anthony H, (2009), “THE GAZA WAR: A Strategic Analysis”,CSIS, (Central for Strategic & International Studies), February. 
-         El-Masri. Samer, )2010(, “Iran: between International Right and Duty”, Middle East Policy, Fall, Vol.3, No.3.
-         Djalili., Mohmmad  R  &  Kellner., Thierry, ( 2014), “Iran’s Syria Policy in the Wake of the Arab Spring”, Turkish Review , Vol. 4, No.4.
-         Erlich. Reuven (2006), “Syria as a Strategic Prop for Hezbollah and Hamas”, Intelligence and Terrorism Information Center at the Center for Special Studies (C.S.S), August.
-         Gelbart. Jonathan, (2010), “The Iran- Syria Axis: A Critical Investigation”, Stanford Journal of International Relations, fall, Vol.14, No.1.
-         Goodarzi. Jubin M, ( 2006), Syria and Iran,Diplomatic Alliance and Power Politics in the Middle East,  New York: Tauris Academic Studies.
-         Griffiths.,Martin, Roach., Steven C.  & Solomon, M.Scott, (2009), Fifty Key International Thinkers, 2 th, London and New York: Routledge.
-         Hudson, Valerie M. & Vore, Christopher S, (1995), “Foreign Policy Analysis Yesterday, Today, and Tomorrow”, Mershon International Studies Review, October, Vol. 39, No. 2.
-         Haugbolle. Sune, (2006),  The Alliance Between Iran, Syria and Hezbollah And Its Implications for The Political Development in Lebanon and Middle East, Danish Institute for International Studies, November, Report: 10 
-         Karmon. Ely, (2008), “Iran–Syria–Hizballah–Hamas A Coalition Against Nature Why Does it Work?”, The Proteus Monograph Series, May, Vol.1, No.5 
-         Kassem. Abdul Satar, ( 2012), “Islamic Resistance Movement (Hamas): Performance Evaluation”,American International Journal of Contemporary Research, September, Vol. 2, No.9
-         Khan. Saria, (2010), Iran and Nuclear Weapons Protected Conflict and Proliferation,USA & Canada:Routledge 
-         Leverett. Flynt, (2005),Inheriting Syria Bashar’s Trial by Fire, Brookings Institution Press Washington, D.C.
-         Levinson, Charles, (2010),  “Iran arms Syria with Radar”, The Wall Street Journal,30 June From http:// www.wsi.com/ articles / 2016/06/25 
-         Lobell, Steven, Taliaferro, Jeffrey & Pipsman, Norrin, (2009),  Introduction: Neoclassical Realism, the State and Foreign Policy, United Kingdim: Cambridge University Press.
-         Maltzahn, Nadia Von, (2013), The Syria-Iran Axis, Cultural Diplomacy and Internationals in The Middle East, London: I.B. Tauris & co Ltd.
-         Mohns, Erik & Bank, Andre, (2012), “Syria Revolt Fallout: End of Resistance Axis?”, Middle East Policy, Fall, Vol 19, No. 3
-         Naji, Kasra, (2008), Ahmadinejad: The Secret History of Iran Radical Leader, University of California Press.
-         Piotrowski. Marcin Andrzej, (2011), “Iran’s Reactions to the Arab Spring and the Crisis in Syria”, BULLETIN PISM, October, 99 (316).
 -         Ritter. Scot, (2006), Target Iran: The Truth about the U.S Government’s plan for Regime Change, Australia and New Zealand: Allen & Unwin.
-         Rose, Gideon, (1998 ), “Neoclassical  Realism  and Theories  of  Foreign  Policy”, World Politics, October, Vol. 51, No .1 
-         Rubin, Barry, (2007), The Truth about Syria, New York, Palgrave Macmillan.
-         Samii, Abbas William, (2008), “A Stable Structure on Shifting Sands: Assessing the Hizbullah-Iran-Syria Relationship”,Middle East Journal, Winter, Vol. 62, No.1.
-         Sharp, Jeremy, M & Blanchard., Christopher M, (2012), “Armed Conflict in Syria: US and International Response”, Congressional Research Service (CRS), July 
-         Sniegoski, Stephen J, ( 2008),  The Neoconservative Agenda, War in the Middle East, and the National  Interest of Israel, United States: Norfolk, Virginia.
-         Sun, Degang,(2009), “Brothers Indeed: Syria-Iran Quasi-alliance Revisited”, Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (in Asia), Summer, Vol.3, No.2
-         Thaler, David E & Etal, (2010), Mullas, Guards and Bonyads,  United State: RAND
-         WikiLeaks Document Release, (2009), Israel and Hamas: Conflict in Gaza (2008-2009), Congressional Research Service, (CRS), ReportR40101, February 2.
-         Ziadeh, Radwan, (2011), Power and Policy in Syria, International Services, foreign Relations and Democracy in the Modern Middle East, London: I.B.Tauris & Co Ltd.