نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجو

3 عضو هیات علمی گروه معارف دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

فقه اسلامی و ابعاد متعدد آن، به دلیل جامعیت و خاستگاه الهی، نقش بی بدیلی را در حیات فردی و اجتماعی انسان ایفا می نماید. با این وجود، از مدلی کاربردی و جامع از فقه اسلامی برای کاربست در طراحی سیستم های سیاسی و اجتماعی سود نبرده ایم. اهمیت این امر، نگارنده را بر آن داشت، تا به ترسیم فرایند دستیابی به دکترین فقهی امام خمینی(ره) مبادرت نماید. ابتدا به تبیین منظومه فقهی با عنایت به بازشناسی فقه با تاکید بر نگاه حضرت امام(ره) مبادرت می گردد و لایه های سه گانه فقه، یعنی فلسفه و عرفان، اخلاق و فقه متعارف، با عناوین، فقه اکبر، فقه اوسط و فقه اصغر، معرفی می شوند. سپس ترسیم سه نوع دامنه اثرگذاری آنها بر اندیشه و رهبری معظم له با نام های دامنه ساده، دامنه مشترک و مرکب صورت می گیرد. در حقیقت، منظومه فقهی، مشخِّص چارچوب نظری مناسب نیز می باشد. در بخش دوم، چارچوب تحلیلی دکترین، به عنوان مدلی مناسب جهت بیان نتایج بخش اول در قالب دستورالعمل های اداره جامعه، در سه لایه استراتژیکی، عملیاتی و تاکتیکی، تبیین می گردد. این تحقیق کیفی، با مطالعه اسنادی و استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The codification process of Imam Khomeini’s jurisprudence doctrine In the realm of politics

نویسندگان [English]

  • mostafa kavakebian 1
  • mostafa montazeri 2

2 student

چکیده [English]

Due to the integrity and divinity of the Islamic jurisprudence it plays a unique role in human life. However, there isn’t a practical and comprehensive model for the application of Islamic law in the political and social system. The importance of this matter moved the author of this paper to study the process of achieving jurisprudence doctrine of Imam Khomeini (RA).First, the jurisprudence system is analyzed with regard to the recognition at law and with emphasis on Imam Khomeini (RA) thoughts. Then three layers of jurisprudence, philosophy and mysticism, ethics and common law, are introduced and entitled: major jurisprudence, mediocre jurisprudence and minor jurisprudence. In fact, the system of jurisprudence, characterize theoretical framework. Later, the analytical framework of the doctrine, is explained as a good model to express the results of the first part in the form of instructions for governance. In this qualitative study, has been accomplished using documents and library resources.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini
  • Jurisprudence
  • jurisprudence system
  • Policy

 

-          قرآن کریم

الف) فارسی

-          برزگر، ابراهیم، آزادی در الگوی سه گانه اسلام، قابل دریافت از:
http://farsi.khamenei.ir/others-article?id=21473 (24/8/1391)
http://ebrahimbarzegar.ir/?p=385
-          جمعی از مولفان، (بی تا)، مجله فقه اهل بیت علیهم السلام (فارسى)، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 14/3/1382، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 15/04/1383، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 29/10/1382، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 29/10/1382، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ  23/11/1391، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 29/10/1382، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 31/06/1370، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 14/03/1386، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حسینی خامنه ای، سید علی، «مجموعه بیانات»،به تاریخ 8/09/1386، قابل دریافت از: www.khamenei.ir
-          حق­شناس، محمدعلی؛ سامعی، حسن و انتخابی، نرگس، (1383)، فرهنگ معاصر هزاره (انگلیسی به فارسی)، چاپ چهارم، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
-          حقیقت، سیدصادق(1376)، «ارتباط فلسفه سیاسی و فقه سیاسی»،  فصلنامه حکومت اسلامی، بهار، سال دوم، ش 3.
-          خوارزمى‏،کمال الدین حسین، (1384)، ینبوع الأسرار، محقق / مصحح: مهدى درخشان‏، چاپ اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏.
-          دلاوری، رضا، (1378)، فرهنگ لغات و اصطلاحات علوم سیاسی و روابط بین الملل، چاپ اوّل، تهران: انتشارات دلاوری.
-          زرین‌کوب، ‏عبدالحسین، (1387)، سرّ نى‏، چاپ هفتم‏، تهران: اننتشارات علمى‏.
-          سبزواری، ملاهادی، (1374)، شرح مثنوى، محقق/مصحح: مصطفى بروجردى، چاپ اول، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏.
-          شافریتز، جی ام. و پی . بریک، کریستوفر، (1390)، سیاست گذاری عمومی در ایالات متحده امریکا، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
-          شکوری ابوالفضل، (1377)، فقه سیاسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
-          صرامی، سیف الله، (1390)، «درآمدى بر فقه حکومتى (تعریف و مبانى)»، فصلنامه کاوشی نو در فقه اسلامی، زمستان، دوره هجدهم، شماره 70.
-          صلیبا، جمیل، (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت.
-          طباطبایی، سید محمدحسین، (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، چاپ پنجم،  قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم.
-          عمید زنجانی، عباسعلی، (1377)، فقه سیاسی، تهران: امیر کبیر.
-          کاشانی، عبدالرزاق، (1380)، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانى‏، محقق/ مصحح: مجید هادى‌زاده، چاپ دوم‏، تهران: میراث مکتوب.
-          مشکانی سبزواری، عباسعلی و مشکانی سبزواری، عبدالحسین، (1390)، «درآمدی بر فقه حکومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی)»، مجله حکومت اسلامی(علمی- پژوهشی)، تابستان، سال شانزدهم، شماره2.
-          لطفیان، سعیده، (1387)، استراتژی و روش‌های برنامه ریزی استراتژیک، چاپ پنجم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
-          معین، محمد، (1383)، فرهنگ فارسی معین، چاپ بیست و یکم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-          موسوی خمینی، سید روح الله، (1385)، صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قدس سره).
-          موسوی خمینی، سید روح الله، (1388)، چهل حدیث (اربعین حدیث)، چاپ چهارم، تهران مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (قدس سره).
-          نعیم،‏ محمد، (1387)، شرح مثنوى (پنعیم)، محقق/مصحح: على اوجبى، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شوراى اسلامى‏.

ب) عربی

-          ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، (1367)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، محقق/ مصحح: محمود محمد طناحى، چاپ چهارم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏.‏
-          ابن شعبه حرانى، حسن بن على، (1363 ق‏)، تحف العقول‏، محقق/مصحح: علی اکبر غفارى، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.‏
-          برقى، احمد بن محمد بن خالد، (‏1371 ق)، المحاسن، محقق/مصحح: جلال‌الدین محدث، قم: ‏دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم.‏
-          سبزواری، مولی هادی بن مهدی، (1425ق)، اسرار الحکم فی المفتتح و المختتم، قم: انتشارات مطبوعات دینی.
-          کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1407 ق‏)، ‏الکافی (ط- الإسلامیة)، مصحح/ محقق: على اکبر غفارى و محمد آخوندى، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة.‏
-          موسوی خمینى، سید روح اللّه، (بی تا)، ‌کتاب البیع، چاپ اوّل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (قدس سره).
 

ج) انگلیسی

-          Baylis, John & Wirtz, James & Cohn, Eliot & Gray, Colin S, (2002),Strategy in the Contemporary World, Oxford University Press.
 
-          Gabreski, Maj Gen Terry L. and others, (2003), “Command and Control Doctrine for Combat Support”, Retrieved from: http://www. airpower. maxwell. af.mil/ airchronicles/ apj/apj03/spr03/gabreski.html#gabreski.
 
-          Gray, Colin S, (1999), Modern Strategy, Oxford University Press.
 
-          Luttwak, Edward, (1987), Strategy, The Belknap Press of Harvard University Press.
 
-          Mintzberg, Henry, (1994), The Rise and Fall of Strategic Planning, Prentice Hall.
 
-          Nickols, Fred, (2012), “Strategy; Definitions & Meanings”, Retrieved from: http://www. nickols.us/strategy_definitions.pdf.
 
-          Partridge, Eric, (2006), Origins - An Etymological Dictionary of Modern English, Routledge Publication.
 
-          P. Isitt, James, (2009), “Relationship of Joint Doctrine، Strategy & Policy”, Defense Threat Reduction University (DTRU) Journal, Vol I, Issue I. Retrieved from: http://www.dtra.mil/documents/business/DNWS/DTRU_Journal_Vol%20I_Issue%20I.pdf
 

د) سایت های اینترنتی

-          Field Manual(2001), No. 3-0. Retrieved from:
-          http://www.dtic.mil/doctrine/jel/service_pubs/fm3_0a.pdf
-          http://www.thefreedictionary.com/operational+level+of+war
-          http://www.usda.gov/wps/portal/usda/usdahome?navid=HOMELANDICSGL&parentnav=HOMELANDICSC&navtype=RT
-          http://www.virtualsalt.com/crebook6.htm
-          http://www.merriam-webster.com/dictionary/doctrine
-          http://www.raf.mod.uk/rafcms/mediafiles/374EE172_1143_EC82_2EDE0E7B4E01EC78.pdf