نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ( استادیار روابط بینالملل دانشگاه مازندران (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران

چکیده

سیاست خارجی در مقام مهمترین نمود رفتار بینالمللی دولتها همواره عرصه تعامل میان
نظریه و عمل بوده است. در این میان، تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سوی منابع
خارجی و داخلی تاکنون در چارچوب الگوهای سنتی تحلیل سیاست خارجی و یا بر مبنای
مفروضههایی اثباتگرایانه و سودمندگرایانه حاکم بر عرصه مطالعات بینالمللی قرار داشته است؛
اما امروزه به جد میتوان مدعی شد که تحلیل واقعبینانهای از سیاست خارجی جمهوری اسلامی
ایران ممکن نخواهد شد مگر آنکه در چارچوب ادراکی ما ابزارهایی جهت مدنظر قرار دادن
اهمیت بنیادین مقولهی معنایی نظام جمهوری اسلامی وجود داشته باشد. بر این مبنا، میتوان گفت
که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون جلوههای متفاوتی از سازههای گفتمانی در
چارچوب کلیت دانایی انقلاب اسلامی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شاهد بودیم؛
بنابراین، سؤال پژوهش آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی چه تأثیری بر دیپلماسی
هستهای جمهوری اسلامی ایران در دورههای مختلف سیاست خارجی داشته است؟ در پاسخ به این
سؤال فرض مقاله آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی زمینهساز بسیج منابع و در نتیجه
دیپلماسی متفاوت هستهای در دورههای مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جهت
حل و فصل بحران هستهای شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Diversity of Discourse of Foreign Policy and Aspects of Iran's New Nuclear Diplomacy

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Jafari 1
  • Dayan Janbaz 2

چکیده [English]

Foreign policy as the most important international behavior of states has
always been the area of interaction between theory and practice. The analysis of
the foreign policy of the Islamic Republic of Iran from internal and external
sources has been interpreted from the traditional patterns of foreign policy and
based on the mainstream assumptions of positivist and utilitarian international
studies. But today it is seriously believed that a realistic analysis of the foreign
policy of the Islamic Republic of Iran will not be possible except in the
framework of our conceptual understanding of the Islamic Republic of Iran. On
this basis, we can say that after the victory of the Islamic Revolution we had saw
different effects of discursive constructs in the context of the totality of
knowledge in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran. Therefore, the
question of this research is that how diversity discourse in foreign policy had
influenced Iran's nuclear diplomacy in different periods of time? In response to
this question, the hypnosis of this research is that the diversity of discourse on
foreign policy leads to mobilization of resource and consequently, different
diplomacy in foreign policy of the Islamic Republic of Iran to resolve the nuclear
crisis in different periods of time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • foreign policy
  • Diversity of Discourse
  • Islamic Republic of Iran
  • Nuclear Program
  • Modern Diplomacies
1393/1/17 )، سایت امید هستهای ) ،« سیاست خارجی و گفتمان اعتدال دولت تدبیر و امید » -
.(1393/11/ زمان دسترسی به سایت، 10 ) http://inhnews.ir/fa/news/ ایرانیان، در: 743
1393/10/30 )، خبرگزاری دانشجو، در: ) « بشکههای نفت » با « محک گفتمان دولت » -
.(1393/11/ زمان دسترسی به سایت، 15 ) http://vce.umz.ac.ir
- اجاقلو، نسیمالله، ( 1385 )، شورای امنیت آخرین ایستگاه پروندة هستهای ایران، تهران: نشر مؤلف، چاپ اول، پاییز.
تنشزدایی در سیاست خارجی ایران: مورد جمهوری اسلامی » ،( - ازغندی، علیرضا، ( 1378
. فصلنامه سیاست خارجی، سال سیزدهم، زمستان، شماره 4 ،«1367- ایران 78
- ازغندی، علیرضا، ( 1381 )، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر قومس.
ایران و خلیج فارس: سیاست تنشزدایی، گفتوگوی تمدنها، » ،( - اسدی، بیژن، ( 1379
. فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم، زمستان، شمارة 4 ،« مناسبات جدید و صلح و امنیت منطقه
الگوهای صدور انقلاب در » ،( - تاجیک، محمدرضا و دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، ( 1382
فصلنامه راهبرد، بهار، شماره بیست و هفتم. ،« گفتمانهای سیاست خارجی ایران
،« دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها » ،( - حسنخانی، محمد، ( 1384
. دو فصلنامه دانش سیاسی، پاییز و زمستان، شماره 2
امتگرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تطبیق » ،( - خانی، حسین، ( 1393
فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال دوم، بهار، ،«« تعامل فزاینده » و « امالقری » دکترینهای . شماره 8
،« گفتمان هستهای دولت یازدهم » ،( - دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و عطایی، مهدی، ( 1393
. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفدهم، بهار، شماره 1
گفتمان اعتدالگرایی در سیاست خارجی » ،( - دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، ( 1393
. فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، بهار، شماره 1 ،« جمهوری اسلامی ایران
رهیافتهای سیاسی ،« سیاست خارجی دولت نهم » ،( - دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، ( 1387 . و بینالمللی، بهار، شماره 13
گفتمان امام خمینی(ره) پیرامون امنیت ملی و سیاست » ،( - روحانی، حسن، ( 1391 - الف
. فصلنامه راهبرد، سال بیست و یکم، زمستان، شماره 65 ،« خارجی
- روحانی، حسن، ( 1391 - ب)، امنیت ملی و دیپلماسی هستهای، تهران: مجمع تشخیص
تنوع گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ... 117 مصلحت نظام.
.1386/12/ - روزنامه اعتماد ملی، 15
سیاست خارجی در عملکرد دولت اصلاحات و دولت » ،(1392/7/ - سرگل، میثم، ( 19
زمان دسترسی به سایت، ) http://maysamsargol.blogfa.com/post/13.html : در ،« اصولگرا .(1393/12/10
مقایسه سیاستهای هستهای ایران در دوران » ،( - طباطبایی، سید محمد و توپچی، میلاد، ( 1394
. فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال چهارم، تابستان، شماره 13 ،« اصلاحات و اصولگرایی
مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، خرداد و ،« سیاست خارجی » ،( - عامری، هوشنگ، ( 1387 تیر، شماره نهم و دهم.
سیر تحولات هستهای ایران در زمان ریاست جمهوری » ،(1387/11/ - علیخانی، مهدی، ( 14
http://www.iranpardis.com/archive/index.php/t- : در ،« خاتمی؛ گلولهای که از تفنگ شلیک شد
.(1393/9/ 38781 (زمان دسترسی به سایت، 16 .html.
فصلنامه دولت اسلامی، ،« دستاوردهای هستهای دولت نهم » ،( - غریبآبادی، کاظم، ( 1386 سال اول، زمستان، شماره اول.
بررسی مقایسهای دیپلماسی هستهای دوران ریاست جمهوری محمد » ،( - فلاحی، سارا، ( 1386
. پژوهشنامه علوم سیاسی، بهار، شماره 6 ،« خاتمی و محمود احمدی نژاد
پس از توافق هستهای چند درصد از » ،(1394/1/ - گروه سیاست خارجی فرهنگ نیوز، ( 29
پایگاه خبری فرهنگ انقلاب اسلامی، در: ،« تحریمها رفع میشود
.(1394/4/ زمان دسترسی به سایت، 29 ) http://www.farhangnews.ir/content/119813
حسن روحانی در سی و دومین همایش افق رسانه ملی: اعتدال، » ،( - گلباف، عطیه، ( 1392
. گزارش، تیر، شماره 248 ،« تعامل مؤثر و سازنده
موضوع اسرائیل در گفتمان سیاست خارجی » ،( - مشیرزاده، حمیرا و مصباح، احسان، ( 1390
فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، بهار، شماره اول. ،« جمهوری اسلامی ایران
- مقتدر، هوشنگ، ( 1358 )، مباحثی پیرامون سیاست بینالملل و سیاست خارجی، تهران: انتشارات دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی.
- مولانا، حمید و محمدی، منوچهر، ( 1387 )، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دورة دکتر احمدینژاد، تهران: نشر دادگستری.
- هیل، کریستفر، ( 1387 )، ماهیت متحول سیاست خارجی، ترجمه علیرضا طیب و وحید
بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
( 118 فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 16 ، بهار 95 (پیاپی 46
- Adib-Moghaddam, Arshin, (6 April 2014), Aljazeera, at:
http://studies.aljazeera.net/en/dossiers/2014/03/2014331104216470679.ht ml. (Assessed on: 12/7/2014).
- Arikan, Pinar (2014), “Change in Foreign Policy of Iran Under
Rouhani Government and It's Reflections in Domestic Politics”, ORSAM Review of Regional Affairs, March, No.1.
- Bastani, Hossein, (2014), “How Powerful is Rouhani in the Islamic
Republic?”, Chatham House; The Royal Institute of International Affairs, November: 1-16.
- Batmanghelidj, Esfandyar, (September 12, 2014), “Hassan Rouhani's
Savvy Nuclear Politics”, Amrica; Aljazeera, at: http://america.aljazeera.com/
opinions/2014/9/hassan-rouhani-ssavvynuclearpolitics.html (Assessed on: 6/8/2014).
- Cha, Victor D. (2010), “Powerplay: Origins of the US Alliance System in Asia”, International Security, Vol. 34, No.3.
- Chatham House, (2006), “Iran, Its Neighbors and the Regional
Crises, A Middle East Program Report”, The Royal Institute of
International Affairs, at: http://www.chathamhouse.org/ publications/ papers/ view/108353. (Accessed on: 9 February 2015).
- Da Cruz, Jose De Arimateia, (October 21, 2014), “Iran, Latin American
and U.S National Security”, The World's Leadig Website for Students and
Scholars of International Politics, at: http://www.ghooch.com (Accessed on: 5 February 2015).
- Dauda, Saleh and Usman Yusuf Bako, (2012), “Impact of Shuttle Diplomacy on Foreign Direct Investment in Nigeria, 1999-2007”,
International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences, Vol.1, No.6, December.
- Ehteshami, A. and Mahjoob Zweiri (2007), Iran and the Rise of Its Neoconservatives, London: I.B. Tauris.
- Ehteshami, Anosh, (2014), “Iran’s Foreign Policy after the Election of Hassan Rouhani”, at: http://www.lse.ac.uk/middleEastCentre/ Events/
events2013/Iranian-Foreign-Policy-After-the-Election-of-Hassan-Rouhani. aspx, (Accessed on: 19 March 2015).
- Fey, Mark and Kristopher W. Ramsay, (2010), “When is Shuttle
Diplomacy Worth the Commute? Information Sharing through
Mediation”, World Politics, October, Vol.62, No.4.
- Haji-Yousefi, Amir Mohammad, (2010), “Iran's Foreign Policy During
Ahmadinejad: From Confrontation to Accommodation”, Annal Conference
of the Canadian Political Science Association, 2-3-June: 1-25. at:
http://www.cpsa-acsp.ca/papers-2010/haji-yousefi1.pdf, (Accessed on: 9 February 2015).
- Hansen, Lene (2006), Security as Practice Discourse Analysis and the Bosnian War, New York: Routledge.
- Hoffman, David A. and Lily Hoffman-Andrews, (2010), “Mediation and the Art of Shuttle Diplomacy”, at: http://www.bostonlawcollaborative.com /blc/367. (Accessed on: 8 February 2015).
- IAEA News Center (2005-6).
- “Iran Accused of Diplomacy Offensive in US Backyard”, (2012),
The Washington Post, 7 January.
- “Iran: New President, New Sanctions?”, (15/8/2013), Gray Page, In:
http://www.graypage.com/iran-new-president-new-sanctions/. (Assessed on: 14/7/2014).
- Kessler, Glenn (2007), The Confidant: Condoleezza Rice and the Creation of the Bush Legacy, London: Macmillan.
- Khaloozadeh, Said, (August 31, 2014), “Analytical Assessment of
Iran-EU Relations under Rouhani’s Administration”, Iran Review, at:
http://www.iranreview.org/content/Documents/Analytical-Assessment-of-
Iran-EU-Relations-under-Rouhani-s-Administration.htm. (Accessed on: 7 February 2015).
- Kile, Shannon (2005), Europe and Iran: Perspectives on
Nonproliferation, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford: Oxford University Press.
- Larsen, Henrik (1997), Foreign Policy and Discourse Analysis
Franse and Birtain and Europe, New York: Routledge.
- Lenczowski, George (1990), American Presidents and the Middle
East, Duke University Press.
- Pavgi, Kedar and Nakul Kadaba, (2012), “From Stadiums to Shuttle
Diplomacy: Qatar's Emergence as a Regional Diplomatic Power”, Exchange,
the Journal of Public Diplomacy, Vol.3, Iss.1: 24-28. at:
http://surface.syr.edu/exchange/vol3/iss1/3. (Accessed on: 7 Februaryb 2015).
- Ramazani, R.K, (2001), “Reflections on Iran's Foreign Policy: Defining the National Interests”, In: John Esposito and R.K, Ramazani, Iran at the Crossroads, New Yourk: Pal Grave.
- Ritter, Scott (2006), Target Iran: The Truth about the White House’s
Plans for Regime Change, New York: Nation Books.
- Samuel Nortedge, Fredrick (1975), The Foreign Policy of the Powers, New York: The Free Press.
- Solingen, Etel (2007), Nuclear Logics: Contrasting Paths in East Asia and the Middle East, New Jersey: Princeton University Press.
- Soltani, Fakhreddin & Reza Ekhtiari Amiri, (2010), “Foreign Policy of Iran after Islamic Revolution”, Journal of Politics and Law, Vol.3,
No.2, September: 199-206.
- Tabatabai, Ariane, (June 24, 2013), “Rouhani’s rise and implications
for Iranian Foreign Policy and Nuclear Politics”, Arm Control and
Regional Security for the Middle East, at: http://www.middleeastarmscontrol.
com/2013/06/24/rouhanis-rise-and-implications-for-iranianforeign-
policy-and-nuclear-politics. (Accessed on: 20/1/2015).
- “The Iranian Nuclear Threat: Why it Matters?”, (November 24,
2014), at: http://www.adl.org/israel-international/iran/c/the-iraniannuclear- threat-why-it matters.html. (Accessed on: 5 February 2015).
- Wæver, Ole, (2002), “Identity, Communities and Foreign Policy:
Discourse Analysis as Foreign Policy Theory”, in European Integration
and National Identity the Challenge of the Nordic States, by Wæver, Ole, Hansen, Lene, New York: Routledge.
- Zhengduo, Huang, (2013), “The Success and Limitation of India’s
Multilateral Diplomacy”, China International Studies, November/ December.