نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در
عرصه بینالمللی تأثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان،
توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه
ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ایران است. با توجه به روابط امنیتی و
چالشهای فراوانی که در طی سالیان گذشته بین دولت آذربایجان و ایران به وجود آمده است و
همچنین با توجه به عدم پیوستگی جغرافیایی این کشور با واحد برونگان خود (نخجوان) که از
بزرگترین مشکلات استراتژیکی این کشور است، باید با افزایش سطح وابستگی ژئوپلیتیکی نخجوان به
ایران، نوع روابط دو کشور آذربایجان و ایران را تغییر داد. مقاله حاضر با روش توصیفی -تحلیلی و با
استفاده از منابع کتابخانهای و پرسشنامهای، به بررسی، اولویتبندی و بیان میزان تأثیر متغیرهای گوناگون
در بعد فرهنگی -توریستی بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران پرداخته است. با توجه به نتایج
بهدستآمده؛ مؤلفههای اجرای قانون لغو روادید برای اتباع آذری، بهبود ارائه خدمات درمانی -
بهداشتی، اشتراکات زبانی، مذهبی و نهادهای فرهنگی مشترک دارای بیشترین تأثیر و دو مؤلفه پیشینه
تاریخی مشترک و روابط علمی و دانشگاهی دارای کمترین تأثیر بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران
در بعد فرهنگی و توریستی بودهاند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Classification of the Cultural-Tourism Indexes Which Can Increase Geopolitical Dependency of Nakhchivan Autonomous Republic to Iran

نویسندگان [English]

  • Hadi Aazami 1
  • Seyed Hadi Zarghani 1
  • Mohsen Soltani 2

چکیده [English]

Dependence of countries to each other in different field has dramatic effects
on the geopolitical weight and type of their behavior. The Nakhchivan
Autonomous Republic as part of the Azerbaijan Separated by Zangezurmargi
corridor from motherland. After the Nagorno-Karabakh War, Iran has been the
only reachable ground way between Nakhchivan and Azerbaijan Republic. Due
to the many challenges and security issues between the two countries over the
years and regarding the abovementioned gape as the biggest strategic problems
of Nakhchivan, which caused Nakhichivan dependence to Iran, the relations
between the two countries has been changed. The methodology of this research
is descriptive-analytic and data collection is orchestrated through library
resources and questionnaire for surveying and prioritizing of various variables
in cultural and tourism fields showing increasing dependency of Nakhchivan to
Iran. Results shows that Components of the abolition of visas for citizens of
Azerbaijani and Improving health-care services, Common linguistic, religious
and cultural institutions have been the most effective and common historical
background and academic relations have been the least effective indicators of
dependency of Nakhichivan to Iran.

- احمدیپور، زهرا؛کرمی، قاسم و قنبری، قاسم، ( 1390 )، سازماندهی سیاسی فضا، چاپ نخست، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
تحلیل ساختار ژئوپلیتیکی » ،( - افضلی، رسول؛ متقی، افشین و رشیدی، مصطفی، ( 1391
،« حاکم بر روابط دوجانبه ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد جغرافیای برساختگرایی پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 80 . تابستان.
نقش ژئوپلیتیکی قفقاز در تعیین یکسان مرزهای هویتی ایران با » ،( - بیات، مسعود، ( 1388
. فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 14 ، دوره 5 ،« انیران در شمال غرب
- پیشگاهیفرد، زهرا و موسویفر، رحمتالله، ( 1389 )، منافع قدرتهای فرامنطقهای و
منطقهای در حوزه ژئوپلیتیکی قفقاز، چاپ نخست، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
بررسی » ،( - جوادی ارجمند، محمدجعفر؛ رضازاده، حبیب و حضرتپور، سعیده، ( 1393
فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، شماره 1، بهار و ،« علل سردی روابط ایران و آذربایجان تابستان.
آسیبشناسی مواضع ج.ا.ا نسبت به » ،( - جوادی، محمدجعفر و رضازاده، حبیب، ( 1390
، فصلنامه سیاست، تابستان، دوره 4 ،« تعیین رژیم حقوقی دریای خزر از منظر ساختار -کارگزار . شماره 2
- دلگشایی، بهرام؛ جباری، علیرضا؛ فرزین، محمدرضا؛ شعربافچی، نسرین و طبیبی،
فصلنامه ،« وضعیت موجود گردشگری پزشکی مطالعه موردی ایران » ،( جمالالدین، ( 1391 . پایش، بهار، شماره 2
منابع بینالمللی تداوم بحران » ،( - زهرانی، مصطفی و فرجی لوحه سرا، تیمور ( 1392
. فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، پاییز، شماره 83 ،« قرهباغ
- سالنامه آماری گمرک ج.ا.ایران، ( 1393 )، آمار مسافران ورودی.
بررسی نقش موقعیت جغرافیایی برونگان جمهوری خودمختار » ،( - سلطانی، محسن، ( 1394
پایاننامه مقطع کارشناسی ،« نخجوان در مناسبات ژئوپلیتیکی ایران و جمهوری آذربایجان
ارشد، به راهنمایی هادی اعظمی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، چالشها » ،( - طالبی، سجاد، ( 1390
تهران، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. ،« و فرصتها
،« روابط ایران و جمهوری آذربایجان، چالشها و فرصتها » ،( - طالبی، سجاد، ( 1392
( 90 فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 16 ، بهار 95 (پیاپی 46
تهران، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
تأثیر ویژگیهای » ،( - عباسی، مجید و نورمحمدی، مرتضی و موسوی، محمدرضا، ( 1391
پاییز، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بینالمللی، ،« ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان بر روابط با ایران . شماره 12
تحلیل ژئوپلیتیک روابط ایران و » ،( - عیسینژاد، سید محمد و بشیریان، فاطمه، ( 1391
. مجموعه مقالات چهارمین همایش علمی جغرافیا، اردیبهشت 91 ،« آذربایجان
فصلنامه ژئوپلیتیک، بهار، ،« ج.ا.ایران و ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی » ،( - کولایی، الهه، ( 1389 . شماره 1
چگونگی تغییر روابط امنیتی شده ایران و » ،( - کولایی، الهه و اصولی، قاسم، ( 1391
. مطالعاتا وراسیای مرکزی، سال پنجم، زمستان، شماره 10 ،« جمهوری آذربایجان
- لاندو، جیکوب، ( 1382 )، پانترکیسم، یک قرن در آرزوی الحاقگرایی، ترجمه حمید احمدی، تهران، نشر نی.
- ملکی، عباس، ( 1389 )، امنیت انرژی، ایران و مسائل خزر، چاپ نخست، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
تأثیر جایگاه » ،( - موسوی، محمد و بهادرخانی، محمدرضا و موسوی، محمدرضا، ( 1391
فصلنامه مطالعات آسیای ،« خطوط لوله انرژی بر ژئوپلیتیک منطقه آسیای مرکزی و قفقاز . مرکزی و قفقاز، زمستان، شماره 80
- میرحیدر، دره، ( 1386 )، مفاهیم بنیادی در جغرافیای سیاسی، چاپ نخست، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
- نقشه جغرافیایی کشور آذربایجان، ( 1389 )، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
فصلنامه ،« چالشهای روابط ایران و جمهوری آذربایجان » ،( - چابکی، امالبنین، ( 1388
. مطالعات اوراسیای مرکزی، بهار و تابستان، شماره 4
حضور اسرائیل در قفقاز و » ،( -کامران، حسن؛ متقی، افشین و رشیدی، مصطفی، ( 1390
، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، پاییز، دوره 9 ،« تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران . شماره 28
-کریمیپور، یدالله، ( 1394 )، جغرافیا؛ نخست در خدمت صلح، نگرشی به مناسبات ایران و همسایگان، تهران: انتخاب.
- ونت، الکساندر، ( 1384 )، نظریه اجتماعی سیاست بینالملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده،
تهران: دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه.
سطحبندی متغیرهای فرهنگی - توریستی مؤثر برافزایش وابستگی ژئوپلیتیکی... 91
- Buris, Gregory, (2003), “Turkey-Israel: Speed Bumps”, The Middle
East Quarterly, A New Security Frame Work Analysis, Lynn Rainier Boulder co.
- Cornell, Svante, (2006), “The Politicization of Islam in Azerbaijan”,
Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program, Joint
Transatlantic Research and Policy Center, October, 42.
- Crisis Group Europe Report, (2008), “Azerbaijan: Independent Islam and the State”, No. 191, 25 March.
- Frederick Starr & Svante E. Cornell, (2005), “The Baku-Tbilisi-
Ceyhan Pipeline”, Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies
Program, A Joint Transatlantic Research and Policy.
- Guble, Paul, (2012), “Secular State Is Azerbaijan Choice”, May, Vol. V.
No 10, Http://ada.edo.az/biveecly/issues/vo15no10/ 20120601083249769
.html.25/05/1391,P110
- Gilles, RI ox, (2008), “The Formative Years of Azerbaijan
Nationalism in Post-Revolutionary Iran”, Central Asian Survey, March, Vol. 27, No. 1.
- Geybullayeva, Arzu, (2012), “Is Azerbaijan Becoming A Hub of
Radical Islam”, Turkish Policy Quarterly, Vol 6, N2. 22 ). بازیابی شده 25 اردیبهشت، 1394 ، از: March, - بانک جهانی ( 2015
- Http//:www.worldbank.org.
- Http//:www.maps google.com
- سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در نخجوان، بازیابی شده 18 مهر 1394 ، از:
- Http//:www.Nakhchivan.mfa.ir/index.aspx?fkeyid.192, Translate this Page, Feb 20, 2015.
-Http//: www. Nakhchivan.mfa.ir/?sited=192&fkeyid...Translate this Page, Sep 2, 2015.
- Http//:www.Nakhchivan.icro.ir/index.aspx?fkeyid.297, Translate this Page, Jan 16, 2015.
- Kazemi, Z. (2007), “Study of the Effective Factor for Attracting Medical Tourist in Iran”, Unpublished Master thesis, Lulea University of Technology: Netherlands.
- Linkalter, cd, (2000), International Relation: Critical Concepts in political Science, London: Routledge.
- Martirosyan, Tigran, (2009), “Iran and the Caucasus: Keeping
Balance in Volatility”, http://www.caocasus .Dk/publication 14 Html.
accessed on 2009/09/6.
- Nakhchivan, Ensiklopediyasi, (2005), c2, Nakhchivan: AzerbaijanMilli Elmlar Akademiyasinin Nakhchivan Bolmasi.
- Nassibu, Nasib, (2012), “Azerbaijan Iranian Relation: Past and Present”, Journal of Azerbaijan Studies, N. 20, Accessed on: 2012/08/28.
- Onuf, N, (1989), World of our Making: Rules and Rule in Social Theory and International Relation, Colombia: University of South Carolina Press.
- Price, R.M.and Reus-smith, C, (1998), “Dangerous Liaisons? Critical
International Theory and Constructivism”, European Journal of International Relation, Vol. 4, No.3.
- Smith, Lillian (1963), “Killers or Dreams”, UEA: New York