نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

روابط ایران و چین دارای فراز و فرودهایی بوده که حدود یک دهه اخیر در قالب مشارکت جامع راهبردی بیشترین مراودات سیاسی و اقتصادی را با هم تجربه کرده‌اند. حاکمیت ج.ا. ایران با یاس از غرب، رویکرد «نگاه به شرق» را در پیش گرفته که این مشارکت منجر به توافق‌نامه 25 ساله بین تهران و پکن شد. عوامل، متغیرها و مولفه‌های داخلی و خارجی برای بررسی این مشارکت مهم هستند. از یک‌سو لایه‌های هویتی دخیل هستند، از طرفی رویکرد واقع‌گرایانه و به نحوی ضدیت با هژمون که از درک و شناخت کارگزاران دولت‌ها شکل گرفته، موثر می‌باشند. پرسش این است که برای درک بهتر این مشارکت چه سنتزی می‌توان ارائه داد؟ فرضیه این است که مشارکت جامع با رویکرد چندوجهی، اشتراکات هویتی و رویکردی ضد هژمون شناخت ادارکی از محیط بین‌الملل و شرایط داخلی و سیاست خارجی تاثیرگذار بوده ‌است که ما را برای شناخت بهتر سیاست خارجی ایران در ارتباط با چین در قالب این مشارکت رهنمون می‌سازد. مقاله از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره برده و داده‌ها کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Theoretical Synthesis of Iran’s Foreign Policy: The Case of Iran–China Comprehensive Strategic Partnership

نویسندگان [English]

  • Arslan Ghorbani 1
  • Hadi Torki 2
  • Saeed Mirtorabi 3
  • Gholamreza Karimi 3

1 Professor, International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 Ph.D. Student, International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran

3 Associate Professor, International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction
In humanities, especially within the field of international relations, the application of theory to the analysis of events or phenomena in foreign policy and the international system is widely recognized as a salient approach. The application of theories allows us to gain a more profound understanding of the actions and reactions of countries’ foreign policies in the international system. In this line, the present study aimed to develop a model to gain a better understanding of Iran–China relations. The research sought a clearer insight into Iran–China comprehensive strategic partnership by employing a set of theories at the levels of international system, foreign policy, and domestic scene of policy formulation and decision-making. At the level of international system, it is necessary to consider the convergence between Iran and China in the context of US-led Western hegemony and counter-hegemony. At the level of foreign policy, it is crucial to consider cognitive approaches in foreign policy analysis. At the domestic level, one must take into account Iran’s prevailing economic circumstances and its challenges stemming from the US- imposed sanctions, which have prompted the Look to the East policy. China also seeks to export the surplus of its production and advance the Chinese model through partnerships. Delving into these issues, the present article investigated both theoretical considerations as well as various dimensions of Iran–China relations in practice.
Literature Review
Rekabian et al. (2021) assert that Iran and China have actively pursued closer cooperation in regional and international organizations as a countermeasure against Western interventions. Shafiei (2022) posits that China’s comprehensive strategic partnership with Iran is primarily motivated by its own strategic objectives, while Iran engages extensively with China out of its specific needs and requirements. Corneliussen (2020) suggests that the Iran–China agreement has the potential to reshape the strategic and geopolitical dynamics in the Middle East. Figueroa (2022) highlights that Western sanctions stand as the primary hurdle to the realization of the 25-Year Iran–China Agreement and the enhancement of economic ties between the two countries. Scita (2022) argues that Washington is actively attempting to manage the contradictions arising from these roles through continuous mediation efforts. According to Loft et al. (2022), China is actively pursuing control over critical technological and industrial sectors, essential infrastructure, strategic resources, and supply chains.
Materials and Methods
The present study used a descriptive method to offer an analysis of Iran–China partnership.
Results and Discussion
The approach taken by Iran and China in establishing their comprehensive strategic partnership can be seen as a form of convergence between the two countries. China, in particular, seeks to advance its own strategic goals through these partnerships. It is also important to recognize that there are shared identity constructs between Iran and China, which can be characterized as the power of ideas evolving within the realist framework in the international system. In addition, this partnership has emerged from a nuanced understanding and recognition of the geopolitical landscape, especially within the context of the Islamic Republic of Iran. Iran is pursuing its first significant international partnership and agreement in the last century. Beyond addressing domestic needs and fulfilling economic, political, and military requirements, the Iran–China agreement is rooted in a strategic grasp of counter-hegemony as a pivotal factor in forging such agreements.
Conclusion
To gain a deeper insight into the Iran-China comprehensive strategic partnership, it is essential to explore various aspects and variables, ranging from domestic factors to the perceptions of their leaders, decision-makers, and policymakers, and to the dynamics of the international system. Comprehending and recognizing the positions held by the leaders of both nations within the international arena can facilitate the identification of national interests, commonalities, differences, and potential conflicts. Therefore, to enhance our understanding of the comprehensive strategic partnership between Iran and China requires an analysis of both domestic and foreign factors and variables. This approach offers valuable insights into the rationale and strategies that underlie the Iran-China partnership. The partnership is shaped not only by domestic and international circumstances but also by the perceptions of decision-makers and authorities in each country. Moreover, the resistance to a third party, such as the US, can exert a significant influence. All of these factors lead to a realist perspective in the international arena, which can contribute to more informed and effective decision-making processes for both countries involved in the comprehensive strategic partnership.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theoretical Synthesis
  • Iran
  • China
  • Comprehensive Strategic Partnership
  • 25-Year Iran–China Agreement
  • آذرائین، علی، (1400)، «بررسی جامع قرارداد 25 ساله ایران و چین»، گزارش راهبردی، دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید، دانشگاه امام صادق.
  • بیلیس، جان و استیو اسمیت و دیگران، (1383)، جهانی شدن سیاست جهانی: درآمدی بر روابط بین‌الملل، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
  • پورقیومی، ایوب، (1388)، «بررسی مفهوم هژمونی؛ با تأکید بر هژمون‌گرایی آمریکا»، مجله سیاست دفاعی، 17، (67).
  • پیمانی، علی، (1400)، «بررسی جامع قرارداد 25 ساله ایران و چین»، گزارش راهبردی، دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید، دانشگاه امام صادق.
  • جان گارور، (1388)، چین و ایران، شریکان باستانی در جهان پس از امپراطوریها، ترجمه سعیده موسوی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
  • روشه، گی، (1379)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی عمومی: کنش اجتماعی، ترجمه هما زنجانی‌زاده، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  • سیف‌زاده، سید حسین، (1389)، اصول روابط بین‌الملل، تهران: میزان.
  • فالتزگراف، رابرت و دئورتی، جیمر، (1388)، نظریههای متعارض در روابط بینالملل، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
  • قاضی‌زاده، شهرام و طالبی‌فر، عباس، (1389)، مناسبات راهبردی ایران و چین، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • کاظمی، علی‌اصغر، (1384)، روابط بین‌الملل در تئوری و عمل، چاپ چهارم، تهران: قومس.
  • مشیرازده، حمیرا و طالبی آرانی، روح الله، (1393)، نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: نشر میزان.
  • مشیرزاده، حمیرا، (1388)، تحول در نظریههاى روابط بینالملل، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
  • جانسیز، احمد و پیرمحمدی، سعید، (1398)، «تحلیل الگوی همکاری استراتژیک در روابط جمهوری اسلامی ایران و چین»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 8، شماره 4، صص 120-93.
  • جوان جعفری، علی، (1400)، «بررسی جامع قرارداد 25 ساله ایران و چین»، گزارش راهبردی، دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید، دانشگاه امام صادق.
  • دفتری، مریم، (1374)، «تحلیلی بر روابط ایران و چین»، مجله سیاست خارجی، سال نهم، شماره 1.
  • رکابیان، رشید، عله‌پور، مهرداد و قربانی، وحید، (1400)، «بررسی روابط جمهوری اسلامی ایران و چین از دریچه فرهنگ راهبردی»، فصلنامه علمی رهیافت‌های علمی و بین‌المللی، دوره 13، شماره 4، صص230-205.
  • شاهنده، بهزاد، (1374)، «سیاست خاورمیانه‌ای چین با تکیه بر درهای باز»، فصلنامه خاورمیانه، سال دوم، شماره 4.
  • شرفخانی، مجید، حاجی مینه، رحمت، و دهشیری، محمدرضا، (1401)، «راهبرد اقتصادی چین در رقابت هژمونیک با آمریکا در خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، 11(40).
  • شریعتی‌نیا، محسن، (1401)، «عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای: پیامدهای امنیتی و اقتصادی»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌‌المللی، 13(3).
  • شفیعی، نوذر، (1401)، «تحلیل توافقنامه 25 ساله ایران و چین در پرتو تحولات سیاست خارجی چین»، مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 5(1)، 175-200.
  • صالحی، سیدجواد و حشمتیان، رضا، (1397)، «جایگاه نظام بین‌الملل در تعاملات ایران و چین و پیشبرد منافع ملی ایران»، فصلنامه مطالعات منافع ملی، 4(13)، 125-155.
  • عباسی خوشکار، امیر، (1401)، «هویت متحول سیاست خارجی چین و راهبرد نظم‌سازی نهادی در دوره پسامائو»، پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین الملل، 11(1).
  • مشیرزاده، حمیرا، (1394)، «رویکردهای معنایی در روابط بین‌الملل‌ و تأثیر آنها در تحلیل سیاست خارجی»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال پنجم، شماره 32.

References

  • Adkin, Laurie, (2022), “Hegemony & Counter-Hegemony”, Address: https:// ecampusontario. pressbooks. pub/ showingtheory/ chapter/ hegemony- and-counter-hegemony.
  • Adler, Emanuel, (2019), World Ordering a Social Theory of Cognitive Evolution, Cambridge University Press, University of Toronto.
  • Callco, David, (1987), Beyond American Hegemony: The Future of the Western Alliance, Mishawaka: Basic Books.
  • Center, Wilson (September 2020), “Last among Equals: Iran-China Relations”, https:// www. wilsoncenter. org/publication/last-among-equals-china-iran-partnership-regional-context.
  • Cerioli, Luiza Gimenz, (2018), “Roles and International Behaviour: Saudi-Iranian Rivalry in Bahrains and Yemens Arab Spring”, Contexto International, Vol. 40 (2).
  • Corneliussen, Arne Elias. (2021). “25-Year China-Iran Strategic Agreement Charts China–Iran Economic Corridor: Architecture & Implications”, The Norwegian-British Chamber of Commerce, Available at: https:// www. nrci. no/ External/ 25year _ China _ Iran _ Strategic.pdf (Accessed 5 October 2021).
  • Fassihi, Farnaz and Myers, Steven Lee (Sept. 24, 2021), “China and Iran Near Trade and Military Partnership”, https:// www. nytimes. com/ 2020/ 07/11/world/asia/china-iran-trade-military-deal.html.
  • Figueroa, William, (January 17, 2022), “China and Iran Since the 25-Year Agreement: The Limits of Cooperation”, https:// thediplomat. com/ 2022/01/ china- and- iran- since- the-25-year-agreement-the-limits-of-cooperation.
  • Finnemore Martha, Sikkink, Kathryn, (2001), “Taking Stock: Constructivist Research Program in International Relations and Comparative Politics”, Annual Review of Political Science, 4: 391-416.
  • Gramsci, Antonio, (1971), Selections from the Prison Notebooks, Edited and Translated by Q. Hoare and G. N. Smith. New York: International Publishers.
  • Green, Will and Roth, Taylore, (June 28, 2021), “China-Iran Relations: A Limited but Enduring Strategic Partnership”, https:// www. iranwatch. org/ sites/default/files/commission-report.pdf.
  • Hopf, Ted, (1998), “The Promise of Constructivism in International Relation Theory”, International Security, 23(1): 171-200.
  • Ikenberry, G. J. and Kupchan, C, (1990), “Socialization and Hegemonic Power, International Organization, 44(3), 283-315. Avaialble at: https:// econpapers. repec. org/ article/ cupintorg/ v_ 3a44_ 3ay_ 3a1990_ 3ai_ 3a03_ 3ap_3a283-315_5f03.htm. Accessed on: 11 Jun2020.
  • Jacopo, Scita, (2022), “China-Iran Relations Through the Prism of Sanctions”, Asian Affairs, 53:1, 87-105, DOI: 10. 1080/ 03068374. 2022.2029060.
  • Jervis, Robert, (1978), “Cooperation under the Security Dilemma”, World Politics, (2)30, 214-167.
  • Kaufman, Stuart J, Wohlforth, William C and Little, Richard, (2007), The Balance of Power in World History, Cambridge University Press.
  • Loft, Philip, and Curtis, John, and Ward, Matthew, (26 August2022), “China and the US in the Middle East: Iran and the Arab Gulf”, commonslibrary. parliament.uk, Address: https:// commonslibrary. parliament. uk/ research- briefings/cbp-9612.
  • Mearsheimer, John, (2001), The Tragedy of Great Power Politics, New York: W.W. Norton.
  • San, How Khoo, (1999), Approaches to the Regional Security Analysis of Southeast Asia, A Thesis Submitted for the Degree of Doctor of Philosophy of the Australian National University, May 1999.
  • S Departement of Defenes (Nov. 29, 2022), “Military and Security Developments Involving the People's Republic of China”, Address: https:// www. defense. gov/ Spotlights/ 2022- China- Military- Power-Report.
  • Walt, Stephen M, (1987), The Origins of Alliances, Ithaca: Cornel University Press, https:// www. jstor. org/stable/10.7591/j.ctt32b5fc.
  • Waltz, K, (1979), Theory of International Politics, Reading, MA: Addison-Wesley.
  • Wendt, Alexander, (1992), “Anarchy is What States Make of It; The Social Construction of Power Politics”, International Organization, Vol. 46, No. 2 (Spring, 1992), pp. 391-425.