نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اندیشه سیاسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش پیش‌رو حول مساله انحطاط و پاسخ‌های آن در مصر معاصر شکل گرفته است. این پرسش که پس از سقوط قاهره به دست ناپلئون در میان نخبگان مصری رواج یافت؛ پاسخ‌هایی چون غرب‌گرایی، ناسیونالیسم و بنیادگرایی دینی را در پی داشت. فرضیه پژوهش آن است که به دلیل ناتوانی این سه جریان در حل همزمان بحران‌هایی چون ناکارآمدی و مسخ هویت، پاسخ چهارم در قالب اسلام سیاسی سر برآورد که در صدد بود مشکلات فوق را با ارائه الگویی نو حل نماید؛ الگویی که از یک سو به ارزش‌های اسلامی توجه داشت و از سوی دیگر به امکان همسویی عقلانیت اسلامی و عقلانیت مدرن می‌اندیشید. بنابراین اسلام سیاسی در مصر همواره درگیر دو روند احیای هویت اسلامی و انطباق با ارزش‌های جهانی بوده است؛ هر چند که متاثر از واقعیت‌های بیرونی، همواره یکی بر دیگری اولویت می‌یافت؛ فرایندی که برخی بر آن نام دگردیسی جنبش اسلامی نهاده‌اند. پژوهش پیش‌رو به روند دگردیسی این جنبش در قالب دو مفهوم «هویت‌یابی» و «منطبق‌سازی» می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Egypt Political Islam in Combat with Reviving Islamic Identity and Conformity with Global Values

نویسنده [English]

  • Ahmad Azizkhani

Assistant Professor, Political Thought, University of Isfahan , Isfahan, Iran

چکیده [English]

This paper is shaped based on the question about the fall of Egypt and probable answers in the contemporary Egypt. (Question) With the fall of Cairo by Napoleon, this very question was raised amongst the Egyptian elites and three answers as westernism, nationalism, Islamic fundamentalism were mentioned. this research propose is that due to the incapability of these three ways to solve the issues like incompetency and lack of identity, the fourth answer as political Islam flourished which sought to eradicate above-written problems by presenting a new model.  (Proposal) this model not only paid attention to the Islamic values, but also tried to put Islamic rationalism and modern rationalism into same direction. Therefore, Political Islam has been always involved with reviving Islamic identity as well as conforming it to global values. It should be noticed that one at times has been prioritized over the other, a process which is called transforming Islamic movement. This paper is to focus on the transformation of this movement under the two topics of “finding identity” and “adaptation” (Achievements).

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Political Islam"
  • "Egypt"
  • "Islamic Brotherhood"
  • "Finding Identity"
  • "conformity"
-          قرآن کریم.
-          اسپوزیتو، جان و پیسکاتوری، جیمز، (1377)، «اسلام و دموکراسی، در: اسعدی، مرتضی، (1377)، ایران، اسلام، تجدد، (1377) تهران: طرح نو.
-          اسپوزیتو، جان و وال، جان، (1392)،جنبش‌های اسلامی معاصر؛ اسلام و دموکراسی، ترجمه شجاع احمدوند، چاپ چهارم، تهران: نی.
-          الجورشی، صلاح الدین، (2011)، المشهد الاسلامی فی تونس؛ قوی و مواقف، فی: من قبضة بن علی الی ثورَة الیاسمین؛ الاسلام سیاسی فی تونس، دبی: مرکز المسبار للوراسات و البحوث.
-          اینگلهارت، رونالد و نوریس، پیپا، (1389)، مقدس و عرفی؛ دین و سیاست در جهان، ترجمه مریم وتر، چاپ دوم، تهران: کویر.
-          براون، ناتان و حمزه‌ای، عمرو، (1392)، تعامل دین و سیاست؛ اسلام‌گرایان در پارلمان‌های عربی، ترجمه مهدی عوض پور و مصطفی اسماعیلی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
-          برزگر، ابراهیم، (1390)، استعاره صراط در اندیشۀ سیاسی سید قطب، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه السلام).
-          البنا، حسن، (1372)،آموزش‌های اسلامی، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران: احسان.
-          البنا، حسن، (بی تا)، خاطرات زندگی حسن البنا، ترجمه ایرج کرمانی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
-          حسنین هیکل، محمد، (1363)، پاییز خشم، ترجمه محمد کاظم موسایی، تهران: امیر کبیر.
-          الحسینی، اسحاق موسی، (1375)، اخوان المسلمین، بزرگترین جنبش اسلامی معاصر، ترجمه سیدهادی خسروشاهی، تهران: اطلاعات.
-          خدوری، مجید، (1366)، گرایش‌های سیاسی در جهان عرب، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه.
-          دکمجیان، هرایر، (1372)،جنبش‌های اسلامی در جهان عرب، ترجمه حمید احمدی، چاپ دوم، تهران: کیهان.
-          روآ، الیویه، (1378)،تجربه اسلام سیاسی، ترجمه محسن مدیر شانه‌چی و حسین مطیعی امین، تهران: الهدی.
-          سعید، ادوارد، (1371)،شرق‌شناسی، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
-          سید احمد، رفعت، (1989)،  الحرکات الاسلامیه فی مصر و ایران، القاهره: سینا النشر، به نقل از: کدیور، جمیله، (1373)، مصر از زاویه‌ای دیگر، تهران:‌ اطلاعات.
-          سید قطب، (1349)، ادعا نامه‌ای علیه غرب، ترجمه سید علی خامنه‌ای و سید هادی خامنه‌ای، مشهد: دقت.
-          سید قطب، (1355)،زیر بنای صلح جهانی، ترجمه سید هادی خسروشاهی و زین العابدین قربانی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-          سید قطب، (1372)، ما چه می‌گوییم، ترجمه سید هادی خسروشاهی، چاپ بیست و سوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-          سید قطب، (1378)، نشانه‌های راه، ترجمه محمود محمودی، تهران: احسان.
-          سید قطب، (1390)،آینده در قلمرو اسلام، ترجمه سید علی خامنه‌ای، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-          سید قطب، (1369)، ویژگی‌های ایدئولوژی اسلامی، ترجمه سید محمد خامنه‌ای، تهران: کیهان.
-          طیبی، بسام، (1389)،  اسلام، سیاست جهانی و اروپا، ترجمه محمود سیفی پرگو، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
-          عنایت، حمید، (1372)،اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
-          الغنوشی، راشد، (1372)، حرکت امام خمینی و تجدید حیات اسلامی، ترجمه سیدهادی خسروشاهی، تهران: اطلاعات.
-          فروم، اریک، (1395)،  گریز از آزادی، ترجمه عزت الله فولادوند، چ هفدهم، تهران: مروارید.
-          فیرحی، داوود، (1391)، «بهار عربی و دموکراسی اخوانی»،روزنامه دنیای اقتصاد، 21 اسفندماه.
-          قرضاوی، یوسف، (1371)، تربیت اسلامی و مدرسه حسن البنا، ترجمه مصطفی اربابی، تهران: احسان.
-          قرضاوی، یوسف، (1390)،فقه سیاسی، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، چاپ سوم، تهران: احسان
-          قطب، محمد، (1374)، بیداری اسلامی، ترجمه صباح زنگنه، تهران: تطلاعات.
-          قطب، محمد، (1379)، سکولارها چه می‌گویند؟ ترجمه جواد محدثی، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
-          کاستلز، مانوئل، (1380)، عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ (3جلد)، ترجمه احد علیقلیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
-          کاستلز، مانوئل، (1390)، «جامعه شبکه‌ای»، مصاحبه کننده پریسا محسنی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 28.
-          کامپانا، ژوئل، (1377)، «دولت، جامعۀ مدنی و اسلام‌گرایی در خاورمیانه؛ بررسی تجربه، مصر»، ترجمه حمید احمدی، مجلۀ سیاسی- اقتصادی، فروردین و اردیبهشت، شماره‌های 127 و 128.
-          کپل، ژیل، (1366)، پیامبر و فرعون؛ جنبش‌های نوین اسلامی در مصر، ترجمه حمید احمدی، تهران: کیهان.
-          کدیور، جمیله، (1373)، مصر از زاویه‌ای دیگر، تهران: اطلاعات.
-          الگار، حامد و احمد، عزیز، (1362)،  نهضت بیدارگری در جهان اسلام، ترجمه سید محمد مهدی جعفری، بی جا: شرکت سهامی انتشار.
-          لوئیس، برنارد، (1378)، زبان سیاسی اسلام، ترجمه غلامرضا بهروزلک، قم: نشر دفتر تبلیغات اسلامی.
-          لیا، برونیار، (1388)، جمعیت اخوان المسلمین مصر؛ ظهور یک جنبش توده‌ای اسلامی، ترجمه عبدا... فرهی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
-          موسی الحسینی، اسحاق، (1377)، اخوان المسلمین، بزرگترین حرکت اسلامی معاصر، تهران: اطلاعات.
-          موسی نافع، بشیر، (1391)، اسلام‌گرایان، سید قاسم ذاکری، تهران: وزارت امور خارجه.
-          میشل، ریچارد، (1387)، تاریخ جمعیت اخوان المسلمین از آغاز تا امروز، ترجمه سید هادی خسرو شاهی، چاپ دوم، تهران: وزارت امور خارجه.
-          نبوی، عبدالامیر، (1384)، «اسلام سیاسی در مصر گذار به حداقل گرایی سیاسی»، مطالعات خاور میانه، شماره 41.
-          نصر، سید حسین، (1373)،جوانان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران: طرح نو.
-          نظری، علی اشرف و صیادی، محمد، (1394)، اسلام‌گرایی، پراگماتیسم و کنش سیاسی در مصر پسا انقلابی (2014-2011)، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 39.
-          یاووز، هاکان، (1392)، هویت سیاسی اسلامی در ترکیه معاصر، ترجمه آزاد حاجی آقایی، تهران: نشر اشاره.
References
-          Olivier, Roy, (1994), The Failure of Political Islam, Translated by Carol Volk, I.B, London:  Tauris Publishers.
 -          Tibi, Bassam, (2001),Islam between Culture and Politics, Newyork: Macmillan Press.
 -          Sposito, Jhon, Voll, Jhon, (2011), ”Islam and Democracy”, Humanities, Vol 22 , Number 6.
 -          Roy, Olivier, (2012), Democracy and Political Islam after Arab Revolutions, Commentary, December.
-          Esposit, John and Voll, John, (2001),“Islam and Democracy”, Humanities, Vol. 22, No. 6.
 -          El- sherif , Ashraf, (2014), The Muslim Brotherhood and the Future of Political Islam in Eqypt, Washinqton Dc: Carneqic.
 -          Hatina, Meir, (2010), Ulama, Politics and the Public Sphere, Salt Lak City, The University of Utah Press.
 -          Mustafa, Mohamad and Yousef, Ayman Talal, (2013), “The Interaction of Political Islam with Democracy: The Political Platform of the Muslim Brotherhood in Egypt as a Case Study”, International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 3, No.11.