نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اقتصاد سیاسی و سیاستگذاری عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش به هدف فهم منطق درونی و معناکاوی سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2018 انجام پذیرفته است. پرسش این است که متاثر از تغییر زمینۀ سیاست خارجی ج.ا.ا در پی خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام؛ در این سخنرانی، چه اهداف سیاسی، چگونه و در چه مفصلبندی و چارچوبی در پس چه کنشهای گفتاری و در ذیل چه ساختار معنایی بیان شده است. با برداشتی آزاد و عملیاتی از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف؛ ابتدا متن، موضوع توصیف واژگان ارزشی قرار گرفته و استراتژیهای غیریتسازی، متن/حاشیه، بینامتنیت، ناگفتنیهای بین خطوط و مفروضهای آن بررسی و نهایتا ساختارهای ادراکی، ارزشی و تحریکی آن استخراج شده است. نتایج نشان میدهد متن، برسازندۀ این تصویر است که جهان سیاست بینالملل، جامعهای مدنی است که در آن حقوق و سازمانهای بینالمللی اصیلترین ارزشها و کلیدیترین نهادها هستند، پس باید برای حفظ آن و حمایت از عضو متعهد (جمهوری اسلامی ایران) با قانونشکن (آمریکا) مواجههای قاطع و متحد توسط سایر اعضای متعهد جامعه صورت گیرد. در پیوند با زمینه، معنای متن در راستای تحریک قدرتهای بزرگ در مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا حول محور برجام و به هدف بهرهگیری از ظرفیتهای موجود در این کنش تحریکی قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Discourse Analysis of Hassan Rouhani's Speech at the 2018 UN General Assembly

نویسنده [English]

  • Gholam Reza Haddad

Faculty of Law and Political Sciences

چکیده [English]

The purpose of this study is to understand the internal logic and semantic structure of Hassan Rouhani's speech at the UN General Assembly in 2018. The question is, influenced by the changing context of Iran's foreign policy following the unilateral withdrawal of the USA from JCPOA, in this speech, what political goals, how and in what framework, behind what speech acts and under what semantic structure is expressed. With a practical understanding of Fairclough's method, the text is described in vocabulary order, then its strategies are interpreted, and finally its conceptual, value, and directive structures are extracted. The results show that the text is based on the perception that the world of international politics is a civil society in which international law and organizations are the most original values and key institutions, so to protect of the IRI as a committed member, decisive and united confrontation to USA as the outlaw member with other members is necessary. In accordance with the Context, the semantic structure of the text can be explained in order to direct the great powers against USA unilateralism around the JCPOA axis and with the aim of taking advantage of the capacities available in this directive action.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Hasan Rouhani"
  • "Critical Discourse Analysis"
  • "other making"
  • "Intertextuality"
  • "marginalization"
-         احمدیان، قدرت و نوری، مختار، (۱۳۹۰)، «گفتمان پست‌مدرنیسم و انقلاب اسلامی ایران: بازخوانی و ساختارشکنی الگوی توسعه مدرن»، مطالعات انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره ۲۷.
-         افخمی، علی، عابدینی، سیروس، محمودی بختیاری، بهروز، (1397)، «تحلیل گفتمان انتقادی سخنرانی­های دونالد ترامپ در مورد مهاجران»، فصلنامه زبانشناسی اجتماعی، دوره 2، شماره 1.
-         بخشایش اردستانی، احمد، (1386)، «گفتمان قدرت در اندیشه میشل فوکو»، حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 1،  شماره 2.
-         باقری دولت آبادی، علی، فخرائی، حسین، (1396)، «آسیب‌شناسی صدور انقلاب اسلامی ایران به اروپا بر اساس نظریه گفتمان»، فصلنامه سیاست و روابط بین‌الملل، دوره 2، شماره 2.
-         بشیر، حسن، امین، محسن، (1398)، «تحلیل گفتمان سخنرانی‌های حسن روحانی و دانلد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل به روش  PDAM، پژوهشهای راهبردی سیاست، دوره 8، شماره 28.
-         تاجیک، محمدرضا، (1382)، «گفتمان، سیاست و اجتماع»، گفتمان، دوره 1، شماره ۸.
-         تاجیک، محمدرضا، (1377)، «متن، وانموده و تحلیل گفتمان (1) و (2) و(3)»، گفتمان، دوره 1، شماره‌های 0 و 1و 2.
-         تاجیک، محمدرضا، (1382)، «مردمسالاری دینی: به سوی یک گفتمان مسلط»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره 5، شماره ۲۰.
-         جهانگیری، جهانگیر، ریگی­زاده، علی بندر، (1392)، «زبان، قدرت و ایدئولوژی در رویکردِ «انتقادیِ» نورمن فرکلاف به تحلیلِ گفتمان»، پژوهش سیاست نظری، پاییز و زمستان، شماره 14.
-         جهانگیری، جهانگیر، فتاحی، سجاد، (1390)، «تحلیل گفتمان محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری دور دهم»، فصلنامه مطالعات اجتماعی، دوره 5، شماره 3.
-         حاجی حسینی، بهاره، سام‌آرام، عزت­اله، (1393)، «تحلیل گفتمان دولت اصلاحات و جایگاه فقرزدائی در آن»، فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال 6، شماره 21.
-         حداد، غلامرضا، (1398)، «تحلیل سخنرانی­های حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس نظریه کنش گفتار: 2015 تا 2018»، پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 14، شماره 54.
-         خواجه سروی، غلامرضا، (۱۳۸۶)، «فراز و فرود گفتمان عدالت در جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، دوره 1، شماره ۲.
-         دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، (1393)، «گفتمان هسته­ای دولت یازدهم»، مطالعات راهبردی، دوره 17، شماره 63.
-         دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، (1388)، «گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، معرفت سیاسی، دوره 1، شماره ۱.
-         رضائی جعفری، محسن؛ آقا حسینی، علی، علی حسینی، علی، (1395)، «بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 6، شماره 20.
-         رهبری، مهدی، (۱۳۸۶)، «نخبگان و شکل­گیری گفتمان توسعه در ایران»، پژوهش حقوق و سیاست، دوره 9، شماره 22.
-         سکری فرد، زهرا، خمیجانی فراهانی، علی اکبر، (۱۳۹۵)، «تحلیل گفتمان سخنرانی حسن روحانی و باراک اوباما پس از تصویب توافقنامه ژنو»، دومین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
-         صیادی نجاد، روح‌الله، ذکائی، حسین، (1396)، «تحلیل گفتمان رهبر انقلاب اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای (نمونه: سخنرانی خطاب به مردم مصر)»، مجلة الجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة و آداب‌ها، دوره 13، شماره 44 .
-         ضیایی، محمدصادق، نرگسیان، عباس، کیامنفرد، منیژه، (1388)، «بررسی رابطه بین زبان اقتدار با مشروعیت دولت­ها؛ (تحلیل گفتمان انتقادی سخنان امام خمینی (ره))»، مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 3.
-         ضیایی، محمدصادق، نرگسیان، عباس، کیامنفرد، منیژه، (1391)، «تحلیل گفتمان انتقادی سخنان دولتمردان ایران و آمریکا در مشروعیت‌بخشی به دولت‌های خویش: تحقیق موردی سخنان امام خمینی و جورج بوش»، مجله جهانی رسانه، دوره 7، شماره 1. 
-         فرکلاف، نورمن، (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. 
-         کچویان، حسین، (1384)، «گفتمان توسعه ؛ سرابی ویرانگر»، راهبرد یاس، شماره 3.
-         کسرائی، محمدسالار، پوزش شیرازی، علی، (1388)، «نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده­های سیاسی»، فصلنامه سیاست، دوره ۳۹، شماره 3.
-         کریمی فیروزجائی، علی، ناطق نوری، حمید، نعیمی، فرحناز، (1396)، «تحلیل گفتمان دیدگاه­های امام خمینی (ره) درباره حقوق متقابل حکومت و مردم»، جستارهای سیاسی معاصر، دوره 8، شمارة 3.
-         کریمی فیروزجائی، علی، حبیبی، سمیرا، (1397)، «تحلیل گفتمان رهبران ایران و آمریکا درباره برجام»، جستارهای سیاسی معاصر، دوره 9، شماره 30.
-         گاه‌شمار برجام، از اجرا تا اغما، بی بی سی: 13/8/1397؛  دسترسی: yon.ir/CmDO8.
-         عضدانلو، حمید، (1374)، «گفتمان، زور و جامعه»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره‌های ۹۹ و 100.
-         عضدانلو، حمید، (1377)، «گفتمانی درباره گفتمان»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره‌های ۱۳۳ و ۱۳۴.
-         عضدانلو، حمید، (۱۳۷۵)، «درآمدی بر گفتمان»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره‌های ۱۰۳ و ۱۰۴.
-         غلامرضا کاشی، محمد جواد؛ بی‌تا؛ کارگاه روش پژوهش: درسنامه تحلیل گفتمان، فایل صوتی سخنرانی در: https://t.me/javadkashi.
-         غلامرضا کاشی، محمد جواد، (1381)، جادوی گفتار: ذهنیت فرهنگی و نظام معانی در انتخابات دوم خرداد، تهران: موسسه فرهنگی آینده پویان.
-         مروی، ابوالفضل، (1393)، «تحلیل گفتمان امام خمینی(ره) (با تأکید بر مدل نورمن فرکلاف)»، حضور، شماره 88.
-         معینی علمداری، جهانگیر، (1380)، «چیستی گفتمان پساساختارگرا در سیاست»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 23، شماره 51.
-         مک دانل، دایان، (1380)، مقدمهای بر نظریههای گفتمان، ترجمه: حسینعلی نوذری، چاپ اول، تهران: فرهنگ گفتمان.
-         میراحمدی، منصور، شیری، اکرم، (1388)، «عدالت سیاسی در گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی»، علوم سیاسی، دوره 12، شماره ۴۸.
-         میلز، سارا، (1393)، گفتمان (کلید واژه‌های ادبیات)، ترجمه مؤسسه خط ممتد اندیشه زیر نظر نرگس حسنعلی، تهران: نشر نشانه.
-         نظری، علی اشرف، (1388)، «گفتمان هویتی تجددگرایان ایرانی در انقلاب مشروطیت»، فصلنامه سیاست، دوره ۳۹، شماره ۴.
-         هنری، یداله و آزرمی، علی، (1392)، «بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام‌یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره 2، شماره  8 .
-         یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز، (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.