نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی،

چکیده

با سقوط رژیم شاه تحقق هنجارهای ایدئولوژیک در زندگی روزمره، دستورکار رهبران نظام جدید بود. موفقیت این دگرگونی به نحوۀ پذیرش مردم بستگی داشت، به عبارتی نیازمند مشروعیت بود. بر این اساس، هدف پژوهش بررسی این پرسش اکتشافی است که تحولات زندگی روزمره چه تأثیری بر الگوی مشروعیت سیاسی در دو دهه نخست پس از پیروزی انقلاب داشته است؟ برای پاسخ از روش کیفی آمیخته استفاده شده که به دلیل اکتشافی بودن به طرح فرضیه نیاز ندارد. داده‌ها به ما نشان داده‌اند که زندگی روزمره از سه مرحلۀ تنوع، یکدستی و تقابل ایدئولوژیک بین پدیده‌های معمولی و سیاست رسمی عبور کرده است که با سه وضعیت سیاست یعنی تنوع نیروهای فعال، یکدستی نیروهای سیاسی و نهایتاً تلاش حاشیه‌نشین‌ها برای بازگشت به فعالیت آشکار سیاسی هم‌راستاست. نتیجۀ این بررسی نشان می‌دهد که زندگی روزمره از محملی برای پیروزی انقلاب به محملی برای شکل‌گیری تعارض‌های بنیادین بین نظم سیاسی با اعضای عادی جامعه تبدیل شده است و به همین دلیل، تحول الگوی مشروعیت سیاسی از تسلط الگویی متلون به الگویی واحد و سپس به الگوهای متنوع را در پی داشته است که تا امروز تداوم دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Everyday Life and Political Legitimacy in Post-Revolutionary Iran: From February 1978 to June 1997

نویسندگان [English]

  • Seyyed MohhamdVahab Nazaryan 1
  • Abolfazl Delavari 2

1 گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 Associate Professor of Political Science, Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University.

چکیده [English]

After the Fall of shah’s regime, the very first measurement of the political leaders under the new political regime was realization of the ideological norms in the daily life. The Success of this shift depended on people’s reactions; In other words, it needed legitimacy. Accordingly, the present article aimed to investigate about this question: what influence have had the transformations of everyday life on the paradigm of Political legitimacy during the first two decades of the Revolution? For answering the mentioned question, we used the mix qualitative method that did not need any hypothesis. The finding reveled that daily life of the people came through three levels: pluralism, unification, and confrontation between ordinary phenomena and official politics. That means, three situations could be observed: the diversity of the active forces in the revolutionary political government, the unity of the political forces and ideological adversary, and ultimately the endeavor of the marginalized forces to return to the political activity. In conclusion, daily life which was a dynamic to the victory of the revolution have altered to a place for formation of the fundamental conflicts between the current political order and the people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Politics
  • Political legitimacy
  • Everyday life
  • the Everyday
  • consumption
-          اجلالی، پروزیر، (1379)، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران، تهران: آن.
-          استمپل، جان. دی، (1378)، درون انقلاب ایران، ترجمۀ منوچهر شجاعی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
-          امیرارجمند، سعید، (بی‌تا)، «انقلاب اسلامی ایران در چشم‌انداز مقایسه‌ای»، ترجمۀ ابوالفضل دلاوری، منتشرنشده.
-          باقی، عمادالدین، (1382)، تولد یک انقلاب (زمینه‌ها و عوامل پیدایش انقلاب ایران)، تهران: سرایی.
-          بشیریه، حسین، (1387)، دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران؛ دورۀ جمهوری اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
-          بی‌نام، (1389)، خاطرات دهه شصت، نوشته‌های وبلاگ خاطرات دهه شصت، نشر اول، اردیبهشت.
-          ترکمان، فرح و نیک‌پی، امیر، (1389)، ایدئولوژی و توسعه سیاسی در ایران، تهران: علمی.
-          تیلی، چارلز، (1385)، از بسیج تا انقلاب، ترجمه علی مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
-          حقیقت، سید صادق، (1387)، روش­شناسی علوم سیاسی،  قم: دانشگاه مفید.
-          خلیلی، اکبر، (1387)، گام به گام با انقلاب، جلد دوم: انقلاب دومس، تهران: سروش.
-          رضایی، محمد و آقاجان‌زاده، هادی، (1396)، «مسئلۀ غرب، ایدۀ فرهنگ و زندگی روزمره در ایران پس از انقلاب»، ایران‌نامگ، پاییز، سال دوم، شماره سوم، پاییز.3.
-          رفیع‌پور، فرامرز، (1377)، توسعه و تضاد؛ کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
-          روزنامه آیندگان، (1357)، «تئاتر شهر و کارگاه نمایش موقتاً مهروموم شد»، شنبه 5 اسفند1357، سال دوازدهم، شماره3296، ص3.
-          روزنامه کیهان، (1357)، «اجتماع به طرفداری از حجاب»، یکشنبه20 اسفند 1357، ص2.
-          روزنامه کیهان، (1357)، «اجتماع زنان در دانشگاه تهران»، شنبه 19اسفند 1357، ص2.
روزنامه کیهان، (1357)، «اجتماعی زنان و دختران دانش‌آموز دربارۀ حجاب»، یکشنبه20 اسفند 1357، ص2..
-          روزنامه کیهان، (1357)، «بولینگ عبده را آتش زدند»، دوشنبه 23 ببهمن 1357، ص4.
-          روزنامه کیهان، (1357)، «به‎مناسبت روز جهانی زن و اعلام نظر دربارۀ حجاب؛ تظاهرات و راهپیمایی زنان تهران»، پنجشنبه 17 اسفند 1357، ص2.
-          روزنامه کیهان، (1357)، «راهپیمایی و تظاهرات زنان در تهران»، سه‌شنبه 22 اسفند 1357، ص7.
-          روزنامه کیهان، (1358)، «تدریس زبان خارجی در دورۀ ابتدایی ممنوع شد»، شنبه 23 تیرماه 1358، ص3.
-          زیباکلام، صادق و سادات اتفاق‌فر، فرشته، (1390)، هاشمی بدون روتوش؛ پنج سال گفت‌وگو با هاشمی رفسنجانی، تهران: روزنه.
-          سازمان برنامه و بودجه، پیوست شماره 4 لایحۀ برنامه اول توسعه، جلد چهارم، بخش‌های اجتماعی.
-          سلبین، اریک، (1392)، «نقش کارگزار و فرهنگ در انقلاب»؛ در: گلدستون، جک، مطالعاتی نظری، تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب‌ها: تهران: کویر.
-          سیدامامی، کاووس، (1391)، پژوهش در علوم سیاسی، تهران: دانشگاه امام صادق.
-          شریعتی، سوسن، (1393)، «روزهای بی‌مجوز»، اندیشه پویا، دی و بهمن، شماره23، دی و بهمن.
-          عرب‌سرخی، فیض‌الله، (1393)، «ماجرای آن چهارده کامیون مصادرۀ غیرقانونی»، اندیشه پویا، دی و بهمن، شماره23، دی و بهمن.   
-          علی‌بابایی، داود، (1384)، بیست‌وپنج سال در ایران چه گذشت (از بازرگان تا خاتمی)، جلد پنجم (از ریاست ‌جمهوری رجایی تا ریاست ‌جمهوری خامنه‌ای)، تهران: امید فردا.
-          علی‌بابایی، داوود، (1384)، بیست‌وپنج سال در ایران چه گذشت، جلد اول: از 19دی 1356 تا 15بهمن1358)، تهران: امید فردا.
-          علی‌بابایی، داوود، (1385)، بیست‌وپنج سال در ایران چه گذشت، جلد ششم: ریاست ‌جمهوری خامنه‌ای و نخست‌ وزیری موسوی، تهران: امید فردا.
-          علی‌بابایی، داوود، (1391)، بیست‌وپنج سال در ایران چه گذشت، جلد یازدهم: ادامۀ ریاست ‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای و نخست‌وزیری میرحسین موسوی، تهران: امید فردا.
-          فاضلی، نعمت‌الله، (1396)، تجربه تجدد؛ رویکردی انسان‌شناختی به امروزی شدن فرهنگ ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
-          فرهی، فریده، (1375)، «فروپاشی دولت و انقلاب‌های شهری: تحلیل تطبیقی از انقلاب‌های ایران و نیکاراگوئه»، فصلنامه راهبرد، تابستان، شماره 10.
-          فصلنامه یاد، (1371و1372)، «ایران در آذرماه1371»، شماره‌های31و32.
-          قهرمانپور، رحمن، (1396)، بررسی چهار دهه تحول‌خواهی در ایران، تهران: روزنه.
-          کاظمی، عباس، (1395)، امر روزمره در جامعه پساانقلابی، تهران: فرهنگ جاوید.
-          کاظمی، عباس و آقاجان‌زاده، هادی، (1393)، «امر معمولی در عصر انقلاب»، اندیشه پویا، سال سوم، دی و بهمن، شماره23، دی و بهمن.
-          کاظمی، عباس و فرجی، مهدی، (1382)، «عرفی شدن و زندگی روزمره»، نامه علوم اجتماعی، مهر، شماره 21، مهر.
-          کرسول، جان، (1396)، پویش کیفی و طرح پژوهش، ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: صفار.
-          کمالی، مسعود، (1381)، جامعه مدنی، دولت و نوسازی در ایران معاصر، ترجمۀ کمال پولادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
-          کنوبلاخ، هوبرت، (1391)، مبانی جامعه‌شناسی معرفت، ترجمۀ کرامت‌اله راسخ، تهران: نی.
-          لاجوردی، هاله، (1393)، زندگی روزمره در ایران مدرن؛ با تأمل بر سینمای ایران، چاپ دوم، تهران: ثالث.
-          مرکز آمار ایران؛ نتایج آمارگیری از بودجۀ خانوارهای روستایی و شهری سال 1356 و نتایج تفصیلی آمارگیری از هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و شهری سال1368
-          مقدم، وال، (1396)، «مردم‌گرایی اسلامی؛ طبقه و جنسیت در ایران پس از انقلاب اسلامی»، در: فوران، جان، یک قرن انقلاب در ایران؛ جنبش‌های اجتماعی در ایران، ترجمۀ حسن اسدی، تهران: مولی.
-          مک‌کی، ساندرا، (1385)، ایرانی‌ها؛ ایران، اسلام و روح یک ملت، ترجمۀ شیوا رویگریان، تهران: ققنوس.
-          موسوی خمینی، روح‌الله، (1357)، «امام از دولت خواست انقلابی عمل کند»، کیهان، چهارشنبه  16 اسفند 1357، 8ربیع‌الثانی1399، تک‌شماره، شماره 10655.
-          موسوی خمینی، روح‌الله، (1361)، صحیفه نور، جلد نهم و هفدهم،، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-          موسوی خمینی، روح‌الله، (1361)، صحیفه نور، جلد هفدهم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-          میرسلیم، سیدمصطفی و خورمهر، کاظم، (1389)، جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران (1357-1380)، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
-          میلانی، محسن، (1381)، شکل‌گیری انقلاب اسلامی؛ از سلطنت پهلوی تا انقلاب اسلامی، ترجمۀ مجتبی عطارزاده، چاپ اول، زمستان، تهران: گام نو.
-          هالیدی، آدریان، (1394)، اجرا و نگارش پژوهش کیفی، ترجمۀ مهری بهاری و دیگران، تهران: نشر علم.
-          هانتینگتون، ساموئل، (1392)، «انقلاب و نظم سیاسی»، در: گلدستون، جک، مطالعاتی نظری، تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب‌ها، تهران: کویر.
-          هیرو، دیلیپ، (1386)، ایران در حکومت روحانیون، ترجمۀ محمدجواد یعقوبی دارابی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، پاییز.
References
-          Amir Arjomand, Said, (1989), “History, Structure and Revolution in the Shi’ite Tradition in Contemporary Iran”, International Politics Science Review, Vol. 10, No. 2.
 -          Bauman, Zygmunt and May, Tim, (2001), Thinking Sociologically, Seconf Edition, Oxford: Balckwell Publishing.
 -          Bayat, Asef, (1997), Street Politics: Poor People’s Mmovement in Iran, First Publication, New York: Columbia Univerity Press.
 -          Bennett, Andy, (2005), Culture and Everyday Life, First Published, London: Sage Publicantions.
 -          Creswell, John. W, (2009), Reearch Design, Qualitative, Quatitative, and Mixed Method Apptoachs, SAGE Publications.
 -          Flick, Uwe, (2009), An Introduction to Qualitative Research, fourth Edition, London: Sage Publications.
 -          Foran. John, (1997), “Discourses and Social Forces: The Role of Culture and cultural Studies in Understanding Revolutions”, J. Foran (Ed), Theorizing Revolutions, London and New York: Routledge.
 -          Goffman, Erving, (1956), The Presentation of Self in Everyday Life, Endinburgh, University of Edinburgh, Social Science Research Center.
 -          Goldestone, Jack. A, (1991), “Ideology Cultural Framework and the Process of Revolution”, Theory and Society, Vol. 20, No. 4.
 -          Harris, Kevan, (2017), A Social revolution; Politics and Welfare State in Iran, Oakland, California: University of California Press.
 -          Heywood, Andrew, (2013), Politics, Fourth Edition, London: Palgrave MacMillan.
 -          Inglis, David, (2005), Culture and Everyday Life, First Published, London: Routledge.
 -          Kamrava, Mehran, (1999), “Revolution Revisited: The Structuralist-Voluntarist Debate”, Canadian Jouran of Political Science, Vol. 2, No. 2 .
 -          Rahnama, Ali and Farhad Noamani, (1990), The Secular Miracle: Religion, Politics and Economical Policy in Iran, London: Zed.
 -          Scott, Susie, (2009), Making Sense of Everyday Life, First Pubished, Cambridge: Polity Press.
 -          Swell, William Jr, (1985), “Ideologies and Social Reflections on the French Case”, The Journal of Modern History, Vol. 57, No. 1.
 -          Swingewood, Alan, (1977), The Myth of Mass Culture, London: Macmillan.
 -          Vanderstoep, Scott. W and Johnston, Deirdre. D, (2009), Research Method for Everyday Life; Bending Qualitative and Quantitative Approaches, First Edition, San Francisco: Jossey-Bass.