نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی و مدیرگروه علوم سیاسی،دانشکده حقوق وعلوم سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

2 علوم سیاسی،دانشکده علوم سیاسی وروابط بین الملل ،دانشگاه آزاداسلامی تهران مرکز

چکیده

شیخ اسماعیل محلاتی که به عالمی نواندیش در حوزه نجف مشهور بود با آغاز جنبش مشروطهخواهی و بعد از استقرار آن در ایران به همراه سایر علمای برجسته آن حوزه مانند آخوند خراسانی، مازندرانی، نایینی و طهرانی به حمایت و دفاع از مشروطه برخاست. او همزمان با دایر بودن مجلس دوره اول و حدود یک سال قبل از کتاب تنبیهالامه و تنزیه المله نائینی، رسالهای با عنوان «لئالی المربوطه فی وجوب المشروطه» نوشت که تمامی آن در دفاع از مشروطه و در پاسخ به مخالفان شرعی آن بود. دغدغه اصلی شیخ اسماعیل محلاتی چگونگی از بین بردن نظام استبدادی سپس مهار کردن و نظارت بر عملکرد حکومت بود. گفتمان اندیشه سیاسی محلاتی در این رساله حول سه محور اساسی شکل گرفته است: تحدید قدرت، قدرت ملت و دیانت و عقلانیت هر یک از مولفههای سهگانه فوق دارای عناصری میباشند که از ترکیب و همپوشانی آنها با یکدیگر میتوان به ماهیت و ذات هر مولفه پی برد. در مجموع این مولفه‌ها دارای یازده عنصر اساسی می‌باشند. این مقاله با رویکرد تاریخی وتحلیلی در تلاش است تا وجوه مختلف اندیشه‌های سیاسی محلاتی را در دفاع از جنبش مشروطه‌خواهی ایران تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Main Points of Political Thought of Sheikh Isma'il Mahallati in Constitutionalism Discourse

نویسندگان [English]

  • hamid saeedijavadi 1
  • aliakbar amini 2

1 Head of Political Science Department, Faculty of Law and Political Affairs, Islamic Azad University, Mashhad Branch

2 Political science, Faculty of political science and international affairs, Islamic Azad University, Tehran center

چکیده [English]

Sheikh Ismail Mahallati, known as a modernist scholar in Najaf, supported and defended the constitution with the beginning of the constitutional movement and after its establishment in Iran, along with other prominent scholars of that seminary, such as Akhund Khorasani, Mazandarani, Naeini and Tehrani. Coinciding with the establishment of the first term parliament and about a year before of Naini's book "Tanbih-al-ummah and Tanzih-al-mellah", he wrote a treatise entitled "Leali al-Marbutah in the Necessity of the Constitution", all of which was in defense of the Constitution and in response to its religious opponents. Sheikh Ismail Mahallati's main concern was how to overthrow the authoritarian regime and then control and monitor the government's performance. The discourse of local political thought in this treatise is formed around three basic axes: limiting the power, power of the nation and religion and rationality. Each of the above three components have elements that can be combined to overlap the nature of each component. In total, these components have eleven basic elements. With a historical and analytical approach, this article seeks to explain various aspects of neighborhood political thought in defense of the Iranian constitutional movement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious renewal
  • constitutionalism
  • power constraint
  • power of the nation
  • religion and rationality
- انصاری، مهدی، (1378)، شیخ فضل‌الله نوری و مشروطیت،تهران: امیرکبیر.
- آبادیان، حسین، (1374)، مبانی نظری حکومت مشروطه و مشروعه، تهران: نی.
- آبادیان، حسین، (1388)، مفاهیم قدیم و اندیشه‌های جدید (درآمدی نظری بر مشروطه ایران)، تهران: کویر.
- آبراهامیان، یرواند، (1383)، ایران بین دو انقلاب، تهران: نی.
- آجودانی، ماشاالله، (1383)، مشروطه ایرانی، تهران: اختران.
- پزشکی، محمد، (1386)، در پرتو مشروطه‌خواهی، تهران: نشر چشمه.
- تبریزی، محمدحسین، (1374)، رسائل مشروطیت، تهران: کویر.
- ترکمان، محمد، (1362)، رسائل (اعلامیه‌ها و مکتوبات شیخ فضل‌الله)، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
- جواهری، مریم، (1380)، نقش علما در انجمن‌ها و احزاب دوران مشروطیت، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حائری، عبدالهادی، (1381)، تشیع و مشروطیت در ایران، تهران: امیرکبیر.
- خراسانی، محمدکاظم، (1374)، رسائل مشروطیت، تهران: کویر.
- دولت‌آبادی، یحیی، (1371)، حیات یحیی، تهران: انتشارات عطار.
- رزاقی، سهراب، (1377)، «کانت و تجدد»، مجله گفتمان، سال اول، شماره صفر.
- زرگری‌نژاد، غلامحسین، (1374)، رسائل مشروطیت، تهران: کویر.
- شیخ‌الاسلامی، جواد، (1369)، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، تهران: امیرکبیر.
- طباطبایی، سیدجواد، (1386)، نظریه حکومت قانون در ایران، تبریز: ستوده.
- فتاحی،محمدابراهیم، (1394)، انقلاب مشروطه ایران، تهران: بنگاه ترجمه و نشرپارسه.
- فراستخواه، مقصود، (1373)، سرآغاز نواندیشی معاصر دینی و غیردینی، تهران: سهامی انتشار.
- فیرحی، داود، (1394)، فقه و سیاست در ایران معاصر، تهران: نی.
- قاضی‌مرادی، حسن، (1385)، استبداد در ایران، تهران: اختران.
- کدیور، جمیله، (1379)، تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران، تهران: طرح نو.
- کدیور، محسن، (1376)، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، تهران: نی.
- کسروی، احمد، (1395)، تاریخ مشروطه ایران، تهران: هرمس
- گوهرخانی، محمدباقر، (1355)، گوشه‌ای از رویدادهای انقلاب مشروطه ایران، تهران: سپهر.
- محلاتی، اسماعیل، (1374)، رسائل مشروطیت، تهران: کویر.
- محلاتی، اسماعیل، (1386)، لئالی المربوطه فی وجوب المشروطه (در پرتو مشروطه خواهی)، تهران: صمدیه.
- ملائی توانی، علیرضا، (1381)، مشروطه و جمهوری، تهران: گستره.
- ملک‌زاده، مهدی، (1371)، تاریخ انقلاب مشروطیت، ج4و5، تهران: علمی.
- نائینی، شیخ محمدحسین، (1361)، تنبیه الامه و تنزیه المله، به کوشش سید محمود طالقانی، تهران: سهامی انتشار.
- نوری، فضل الله، (1374)، رسائل مشروطیت،تهران: کویر.
- هجری، محسن، (1385)، ارزیابی فلسفه سیاسی نظام مشروطه از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی، دوماه‌نامه چشم‌انداز ایران،      
           شماره 39.
-         هجری، محسن، (1386)، در پرتو مشروطه‌خواهی، تهران: نشرچشمه.