نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه رازی

2 پژوهشگر

چکیده

ظهور گروههای تکفیری سلفی بعنوان بازیگرانی غیر‌رسمی،بر ابهام در آینده منطقه غرب اسیا و شکل منازعات آن افزوده ‌است. سئوالات و ابهامات فراوانی پیرامون چشم‌انداز وضعیت منطقه غرب‌ اسیا در پرتو وجود گروه­های تکفیری تروریستی و آینده منازعات و بحرانهای این منطقه در هنگامه خارج شدن این گروه­ها از صحنه معادلات قابل طرح است. در پژوهش صورت‌گرفته، با بهره‌گیری از تکنیک­های آینده‌پژوهی، شامل روند‌پژوهی (تحلیل ‌کیفی روند)، تجزیه‌ و تحلیل پیشران‌ها، به عنوان نیروهای تغییر‌ساز و از طریق برهم‌کنش روندها و پیشران‌ها، به خلق سناریوها (مطلوب، محتمل و ممکن) پرداخته‌ شده است. سناریوهای استخراج ‌شده عبارتند‌ از: الف) سـناریو‌های مطلـوب: 1-سناریوی مطلوب اول: نـابودی کامل گروه‌های تکفیری و شکل‌گیری حکومت‌های دموکراتیک در کشورهای درگیر منازعه بر اساس مدل تقسیم قدرت؛ 2- سناریوی مطلوب دوم: سرکوب موقتی گروه‌هـای تکفیری و حاکم‌شدن مدل حکومتی جمهوری ‌اسلامی عربی (ماندن بشار اسد در مسند ریاست جمهوری) ب) سناریوهای محتمل: 1- سناریوی محتمل اول: خارج شدن گروه‌های تکفیری از داعیه‌داری تشکیل حکومت؛ اما تقسیم داخلی قدرت در بین قومیت‌ها و مذاهب؛2-سناریوی محتمل دوم: تجزیه سوریه، عراق، لیبی و سایر کشورهای درگیر بحران و شکل‌گیری بازیگران جدید در صحنه معادلات منطقه (تشکیل دولت کردستان در سطح منطقه)؛ ج) سناریوی ممکن: پیشروی نیروهای تکفیری مدعی حکومت ‌اسلامی و تسخیر سرزمین‌های بیشتر.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Futurology of Takfiri groups and their impacts on regional conflicts in West Asia

چکیده [English]

The emergence of Salafi Takfiri groups as unofficial actors has added to the uncertainty surrounding the future of the West Asian region and its forms of conflict. Many questions and ambiguities surrounding the prospects of the West Asia region in the light of the existence of terrorist Takfiri groups and the future of the conflicts and crises of the region can take place at the expense of these groups from the stage of equations. In the present study, we have used scenarios (desirable, probable, and possible) using future research techniques, including the process of research (quality analysis of the process), and the analysis of the propulsion, as forces of change and through the interaction of trends and drivers. The extracted scenarios are as follows: a) Desirable scenarios: 1. The first favorable scenario: the total destruction of takfiri groups and the formation of democratic regimes in conflict-stricken countries based on the division of power model; 2. The second best scenario: the temporary repression of Takfiri groups and the rule of the republican rule model (Presidential Bashar al-Assad's presence); (b) Possible scenarios: 1. Possible scenario: Takfiri withdrawal from the formation of a government; but the internal division of power among ethnic groups and religions; 2. The probable scenario II: the disintegration of Syria; Iraq, Libya and other countries involved in the crisis and the formation of the game New expensive in the field of regional equilibrium (Kurdish state formation in the region); (c) Possible scenario: advancing Takfiri forces claiming the Islamic state and conquering more territories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futurology
  • Scenario Building
  • West Asia
  • Post ISIL
  • Takfiri Groups
الف- فارسی
- اساکول، پی، (1384)، روش‌های مطالعات آینده‌پژوهی، ترجمه سعید خزایی، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و صنایع دفاعی، معاونت اطلاع رسانی و خدمات علمی.
-آجورلو، حسین، (1390)، «تحولات سوریه: ریشه‌ها و چشم‌اندازها»، فصـلنامـه مطالعـات خاورمیانه، سال هجدهم، شماره 3.
- اختیاری امیری، رضا، (1395)، جنگ نامحدود: استراتژی عربستان در قبال ایران در عصر پسا داعش، پژوهشکدهمطالعات استراتژیک خاورمیانه، 3 شهریور ماه.
-بزرگی، محمدرضا،(1388)، «روش‌های پژوهش درآینده پژوهی»،کتاب ماه علوم اجتماعی ، شماره 14.
- حبیب الهی، مهدی، (1393)، «بدترین کابوس داعش»، چشم انداز ایران، دوره اول، دی و بهمن ماه، شماره 89.
- خزایی، سعید و عبدالرحیم پدرام، (1387)، راهنمای گام به گام آینده پژوهی راهبردی: مروری بر رویکردها و روش‌ها، تهران: مرکز اطلاع رسانی وآینده پژوهی وزارت دفاع.
- ساسانیان، سعید، (1393)، ایران و مقابله با داعش؛ مانور نظامی یا زمینه‌سازی دیپلماتیک؟، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سمیعی اصفهانی، علیرضا،ومحسن شفیعی سیف آبادی، (1394)، «آینده گروهک‌های تکفیری و راه کارهای ثبات بخش دولت سوریه وعراق»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 14.
- گوردون، آدام، (1392)، فهم آینده، بازشناسی روندهای موثر بر تصمیم‌گیری بهتر، ترجمه طیبه واعظی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مظفری، علی، (1388)، «آینده پژوهی، بستر عبور از مرزهای دانش»، فصلنامه پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، دوره اول، زمستان، شماره 8.
- مظلوم زاده، عطاری، سید مهدی، مازیار؛ خوشنویس، یاسر، (1386)، «آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری و نقشه مفهومی آن در حوزه جوانان»، فصلنامه مطالعات جوانان، دوره اول، پاییز و زمستان، شماره‌های 10 و 11.
- منطقی، محسن، (1391)، «درآمدی بر اسلام و آینده پژوهی»، فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، دوره اول، بهار، سال اول، شماره 4.
- محمودی، محمد، ( 1385)، معرفی آینده پژوهی و روش‌های آن، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک
- مردوخی ، بایزید، (1391)، روش شناسی آینده نگری، تهران: نشرنی.
- ﻧﺎﺻﺮآﺑﺎدی، زﻫﺮا، (1379)، آﯾﻨﺪه‌ﭘﮋوﻫﯽ، ﺗﻬﺮان: ﻣﻮﺳ.ﺴﻪ آﻣﻮزﺷﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺻﻨﺎﯾﻊ دﻓﺎع.
- نصری، قدیر، (1391)، حکمرانی زمان پریش: الگویی برای فهم ماهیت و آهنگ تحولات جهان عرب، تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، آذرماه 1391.
ب- انگلیسی
- Lockie, Alex, (2017), “Here are our Predictions for 2017”, Business Insider, UK, Jan. 8,
- Mamouri, Ali , Salloum, Saad, (2016), “Iraq, in our Writers Predictions for the New Year”, Al-Monitor,
-Andrew Korybko, (2017), Forecast: The Mideast, katehon, (03.01.2017), accessible at: katehon.com/article/2017-forecast-mideast.
- Anthony H. Cordesman, “WHAT ARE THE MAIN RISKS WE FACE IN THE MIDDLE EAST? in 2017: Global Forecast”, editors Craig Cohen & Josiane Gabel, Center for Strategic and International Studies (CSIS), 2016
-Chermack, Thomas J, (2004), “Improving Decision Making with Scenario Planning”, Futures, Volume 36, Issue 3.
- Chermack, Thomas J, (2005), “The  Role of Systems Theory in Scenario Slanning”, Human Resource Development, July 2015, Vol. 13.
- Lockwood, Christopher, (2017), When IS becomes WAS, in The World in 2017- The Economist.
-Gienn, J.C. (2012). Futures Research Methodology: Introduction to Futures Research, Washington D.C: The un Millenenium Project.
- Jean-Marie Guéhenno, (2017), 10 Conflicts to Watch in 2017, International Crisis Group, 5 January 2017.
- Jones, Dorian, (2014-06-04),  “Turkey Designates Al-Nusra Front as a Terrorist Organization”, Voanews.com, 12 May 2014.
- Melissa G. Dalton, WHAT OPTIONS DO WE HAVE IN SYRIA? in 2017: Global Forecast, editors Craig Cohen & Josiane Gabel, Center for Strategic and International Studies (CSIS), 2016.
- Nicolas Pelham, (2017), All too Combustible, in the World in 2017- The Economist.
-Paraszczuk, Joanna, (2 October 2014), “Wolf or Khorasan: Who Was Jabhat al-Nusra’s Abu Yusuf al-Turki?”, at: www.chechensinsyria.com, 29 October 2014
-Raymond A.Hinnebusch, (2011), The Islamic Movement in Syria: Sectarian Conflict and Urban Rebellion in Authoritarian- populis Regime, in Ali E. Hillal Dessouki, ed, Islamic Resurgence in the Arab World, New York: praeger.
-Robin County-Black & Sarah O’Dowd,  (2017), “Geopolitical Forecast: Middle East and North Africa”, Foreign Brief, Jan 4.
- Stratfor, (2017), “Annual Forecast: Middle East and North Africa”, (Dec 27, 2016), accessible at: https://www.stratfor.com/forecast/2017-annual-forecast-middle-east-and-north-africa/
- Vezid Sayigh, (2016), Where Next? Carnegie Endowment for International Peace, December 19.