نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی

چکیده

مردمسالاری دینی ازجمله مقولاتی نیست که مسلمانان برای نخستین بار از طریق تجربه
مغرب زمین با آن آشنا شده باشند، بلکه تجربه صدر اسلام، حاکی از این است که مسلمانان از
گذشته با آن آشنا بودهاند. که حکومت پیامبر (ص) چند سال حکومت امام علی علیهالسلام
شاهدی بر این مدعاست. با پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر دانشوران مسلمان به این مقوله
توجه کردند. در همین راستا رهبران جمهوری اسلامی با الگوگیری از حکومت نبوی و علوی
تجربهای جدید پیشروی جهانیان گذاشتهاند. در آنسوی مرزها هم دانشمندان اسلامی به این
موضوع پرداختهاند. ازاینرو در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی_ تحلیلی به مقایسه نظر
آیتالله خامنهای در جایگاه رهبر جمهوری اسلامی ایران و آیتالله شمسالدین _ از
اندیشمندان جهان عرب_ پرداخته و ازآنجاکه تبیین جایگاه مردم در حکومت، بستگی تامی به
نوع تفسیر و چگونگی تبیین نظریه حکومتاسلامی دارد، ابتدا مروری بر دیدگاه آن دو درباره
حکومت اسلامی داشتیم و سپس به مقایسهی دیدگاههای ایشان دربارهیدربارهی مردمسالاری
دینی پرداختهایم. همچنین در این مقاله اشاره نمودیم که در باب حکومت اسلامی در عصر
غیبت، نگرش این دو اندیشمند، نسبت تباین دارد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious democracy is not such an issue that Muslims has known by getting knowledge from West. In fact experiences and evidences (such as the periods of Prophet an Imam Ali governance) from the first years of Islam shows that Muslim has been familiar with it. Muslim scholars once again paid attention to this issue after the victory of the Islamic Revolution. In this regard, the leaders of the Islamic Republic of Iran presented new model in light

نویسنده [English]

  • Gholamreza Khajeh Sarvy
-         افتخاری، اصغر. (1385). مردم‌سالاری دینی. ارزش یا روش: مجموعه مقالات مردم‌سالاری دینی. ج 1. به کوشش کاظم قاضی‌زاده. تهران: نشر عروج.
-         بشیریه، حسین. (1381). درس‌های دموکراسی برای همه. تهران: نگاه معاصر.
-         تاجیک، محمدرضا. (1384). دین، دموکراسی و روشنفکری در ایران. تهران: نشر رامین.
-         جهانبخش، فروغ. (1383). اسلام دموکراسی و نوگرایی دینی در ایران از بازرگان تا سروش. ترجمه‌ جلیل پروین. تهران: نشر گام نو.
-         خامنه‌ای، سیدعلی: http://farsi.khamenei.ir.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1369). عید غدیر،20/4/1369.

-         خامنه‌ای، سید علی.(1379). بیانات در دیدار با جوانان در مصلّاى بزرگ تهران،1/2/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). بیانات در خطبه‌هاى نماز جمعه تهران‌_27/12/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی.(1382). بیانات در خطبه‌هاى نمازجمعه،24/8/1382.

-         خامنه‌ای، سید علی.(1390). بیانات در دیدار اعضاى ستاد بزرگداشت ۹ دى،21/9/90‌.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1384). بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری،12/5/1384.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). دیدار کارگزاران نظام با رهبر انقلاب،12/9/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی.(1379). بیانات در دیدار کارگزاران نظام،12/9/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتى امیرکبیر،9/12/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران،19/4/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1372). بیانات در دیدار کارگزاران نظام،19/3/1372.

-         خامنه‌ای، سید علی.(1388). بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه‌ قضائیه،4/7/1388.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران،19/4/1379.

-          خامنه‌ای، سید علی.(1387). بیانات‌ در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه‌هاى شیراز،14/2/1387.

-         خامنه‌ای، سیدعلی. (1387). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، 11/12/1387.
-         خامنه‌ای سید علی (1379) نماز جمعه تهران، ۲۳‎/۲‎/1379.
-         خامنه‌ای، سیدعلی. (1379). سخنرانی در تفرش، ۲۸‎/۸‎/۷۹ 13.
-         خامنه‌ای، سید علی.(1379). بیانات در دیدار کارگزاران نظام،12/9/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). سخنرانی رهبر انقلاب در جمع‌ پرشور و صمیمی‌ مردم‌ مشکین‌شهر،5/5/1379.

-         خامنه‌ای، سید علی. (1379). دیدار با کارگزاران نظام، 23/2/1379‎.

-         خرمشاد، محمدباقر. (1385). مردم‌سالاری دینی جلد 3 و 1. تهران: دفتر نشر معارف.
-         خمینی، روح‌الله. (1378). صحیفه نور، جلد 20. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
-         دلشادتهرانی، مصطفی. (1387). دولت آفتاب: اندیشه‌ی سیاسی و سیره‌ی حکومتی علی علیه‌السلام. تهران: نشر: دریا
-         رحمان ستایش، محمدکاظم. (1385). مردم‌سالاری دینی از دیدگاه محقق نائینی قاضی‌زاده کاظم (1385) مردم سالاری دینی جلد اول. تهران: نشر عروج
-         سبحانی، جعفر. (1370). مبانی حکومت اسلامی. قم: انتشارات مؤسسه‌ی علمی و فرهنگی سیدالشهدا علیه‌السلام
-         سروش، عبدالکریم. (1370). قبض و بسط تئوریک شریعت. تهران: صراط.
-         شمس‌الدین محمدمهدی. (1375). نظام حکومت و مدیریت در اسلام. ترجمه آیت‌الله زاده شیرازی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-         علیخانی، علی‌اکبر همکاران. (1390). اندیشه سیاسی متفکران مسلمان. جلد هجدهم. تهران: پژوهشکده و مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری.
-         عابدینی، احمد. (1385). دلایل نقلی مردم‌سالاری دینی: مجموعه مقالات مردم‌سالاری دینی. ج 1. به کوشش کاظم قاضی‌زاده. تهران: نشر عروج.
-         قاضی‌زاده، کاظم. (1385). مردم‌سالاری دینی، تهران: نشر عروج.
-         کاشی، محمدجواد غلامرضا. (1385). نظم و روند تحول گفتار دموکراسی در ایران. تهران: نشر گام نو.
-         کاتوزیان، ناصر. (1385). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
-         کمالی اردکانی، علی‌اکبر. (1383). دولت انتخابی اسلامی و مردم‌سالاری بررسی آراء شیخ محمدمهدی شمس‌الدین و مهدی حائری یزدی. تهران: انتشارات کویر.
-         کوهن، کارل. (1973). دموکراسی. ترجمه فریبرز مجیدی. تهران: انتشارات خوارزمی.
-         لوین، اندرو. (1380). طرح و نقد نظریه لیبرال دموکراسی. ترجمه سعید زیباکلام. تهران: سمت.
-         مجتهد شبستری، محمد. (1375). هرمنوتیک، کتاب و سنت. تهران: نشر طرح نو.
-         محمدی ری شهری، محمد. (1376). رهبری در اسلام. تهران: انتشارات دارالحدیث.
-         مصباح یزدی، محمدتقی. (1388). نظریه سیاسی اسلام 2. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی علیه‌السلام.
-         مصباح یزدی، محمدتقی. (1390). پرسش‌ها و پاسخ‌ها «1-5». قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی علیه‌السلام.
-         میراحمدی، منصور. (1387). اسلام و دموکراسی. تهران: نشر نی.
 
ب) عربی
- أبو فارس، محمد عبدالقادر. (1986). النظام السیاسی فی الإسلام. الأردن: دارالفرقان.
- بن عبدالعزیز، عمر. (1997). الفکر السیاسی للإمام جعفر الصّادق «علیه‌السلام». بیروت: دارالمحجة البیضاء ودارالرسول الأکرم.
- الحائری، کاظم. (1979). أساس الحکومة الإسلامیّة. الدارالإسلامیّة.
- حسن، حسین الحاج. (1987). النظم الإسلامیّة. بیروت: من؛ المؤسسة الجامعیة للداراسات والنشر والتوزیع.
- شرف، محمد جلال أبوالفتوح و محمد‌علی عبدالمعطی. (1990). الفکر السیاسی فی الإسلام شخصیات و مذاهب. اسکندریة: دارالمعرفة الجامعیة.
- شرف، محمد جلال. (1990). نشأة الفکر السیاسی و تطوره فی الإسلام. بیروت: دارالنهضة العربیّة.
- شمس‌الدین، محمدمهدی. (1966). حقوق الزوجیة ویلیه حق العمل للمرأة. بیروت: مؤسسة المنار.
- شمس‌الدین محمدمهدی. (1995) أهلیة المرأة لتولّی السلطة. بیروت: مؤسسة المنار.
- شنشل، فلاح حسن. (2011). نظام الحکم و الإدارة فی الإسلام؛ عهد علی بن أبی طالب علیه‌السلام لمالک الأشتر نموذجا. بیروت: دارالمحجة البیضاء.
- العدوی، محمد أحمد. (1979). دعوة الرسل إلی الله تعالی. بیروت: دار المعرفة.
- عرموش، احمد راتب. (1989). قیادة الرسول «ص» السیاسیة والعسکریة. بیروت: دار النفاس.
- فضل‌الله، محمد‌حسین.(1982). خطوات علی طریق الإسلام. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
- القبانچی، صدرالدین. (1985). المذهب السیاسی فی الإسلام. بیروت: دار الأضواء.
- قرآن کریم.
- القرشی، باقر شریف. (1982). النظام السیاسی فی الإسلام. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
- الصالح، صبحی. (1982). النظم الإسلامیّة نشأتها وتطورها. بیروت: دارالعلم للملایین.
- الکرمی، حافظ أحمد عجاج. (2007). الإدارة فی عصر الرسول «ص». القاهرة: دارالسلام.
- الهندی، احسان. (1989). الإسلام والقانون الدولی. دمشق: دارالطلاس.
- محمصانی، صبحی. (1982). القانون العلاقات الدولیة فی الإسلام. بیروت: دارالعلم للملایین.