نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشگاه گیلان

چکیده

انقلا بها از منظرها و سطوح مختلف، دلایل وقوع، پیامدها، نیروهای مؤثر در آن و
بازتا بها و انعکا سها و... بررسی م یشوند. دو نمونه از این انقلا بها، یعنی انقلاب اسلامی
1357 ، ایران و انقلاب ژانویه 2011 م مصر ب هعنوان دو تحول مهم سیاسی و اجتماعی از هر یک
از دیدگا هها و رویکردها قاب لمطالعه، تأمل و مقایسه هستند. ب ه ویژه ای ن که در یکی، یعنی
انقلاب ایران پیروزی جریان مذهبی و تداوم یک نظام سیاسی اسلام را به دنبال داشت و در
دیگری یعنی انقلاب مصر، با وجود پیروز یهای اولیۀ جریان مذهبی اخوا نالمسلمین، درنهایت
به فاصلۀ یک سال پس از حضور در قدرت سیاسی، با اعلام و گسترش مخالف تهای مردمی و
سرانجام با وقوع کودتای نظامی، از قدرت بیرون رانده شده و پس از سرکوب از فعالیت
سیاسی و اجتماعی محروم و ممنوع گردیدند. حال این پرسش مطرح است که چگونه این دو
جریان اسلا مگرای مذکور در ایران و مصر در انقلاب و رویدادهای پ س ازآن به دو نتیجه
متفاوت منتهی شدند. در پاسخ به این سؤال این فرضیه مطرح م یشود که در بخشی از این نتایج
یا فرجام متفاوت م یتوان نقش و جایگاه رهبری در دو جنبش در جریان انقلاب و پ سازآن را
مؤثر دانست

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of the Islamic Revolution of Iran and the Egyptian 2011 Revolution in Light of Study of Clergy and Muslim Brotherhood Streams

نویسندگان [English]

  • Jalil Dara 1
  • Mostafa Karami 2

چکیده [English]

Revolutions are studied from different perspectives and levels, causes of
their occurrence, consequences, affecting forces and their reflections and so
on. The Islamic Revolution of Iran in 1979 and the Egyptian revolution in
January 2011 as two major political and social changes, can be studied and
compared from different perspectives and approaches. Especially, in one of
them that is the Iranian revolution, led to the victory of the Islamic stream
and the continuation of a political system, and in the other, the Egyptian
revolution, despite initial successes of the Muslim Brotherhood, and after
taking power for a year, eventually driven out of power by a military coup
when public opposition expanded, and after the repression, the Muslim
Brotherhood social and political activities were banned and prohibited.
Now, the question is how the Islamist movement in Iran and Egypt, led to a
different results in the revolution and its subsequent events. In response to
this question, the hypothesis is that the role of leadership can be considered
as an effective factor in the movement during and after the revolution

کلیدواژه‌ها [English]

  • 1979 Iranian Revolution
  • 2011 Egyptian Revolution
  • The Shiite Clergy
  • Muslim Brotherhood
  • leadership
- آبراهامیان، یرواند، ) ،(1392ایران بین دو انقلاب؛ درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی
ایران معاصر، چاپ بیست و یکم، ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نشر نی. - آقابخشی، علی و افشاریراد، مینو، ) ،(1375فرهنگ علوم سیاسی، چاپ دوم، تهران:مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
- آقاجانی، نصراالله، )» ،(1389پیشگامان بیداری اسلامی در مصر«، فصلنامه معرفت، سال نوزدهم، تیرماه، شماره .151
- آل سیدغفور، محسن و حمیدی نسب، منا، )» ،(1392الگوی حکومت دینی ایران وتأثیر آن بر نقش دین در امر حکومت مصر در دوره اخوانالمسلمین«، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال دوم، پاییز، شماره .7
- اسپوزینو، جان ال؛ و پسیکاتوری، جیمز پی، ) ،(1388بازتاب جهانی انقلاب ایران:
چشمانداز خط مشیها، در انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن
مدیرشانهچی، چاپ سوم، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- افتخاری، اصغر و ابوالحسن، حسینزاده، )» ،(1390اصول و ارکان الگوی مدیریت سیاسی امام خمینی)ره(«، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، پاییز، شماره .26
- بازرگان، مهدی، ) ،(1341انتظار مردم از مراجع، بحثی دربارة مرجعیت و روحانیت،
طباطبایی، سید محمد حسین و دیگران، تهران: شرکت سهامی انتشار. - بشیریه، حسین، ) ،(1392انقلاب و بسیج سیاسی، چاپ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - بشیریه، حسین ، ) ،(1382دیباچهای بر جامعهشناسی ایران؛ دوره جمهوری اسلامی،
چاپ دوم، تهران: نشر نگاه معاصر. - بلاندل، ژان، ) ،(1378حکومت مقایسهای، ترجمۀ علی مرشدی زاد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. مقایسۀ انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ... 67
- بیات، آصف، )» ،(1379مقایسۀ جنبشهای اسلامی در ایران و مصر«، گفتگو، شماره .29
- پناهی، محمدحسین، ) ،(1389نظریههای انقلاب: وقوع، فرآیندها و پیامدها، تهران: انتشارات سمت. - پورسعید، فرزاد، )» (1390بررسی مقایسهای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر«، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارم، شماره دوم، تابستان، شماره مسلسل .52
- حائری قزوینی، یاسر، ) ،(1390سونامی در جهان عرب، تهران: انتشارات امیرکبیر. - جلیلی، هدایت، ) ،(1374نهاد مرجعیت در دوران نهضت و نظام، مجموعه مقالات:
انقلاب اسلامی و ریشه های آن، جلد دوم، قم: دفتر نشر معارف.
- دارا، جلیل و کرمی، مصطفی، )» ،(1392نقش اخوان المسلمین در انقلاب 2011مصر در پرتو رابطه ساختارکارگزاری«، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال سوم، پاییز، شماره .3
- ربانی خوراسگانی، علی، )» ،(1384نهاد مرجعیت شیعه و نقش آن در تحولات اجتماعی ایران معاصر«، فصلنامه شیعه شناسی، شماره .10
- سلطانی نژاد، محمد و سازمند، بهاره، )» ،(1392از انقلاب تا کودتا: مناسبات نظامی- مدنی در مصر جدید«، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال سوم، پاییز،شماره .3
- شیرخانی، علی و رضایی، مرتضی، )» ،(1390نقش روحانیت در انقلاب مشروطه«، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال هشتم، شماره .25 - عبادی، محسن، »اخوانالمسلمین، ژنرال السیسی و آینده جریانات اسلامگرای مصر و خاورمیانه«، چشمانداز ایران، اسفند 92و فروردین ،93شماره .82
- علویان، مرتضی، )» ،(1380نقش روحانیت در تحولات سیاسی معاصر ایران«، مجله پژوهش و حوزه، شماره .7
- فاضلی، نفسیه، )» ،(1388ایدئولوژی تشیع، انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی«، فصلنامه 15خرداد، دوره سوم، سال پنجم، شماره .19 68فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره ،14پاییز ) 94پیاپی (44
- فوران، جان، ) ،(1390گفتمانها و نیروهای اجتماعی، نقش فرهنگ و مطالعات فرهنگی در بازشناسی انقلابها، در نظریهپردازی انقلابها، چاپ پنجم، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی. - فیرحی، داود، ) ،(1380نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران: انتشارات سمت. - کدی، نیکی، آر، ) ،(1375ریشههای انقلاب ایران، چاپ ششم، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- کربلایی پازوکی، علی، ) ،(1383اندیشه سیاسی شیعه در عصر غیبت، قم: دفتر نشر معارف. - کوئن، بروس، ) ،(1372درآمدی به جامعهشناسی، چاپ سوم، ترجمۀ محسن ثلاثی،
تهران: فرهنگ معاصر. - کوئن، بروس ، ) ،(1383نتایج انقلاب ایران، ترجمۀ مهدی حقیقت خواه، تهران: انتشارات ققنوس.
- گرین، جرالد، ) ،(1387بسیج مخالفان در انقلاب ایران، در مطالعاتی نظری، تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب، ویراستار جک گلدستون، ترجمۀ محمدتقی دلفروز)،(1385
تهران: نشر کویر.
- محمدی، منوچهر، ) ،(1380انقلاب اسلامی؛ زمینهها و پیامدها، قم: دفتر نشر معارف. - مشیرزاده، حمیرا، )» ،(1385مروری بر نظریههای انقلاب در علوم اجتماعی«، مجله راهبرد، بهار، شماره .9
- معصومی، علی، )» ،(1390تعامل روحانیت و دولت اسلامی«، معرفتشناسی، سال دوم، بهار و تابستان، شماره .1
- هراتی، محمدجواد، )» ،(1391تفاوت نقش و جایگاه رهبری در انقلاب اسلامی ایران و جنبش بیداری اسلامی مصر«، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال
نهم، بهار، شماره .28
- نیاکویی، سیدامیر، ) ،(1391کالبدشکافی انقلابهای عربی، تهران: انتشارات میزان.
- اشرفی، اکبر، »نقش مرجعیت در رهبری سیاسی امام خمینی)ره(« در: مقایسۀ انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ... 69
http://www.hawzah.net/fa/Article/View/77949.1393/12/18/. - زکریا، فرید، »شباهت عینی مصر با انقلاب ایران چیست؟« در:
http://fdn.ir/content/view/21257/69,/ .1393/12/18/. - عمادی، سید رضی »اشتباهات اخوان عالم سقوط مرسی« در:
http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1918644/.html, 1393/11/30. - مطهری، مرتضی، در:
http://www.hawzah.net/fa/Article/View/4791, .1393/12/18/.
- Bayat, Asef, (april,26,2011), The Post-Islamist Revolations,in: http://www.foreignaffairs.com/articles/67812/asef/Bayt/the-post-IslamistRevolations.2015/02/12