نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران عضو هیات علمی و معاون آموزشی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی

2 گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

باوجودِ سلطه گفتمان ضد تروریسم و توجیه حمله امریکا به افغانستان و عراق پس از 11سپتامبر2001، تروریسم تکفیری به یکی از بزرگ‌ترین معضلات خاورمیانه بدل گشت و دولت‌ها و جوامع مختلف را درگیر خود ساخت. پرسش اصلی مقاله این است که چگونه گفتمان مبارزه با تروریسمِ برآمده از فاجعه یازده سپتامبر موجب ظهور و صعود گروه‌های تکفیری جدید همچون داعش شد. فرضیه ما این است که گفتمان مبارزه با تروریسم، تهدیدی از تروریست‌ها و مسلمانان خلق کرد و تحت تأثیر فضای بین‌الاذهانیِ ایجاد شده از این گفتمان، بسیاری از مسلمانان مطرود، از این فضا به افراط‌گرایی جذب شدند و تعریفی که از خود و هویت خود ارائه کردند در واقع، بازتابی از تعریف «دیگری» از آن‌ها بود. برای پاسخ به سؤال مقاله با بهره‌گیری از رابطه تحلیل انتقادی گفتمان با تئوری هژمونی، گفتمان رسانه‌ای مکتوب ایالات متحده، با تمرکز بر مطالعه متون مجله سیاست خارجی در فاصله زمانی 2001 تا 2004، یعنی تأسیس اولیه داعش به عنوان شاخه القاعده در عراق را بررسی می‌کنیم. نوآوری مقاله بررسی عوامل هویت‌آفرین گفتمان مبارزه با تروریسم با هویت‌یابی داعش از منظر فضای بین‌الاذهانی و سوبژکتیویته و معنا است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Anti-Terorism Discourse and the Emergence of

نویسندگان [English]

  • Amir Mohammad Haji-Yousefi 1
  • Maryam Joneidi 2

1 Department of Political Science and International Relations, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 Department of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

This paper argues that there is a strong conceptual connection between the international crises such as what happened in September 11, 2001 in the United States and the process of identity construction not only in the Western countries` foreign policy in general and the U.S. foreign policy in particular but also in the emergence and expansion of the the terrorist groups such as the Islamic State in Iraq and Syria (ISIS). Ourmain question is how the anti-terorism discourse emerged after the 9/11 facilitated the emergence and expansion of ISIS? Our main hypotheis is that the anti-terorism discourse created an image of Muslims as terrorists which in turn led to the radicalization of Muslims and identification of themselves as anti-systemic forces. This new identity was created as a result of the overarching anti-terorist discourse after 2001. To answer our question, we survey the Foreign Policy Magazine from 2001 to 2004 and through content analysis of articles and interviews published in this period, try to demonstrate how the anti-terorism discourse led to Muslims identifying themselves as forces against the international system dominated by the Western countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Terorism
  • ISIS
  • Discourse
  • Identity Construction
  • Subjectivity
الف - فارسی
- احمد، اکبر، (1379)، «پست مدرنیسم و اسلام»؛ درپست مدرنیته و پست مدرنیسم، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: نقش جهان
- احمدوند، سلمان و احمدوند، ایمان، (1394)، «بازخوانی رهیافت‌های تبیین‌گر تروریسم (رویکرد تبیین‌گر)»، سیاست دفاعی، سال بیست‌وسوم، شماره نود.
- استاوراکاکیس، یانیس، (1393)،  لاکان و امر سیاسی، ترجمه محمدعلی جعفری، تهران: ققنوس.
- اسدی، آرش، (1394)، «راز توحش داعش»، نقد اقتصاد سیاسی در: http://pecritique.com
- نظری، علی‌اشرف، (1394)، «تروریسم جهش‌یافته و ظهور تهدید بنیادین داعش»، فصلنامه حبل‌المتین، سال چهارم، شماره دوازدهم.
- اکبری، حمیدرضا، (1394)،«چگونگی نقش‌آفرینی داعش در مناسبات سیاسی خاورمیانه»، جستارهایسیاسیمعاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شماره اول.
- بارسلونا، آنتونیو، (1390)،  استعاره و مجاز با رویکرد شناختی(مجموعه مقالات)، ترجمه فرزان سجودی و لیلا صادقی و تینا امراللهی، تهران: نقش جهان.
- تاجیک محمدرضا، (1386)، «روانکاوی وسیاست»، پژوهش علوم سیاسی، شماره چهارم، بهار و تابستان.
- ترنر، برایان، (1381)، شرق‌شناسی، پست مدرنیسم و جهانی شدن، ترجمه غلامرضا کیانی، تهران: یادآوران.
- جنکینز، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
- ربانی خوارسگانی، علی و میرزایی، محمد، (1393)، «ایدئولوژی، سوژه، هژمونی و امر سیاسی در بستر نظریه گفتمان»، غرب‌شناسی بنیادی، سال پنجم، شماره اول.
- ژیژک، اسلاوی (1389)، خشونت؛ پنج نگاه زیرچشمی، ترجمه علیرضا پاکنهاد، تهران: نشر نی.
- سعید، بابی، (1390)، هراس بنیادین: اروپامداری و ظهور اسلام‌گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- سیمبر، رضا و رحمدل، رضا و فلاح، سمانه، (1394)، «فهم کانستراکتیویستی تروریسم بین‌الملل»، پژوهش‌نامه روابط بین‌الملل، دوره هشتم، شماره بیست‌ونه.
- عباس‌زاده فتح‌آبادی، مهدی، (1390)، «جهانی شدن و القاعده»،  فصلنامه سیاست، دوره چهل‌ویکم، شماره سوم.
- عبداللهی‌نژاد، علیرضا، (1390)، «مطالعه الگوی نوین جنگ رسانه‌ای در غرب علیه جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات قدرت نرم، سال اول، شماره اول.
- فرکلاف، نورمن (1388)، تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمه فاطمه شایسته‌پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
- فرهادپور، مراد، (1390)، قانون و خشونت، مجموعه گزیده مقالات، تهران: فرهنگ صبا.
- فی، برایان، (1385)،  فلسفه امروزین علوم اجتماعی، ترجمه مرتضی مردی‌ها، تهران: طرح نو.
- فیرحی، داوود و ظهیری، محمد، (1387)، «تروریسم؛ تعریف، تاریخچه و رهیافت‌های موجود در تحلیل پدیده تروریسم»، فصلنامهسیاست، دوره سی‌وهشت ، شماره هفت.
- کریمی، سحر، (1394)، «نحوه و چگونگی پیدایش و شکل‌گیری گروه‌های تروریستی»، ماهنامه پژوهش ملل، دوره اول، شماره دوم.
- لوفر، هنری، (1392)، تروریسم و زندگی روزمره، ترجمه امیرهوشنگ افتخاری‌راد، تهران: رخ دادنو.
- محروق، فاطمه، (1394)، «اقتصاد سیاسی تروریسم :داعش»، روابطخارجی، سال هفتم، شماره چهارم.
- مطلبی، مسعود و خان‌محمدی، علیرضا، (1394)، «راهکارهای مقابله با پدیده تروریسم تکفیری در منطقه خاورمیانه»، پژوهش‌هایسیاسیوبین‌المللی، سال ششم، شماره بیست‌وپنجم.
- معینی علمداری، جهانگیر، (1393)، زیست جهان و اهمیت آن برای نظریه سیاسی، تهران: رخداد نو.
- ون دایک، تئون. ای، (1378)، مطالعاتی در تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمه تژا میرفخرایی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
- یورگنسن، ماریانه و لوئیز فیلیپس، (1389) ،نظریه و روش در تحلیل گفتمان،ترجمههادی جلیلی، تهران: نشر نی.
ب- انگلیسی
-         Ajami, Fouad, (2003), "The Falseness of Anti-Americanism", Foreign Policy, September/October.
-         Brillolcott, Martha, (2003), "The Terrorist Notebook", Foreign Policy, March/April.
-         Burke, Jason, (2004), " Al Qaeda", Foreign Policy, May/June.
-         Falk, Richard, (2004), "Human Right", Foreign Policy, March/April.
-         Rothkopt, David, (2002), " Business versus Terror", Foreign Policy, May/June.
-         Bacevich, Andrew, (2001), "Between the Lines: Terrorizing the Truth", Foreign Policy, July/August.
-         Homer- Dixon, Thomas, (2002), "The Rise of Complex Terrorism", Foreign Policy, January/February.
-         Haqqani, Husain, (2002), "Islam`s Medieval Outposts", Foreign Policy, November/December.
-         ____________, (2003), "Islam`s Weakened Moderates, Foreign Policy, July/August.
-         Hutchings, Robert, (2004), "X+9/11" Foreign Policy, July/August.
-         Leonard, Mark, (2002), "Diplomacy by other Means", Foreign Policy, September/ October.
-         Mearsheimer, John and Stephen Walt, (2003), "An Unnecessary War", Foreign Policy, January/February.
-         Nabers, Dirk, (2009),"  Filling the Void of Meaning: Identity Construction in U.S. Foreign Policy after September 11, 2001", Foreign Policy Analysis, No. 5.
-         Strauss, Mark (2002)," Attacking Iraq", Foreign Policy, March/April.
-         Ottaway, Marina and Carothers Thomas (2004),"Middle East Democracy", Foreign Policy, November/ December.
-         The Foreign Policy Interview, (2001), "Re-inventing War", Foreign Policy, November/December.
-         The Foreign Policy Interview, (2003), "From Victory to Success: After war policy in Iraq", Foreign Policy, May/June.
-         The Foreign Policy Interview, (2004),"The World`s Most Dangerous Ideas", Foreign Policy, September/October.