نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه میبد

چکیده

در عصر ناصری، تغییرات مهمی در اغلب حوزههای زندگی ایرانیان به وقوع پیوسته است. کانون این تغییرات را باید در عرصه زیست جمعی زرتشتیان ایران و بویژه شهر یزد یافت. زیرا این تغییرات نه فقط عرصه مادی زندگی آنها را در بر میگرفت بلکه شامل سپهر زیست جمعی آنان نیز میشد. مساله اصلی این تحقیق که با روش جامعهشناسی تاریخی انجام شده است توصیف و توضیح این تغییرات با تأکید بر نقش پارسیان هند است. یافتههای تحقیق نشان میدهدکه از دل پارسیان هند، نخبگانی چند پیدا شدند که بدنبال تحت تأثیر قرار دادن جامعه زرتشتی کشور و پیشبرد تغییرات مد نظرشان بودند. آنها از روشهای گوناگون نظیر: استمداد از انگلیسیها (توجه به ساخت قدرت در عرصه بینالمللی) تطمیع، رشوه، چاپلوسی و تهدید حاکمان وقت (توجه به ساختار قدرت در داخل کشور)، بهرهبرداری از توجه محدود شاهان قاجار به اصلاحات اجتماعی و ابتکارات شخصی خویش استفاده کردند. این نخبگان ابتدا با تأسیس پنجایتها عرصه زیست جمعی زرتشتیان یزد را دگرگون کردند و از این رهگذر توانستند اصلاحات گستردهای را در حوزههای اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، محدودیتهای شخصی زرتشتیان و احیای مناسک دینی ایجاد کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Zoroastrian’s Collective Life of the Country as a Center of New Changes in the Naseri Era

نویسندگان [English]

  • MORTEZA NIKRAVESH
  • Hassan Zarei mahmoud abadi

MEYBOD UNIVERSITY

چکیده [English]

In the Naseri era, significant changes have taken place in most areas of Iranian life. the focus of these changes can be found in Zoroastrian’s Collective life of Iran and especially in Yazd because these changes did not just cover the worldly aspects of their lives, but also their collective life. The main issue of this research, which is based on the method of historical sociology, is to describe and explain this changes by emphasizing the role of the Indian Persians. The findings of the study indicate that the few elites were found willing to share their accomplishments in Iran, and particularly in Yazd, for these achievements. They used various methods for influencing the Zoroastrian society of the country and for advancing their changes through a variety of ways, such as: asking for help from Britain lure, bribe, flattery and threat the rulers of the time, take advantage of the Qajar kings' limited attention to social reform and their own initiatives. This Elites at first transform the Zoroastrian community of Yazd through the establishment of Panjaits and through this they were able to bring about wide-ranging reforms in the social, cultural, educational spheres, Zoroastrians restriction and revived religious rituals.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indian Persians
  • Zoroastrians of Yazd
  • Panjait
  • Naseri association
  • Social Reforms
آبراهامیان، یراوند، (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
-   آبراهامیان، یراوند، (1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.
-  اردشیر زارع، (بی‌تا)، کتاب خاطرات، دستنویس، ­نگهداری در کتابخانه یگانگی تهران.
-  آدمیت، فریدون، (1361)، امیرکبیر و ایران، تهران: انتشارات خوارزمی.
-  اشیدری، جهانگیر، (2535)، تاریخ پهلوی و زرتشتیان، تهران: انتشارات ماهنامه هوخت.
- امینی، تورج، (1380)، اسنادی از زرتشتیان معاصر (1258-1338)، تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
- بای، کار، (۱۳۴۸)، دیانت زرتشتی؛ مجموعه سه مقاله از کای با، آسموسن، مری بویس، ترجمه فریدون وهمن، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- براون، ادوارد، (1381)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران: انتشارات ماه ریز.
-  بشیریه، حسین، (1372)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  بشیریه، حسین، (1380)، دیباچهای بر جامعهشناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی، تهران: انتشارات  نگاه معاصر.
- بنجامین، س.ج.و، (1363)، ایران وایرانیان درعصر ناصرالدین‌شاه، ترجمه محمد حسین کردبچه، تهران: انتشارات جاویدان.
- بویس، مری، (1364)، «مانکجی هاترایا در ایران»، ترجمه هاشم رضی، چیستا، اسفند 64، شماره 26.
- شهریاری، پرویز، (1360)، «پارسی‌نامه (پارسیان نام‌آور و بلندآوازه هند)»، بی‌نا، فَروَهر دوره 10، شماره 5.
- روشه،گی، (1394)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، چاپ بیست و پنجم، تهران: نشر نی.
- رضوی، میرزا محمد، (1388)، خاطرات وکیل التولیه (میرزامحمدنواب رضوی)، ج1، به کوشش علی اکبر تشکری بافقی، تهران: انتشارات سخن.
- شهمردان، رشید، (1331)، «موفقیت دختر خردسال زرتشتی ایران در دیار بیگانه»، هوخت، دوره سوم، شماره1.
- شهمردان، رشید، (1360)، تاریخ زرتشتیان پس ازساسانیان، تهران: انتشارات راستی.
- شهمردان، رشید، (1363)، تاریخ زرتشتیان و فرزانگان، تهران: سازمان انتشارات فروهر.
- شیروانی، زین العابدین بن اسکندر، (1348)، حلائق السیاح، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  کیخسر، شاهرخ، (1382)، خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، به اهتمام شاهرخ داشنا ایتر، ترجمه غلامحسین میرزا صالح، تهران: نشر مازیار.
-  بی نا، بی تا،  لب و خلاصه ریپورت انجمن ناصری زرتشتیان یزد، چاپ سنگی، نگهداری در مخزن کتابخانه آستان قدس رضوی.
-  ماستر خدابخش، (1321یزدگردی)، دین نامه، بمبئی: نشر سازمان جوانان زرتشتی.
-  مانکجی لیمجی، هاترایا، (1280ق)، اظهار سیاحت در ایران، بمبئی: بی نا.
- موسسه مطالعات وپژوهشهای سیاسی، (1378)، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی ج1و2، تهران: انتشارات اطلاعات.
 
اسناد و نامه‌ها
-  ریپورت انجمن، 1309-1311، سواد عریضه کیخسرو جی خانصاحب به مقرب الخاقان.
-  ریپورت انجمن، 1309-1322، عریضه به انجمن بمبئی.
-  سواد تلگرام ظل السلطان به خلق یزد، 1301ه ق.
-  عریضه انجمن ناصری به شیخ محمد تقی، 18 شهر شعبان المعظم، 1309هجری قمری.
-  عریضه به ضیغم الدوله حکمران یزد و مضافات، 21 شهر ربیع الثانی، 1329 هجری.
-  عریضه وکلای انجمن پارسیان به ناصرالدین شاه، ایران نامه، سال دوازدهم شماره 1 و 2  زمستان 1379 بهار1380.
-  عریضه مانکجی به ناصرالدین  شاه، بی تا.
- فرمان همایون حضرت شهنشاه گیتی پناه محمد شاه غازی درباره مستمری دستور بهمن دستور کیخسرو، حرر فی 24 شهر صفرالمظفر 1257 ه.ق.
-  گزارش  اجلاس فرخ دی به آذر ایزد از خورداد ماه قدیم 1235 شاهنشاهی یزدگردی.
-  گزارش انجمن ناصری، تلگراف یوسف بختیاری از طهران به یزد، نمره تلگراف 332.
-  نامه  انجمن ناصری به مدبرالدوله، محرم الحرام1332.
-  نامه انجمن به جناب مستطاب مجدالعلما، 23 رجب 1309.
-  نامه انجمن به ریاست جلیله نظمیه یزد، 24 شهر رجب 1329.
-  نامه انجمن ناصری به اردشیر ریپورتر، 6 مارچ1914.
- نامه انجمن ناصری به معاضدالسلطنه حکمران یزد ومضافات، 11شهر ربیع الثانی 1332 ه.ق.
-  نامه بهدین به مانوکچی1282 هجری1230 یزد گردی.
-  نامه جماعت مجوس دارالعباد یزد به صدر اعظم، ذی حجه 1268 ه.ق.
-  نامه دستور شهریار به­صدرالعلما، فی شهر رمضان 1300.
-  نامه زرتشتیان یزد به مانوکچی، 29  شوال 1300هجری قمری.
- نامه میرزا تقی خان وزیر خطاب به شیخعلی خان نایب الحکومه یزد در باب مستمری دستور نامدار و ملابهرام حرر فی شهر جمادی الثانی 1266.