فائز دین پرست؛ ساناز کرمی
چکیده
موضوع این مقاله ارزیابی وضعیت دانش سیاسی در ایران از منظر دانشوران این رشته است. پیشینه طولانی علوم سیاسی در ایران و طرح آموزه تحول در علوم انسانی، شناخت انتقادی وضعیت موجود این شاخه معرفت را ضروری میکند. جامعه این پژوهش که با روش فراترکیب و با هدف ارائه یک تصویر جامع از دیدگاههای موجود صاحبنظران انجام شده است، مقالات و آثار ...
بیشتر
موضوع این مقاله ارزیابی وضعیت دانش سیاسی در ایران از منظر دانشوران این رشته است. پیشینه طولانی علوم سیاسی در ایران و طرح آموزه تحول در علوم انسانی، شناخت انتقادی وضعیت موجود این شاخه معرفت را ضروری میکند. جامعه این پژوهش که با روش فراترکیب و با هدف ارائه یک تصویر جامع از دیدگاههای موجود صاحبنظران انجام شده است، مقالات و آثار علمی دانشوران حوزه دانش سیاسی است که در فاصله سالهای 88 تا 94 منتشر شده است. یافتههای پژوهش که با استفاده از نرمافزار تحلیل دادههای کیفیNvivo 10 انجام شده است، نشان میدهد که دانشوران این رشته، عمدتاً معرفت سیاسی را در ایران ضعیف میدانند. در کنار برخی قوتهای ذکر شده برای دانش موجود، ضعفهای ذکر شده برای دانش سیاسی در سه سطح به پیوستهی نظام کلان سیاسی – اجتماعی، سطح علم و سطح جامعه علمی قابل طبقهبندی است.
محمدجواد فتحی؛ مجتبی عبدخدایی؛ صارم شیراوند
چکیده
بهره‌گیری از مفاهیم سایر علوم، گاه می‌تواند در فهم بهتر مناسبات سیاسی و بینالمللی راه‌گشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره‌های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیک است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و بویژه خارجی تحت تأثیر ...
بیشتر
بهره‌گیری از مفاهیم سایر علوم، گاه می‌تواند در فهم بهتر مناسبات سیاسی و بینالمللی راه‌گشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره‌های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیک است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و بویژه خارجی تحت تأثیر قرار میدهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک در نظر می‌گیرند. درخور توجه است که تعامل یا تقابل کد/ ژنوم کشورها، فضایی را ایجاد میکند که می‌تواند هم‌راستا یا مغایر با منافع ملی و منطقه‌ای باشد. در این پژوهش تلاش می‌شود تا ضمن شناسایی مؤلفههای تاثیرگذار ژئوپلیتیک دو کشور ایران و عربستان سعودی، به این پرسش پاسخ داده شود که ابزارهای ژئوپلیتیک چه تاثیری در سیاست خارجی ایران وعربستان سعودی دارند؟ فرضیه مقاله عبارت است از اینکه ژنم ژئوپلیتیک و ویژگیهای وراثتی و جغرافیایی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در شکلگیری کدهای ژئوپلیتیک، جهتگیری و استراتژیهای این دو کشور در عرصه خارجی بسیار تاثیرگذار هستند و هر دو بازیگر در تلاش هستند تا ژنهای منفی و قدرتزدای خود را خاموش و ژنهای مثبت و قدرتزا را فعال نمایند و در عین حال رویکرد ژئوپلیتیک بر روابط این دو بازیگر حاکم است.
فرهاد قاسمی
چکیده
تکامل سیستمهای بینالملل خطی- سنتی و شکلگیری سیستمهای پیچیده و آشوبی، الگوی گذار قدرت سنتی را تغییر داده است و این تغییر در گذار سیستمی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی در قالب نظریه پیچیدگی و آشوب دارد که ادبیات موجود در روابط بینالملل به آن نپرداختهاند. از سوی دیگر ایران نیز از جمله کشورهای است که به دلیل کانونیت ...
بیشتر
تکامل سیستمهای بینالملل خطی- سنتی و شکلگیری سیستمهای پیچیده و آشوبی، الگوی گذار قدرت سنتی را تغییر داده است و این تغییر در گذار سیستمی نیاز به دستگاه تحلیلی نوینی در قالب نظریه پیچیدگی و آشوب دارد که ادبیات موجود در روابط بینالملل به آن نپرداختهاند. از سوی دیگر ایران نیز از جمله کشورهای است که به دلیل کانونیت در نظمهای منطقه‌ای و پویشهای درونی، تحت تأثیر مستقیم الگوهای گذار قرار دارد. به همین سبب این پژوهش بر محوریت این پرسش اساسی شکل گرفته است که گذار در سیستم بینالمللی پیچیده و آشوبی و ایران به عنوان یک مورد چگونه تبیین می‌شود ؟ در پاسخ به پرسش پژوهش، نویسنده بر این باور است که گذار، پیوند مستقیمی با ویژگیهای پیچیدگی، از جمله شاخهای شدن نظم دارد و دراین راستا گذار شاخهای را ویژگی اصلی گذار در چنین سیستمهایی میداند و مدل گذار شاخهای را به عنوان مفهوم تحلیلی نوین، به ادبیات روابط بینالملل پیشنهاد میدهد. روش این پژوهش با بهره‌گیری از رئالیسم انتقادی مبتنی بر استنتاج و ترکیب است و بر این اساس ابتدا قواعد سیستمهای پیچیده-آشوبی استخراج و با ترکیب آنها، مدل گذار شاخهای ارائه می‌شود.
محسن بیات؛ ابراهیم طاهری؛ مهدی ذوالفقاری
چکیده
سیاست امنیتی ایران در عراق و سوریه با تکیه بر سازماندهی و آموزش نیروهای شبه نظامی، اعزام مشاوران بلندپایه و نقشآفرینی مستقیم، متمایز و منحصر به فرد شده است. این سیاست مورد توجه محافل سیاسی و علمی قرار گرفته و پرسشهای مهمی در مورد چرایی آن مطرح شده است؛ چرا ایران در کشورهایی همانند سوریه و عراق سیاست امنیتی متفاوتی دارد؟ در پاسخ ...
بیشتر
سیاست امنیتی ایران در عراق و سوریه با تکیه بر سازماندهی و آموزش نیروهای شبه نظامی، اعزام مشاوران بلندپایه و نقشآفرینی مستقیم، متمایز و منحصر به فرد شده است. این سیاست مورد توجه محافل سیاسی و علمی قرار گرفته و پرسشهای مهمی در مورد چرایی آن مطرح شده است؛ چرا ایران در کشورهایی همانند سوریه و عراق سیاست امنیتی متفاوتی دارد؟ در پاسخ به این پرسش، تبیینهای فراوانی در چارچوب نظریات مادینگر مطرح شدند. هدف این مقاله ارائه تبیینی تفسیری و بدیل با روش تحلیل اسنادی است. این روش علاوه بر طرح دقیق پرسش، هدف و فرضیه تحقیق، شامل ارائه یک چارچوب فکری تعاملی-دیالتیک با هدف هدایت پژوهش، انتخاب منابع دارای ویژگیهای اصالت، اعتبار، نمایندگی و معنا، گردآوری دادهها بر اساس روش «تحلیل محتوا» و پردازش دادهها و نتیجهگیری از آنها می‌شود. این تبیین مبتنی بر این فرضیه است که مهمترین عامل شکلدهنده به سیاست امنیتی ایران، هویت اسلامی است و بیثباتی فزاینده در منطقه و خلاء قدرت به عنوان متغییر میانجی تنها فرصتی برای تأثیرگذاری ملموستر هویت اسلامی بر سیاست امنیتی فراهم کرده است.
هادی اعظمی؛ محسن سلطانی
چکیده
وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در عرصه بینالمللی تاثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان، توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ...
بیشتر
وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در عرصه بینالمللی تاثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان، توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ایران است. با توجه به روابط امنیتی و چالشهای فراوانی که در طی سالیان گذشته بین دولت آذربایجان و ایران بوجود آمده است و همچنین با توجه به عدم پیوستگی جغرافیایی این کشور با واحد برونگان خود (نخجوان)، که از بزرگترین مشکلات استراتژیکی این کشور می باشد، باید با افزایش سطح وابستگی ژئوپلیتیکی نخجوان به ایران، نوع روابط دو کشور آذربایجان و ایران را تغییر داد. از نگاه کارشناسان، گسترش همکاریهای منطقه‌ای بین استانهای مرزی شمال غربی ایران با نخجوان، تلاش به منظور کاهش نفوذ قدرت منطقه‌ای ترکیه در آذربایجان (نخجوان)، استفاده از اشتراکات مذهبی بهعنوان یک عامل سیاسی برای افزایش روابط، موثرترین عوامل برای افزایش وابستگی نخجوان به ایران در بعد سیاسی- امنیتی هستند.
جلیل بیات؛ محسن اسلامی
چکیده
در هفدهم دسامبر ۲۰۱۴ خبر از سرگیری روابط امریکا و کوبا به مهمترین خبر سیاسی جهان در طول چند دهه اخیر تبدیل شد. در این میان برخی پژوهشگران از امکان تکرار این تجربه برای روابط ایران - امریکا سخن گفتند. وجود برخی شباهت‌ها میان ایران و کوبا همچون حکومت‌های انقلابی، امریکاستیزی، تحت تحریم قرار گرفتن از سوی امریکا این گزاره را تقویت میکند. ...
بیشتر
در هفدهم دسامبر ۲۰۱۴ خبر از سرگیری روابط امریکا و کوبا به مهمترین خبر سیاسی جهان در طول چند دهه اخیر تبدیل شد. در این میان برخی پژوهشگران از امکان تکرار این تجربه برای روابط ایران - امریکا سخن گفتند. وجود برخی شباهت‌ها میان ایران و کوبا همچون حکومت‌های انقلابی، امریکاستیزی، تحت تحریم قرار گرفتن از سوی امریکا این گزاره را تقویت میکند. پرسش این است که آیا کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا امکانپذیر است؟ پاسخ سوال پژوهش این است که با توجه به برخی تفاوتها میان ایران و کوبا در سطح سیستمیک مانند فشارهای منطقه‌ای و بینالمللی متفاوت و در سطح واحد مانند جایگاه متفاوت دو کشور در نظام بینالملل، ادراک متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا، ارتباط متفاوت جوامع دو کشور با جامعه امریکا؛ امکان کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا وجود ندارد. رویکرد این مقاله توصیفی - تحلیلی، روش آن مقایسهای و شیوه گردآوری دادهها کتابخانهای است.
شهروز شریعتی؛ بهنام وکیلی
چکیده
تثبیت نظام جمهوری اسلامیایران و کاهش آشکار تهدید تروریسم در داخل کشور می‌تواند منجر به این باور شود که رشد تروریسم و تعدد گروه‌های تروریستی در اطراف مرزهای ایران تا زمانی که گروه‌های مذکور وارد خاک ایران نشده‌اند، تهدیدی جدی علیه امنیت ملی کشور محسوب نمی‌شود و درگیری با گروه‌های موصوف در بیرون مرزها برخلاف منافع ملی است. این ...
بیشتر
تثبیت نظام جمهوری اسلامیایران و کاهش آشکار تهدید تروریسم در داخل کشور می‌تواند منجر به این باور شود که رشد تروریسم و تعدد گروه‌های تروریستی در اطراف مرزهای ایران تا زمانی که گروه‌های مذکور وارد خاک ایران نشده‌اند، تهدیدی جدی علیه امنیت ملی کشور محسوب نمی‌شود و درگیری با گروه‌های موصوف در بیرون مرزها برخلاف منافع ملی است. این نوشتار با بهره‌گیری از آمار و دادههای مستند، با روش توصیفی و تحلیلی و با روششناسی «رئالیسم نئوکلاسیک» ضمن بهره‌گیری از آموزههای نظریات مختلف در حوزه روابط بینالملل افزون بر معرفی ایران بهعنوان قدرت منطقه‌ای، می‌کوشد تا با ارزیابی مخاطرات تروریسم نوظهور خاورمیانه به این پرسش پاسخ دهد که وجود گروه‌های تروریستی در منطقه چه تأثیری بر هژمونی و قدرت منطقه‌ای ایران میگذارد؟ این پژوهش نشان میدهد که تروریسم نوظهور خاورمیانه، هژمونی و قدرت منطقه‌ای ایران، این کشور را بهعنوان قدرتمندترین دولت ضدتروریست منطقه غرب آسیا از درون و بیرون مورد چالش قرار داده است و تهدیدی جدی برای بسط همگرایی منطقه‌ای و دستیابی به اهداف اقتصادی و توسعهیافتگی ایران محسوب می‌شود.
علی اسمعیلی؛ احمد جانسیز
چکیده
اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب می‌شود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامیها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ...
بیشتر
اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب می‌شود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامیها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ایران در فاصله زمانی مارس 2003 تا مارس 2011 در مقایسه با سالهای 2003- 1979،گرایش بیشتری به تعمیق روابط استراتژیک خود با سوریه داشته است؟ یافتههای این پژوهش بر این مبنا است که فشارهای سیستمیک به عنوان یک متغیر مستقل، از جمله یک جانبهگرایی امریکا در نظام بینالملل، اشغال عراق توسط امریکا در سال 2003 و مسئله هستهای ایران، متغیرهای اساسی در تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در بازه زمانی 2011- 2003 میباشد. تاثیرگذاری این متغیرها بدون واسطه نبوده بلکه فشارها و تهدیدهای سیستمیک از طریق متغییرهای سطح واحد به خصوص ادراک نخبگان از نظام بینالملل، منجر به تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در این فاصله زمانی شده است. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر مبنای روش کیفی و روش گردآوری دادهها، منابع کتابخانهای و اسنادی است.
یاسر اسماعیلزاد امامقلی؛ حسنعلی احمدی فشارکی
چکیده
نسل نوین مطالعات امنیتی، نتیجه گذر از جنگ سرد است که مفاهیم و تعاریف سنتی از امنیت را به‌سوی جنبه‌های متنوعی مانند امنیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی معطوف کرد. این مقاله می‌کوشد تا تاثیر یکی از خطرناک‌ترین و پیچیده‌ترین تهدیدات امنیتی بینالمللی یعنی داعش بر امنیت جمهوری اسلامی ایران را تحلیل کند. سؤال اساسی این است ...
بیشتر
نسل نوین مطالعات امنیتی، نتیجه گذر از جنگ سرد است که مفاهیم و تعاریف سنتی از امنیت را به‌سوی جنبه‌های متنوعی مانند امنیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی معطوف کرد. این مقاله می‌کوشد تا تاثیر یکی از خطرناک‌ترین و پیچیده‌ترین تهدیدات امنیتی بینالمللی یعنی داعش بر امنیت جمهوری اسلامی ایران را تحلیل کند. سؤال اساسی این است که «پدیده داعش بهعنوان یک تهدید؛ چه نسبتی با امنیت ایران دارد؟» تجزیه و تحلیل دادههای موجود نمایانگر آن است که حضور و نفوذ داعش در منطقه از منظر امنیتی بهمثابه شمشیری دو لبه برای امنیت ایران عمل مینماید که در صورت عدم توجه به هر تیغه، تحلیل تأثیر وجود داعش بر امنیت ایران ناقص و نارسا خواهد بود. این مقاله می‌کوشد با روش پژوهش تبیینی و با استفاده از ابزار کتابخانهای و فیشبرداری منابع داخلی و خارجی، تأثیر متغیر مستقل «تهدید داعش» بر «امنیت ایران» را واکاوی کند.
پیمان زنگنه؛ سمیه حمیدی
چکیده
بحران یمن از جمله مسائل چالش‌برانگیز منطقه خاورمیانه است که بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جهت‌دهی به سمت‌وسوی تحولات آن مؤثرند. از جمله بازیگران منطقه‌ای در این بحران، ایران و عربستان هستند که کنش رفتاری متضادی را در یمن از خود به نمایش گذاشته‌اند. نوشتار حاضر بر آن است تا عوامل مؤثر بر تقابل این دو کشور را در بحران یمن مورد ...
بیشتر
بحران یمن از جمله مسائل چالش‌برانگیز منطقه خاورمیانه است که بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جهت‌دهی به سمت‌وسوی تحولات آن مؤثرند. از جمله بازیگران منطقه‌ای در این بحران، ایران و عربستان هستند که کنش رفتاری متضادی را در یمن از خود به نمایش گذاشته‌اند. نوشتار حاضر بر آن است تا عوامل مؤثر بر تقابل این دو کشور را در بحران یمن مورد بررسی قرار دهد. دستاوردهای این نوشتار نشان میدهد که بر اساس نظریه سازهانگاری، انگارههای هویتی دو کشور ایران و عربستان، جهتدهنده سیاست خارجی آنها در یمن است. ازاینرو به دلیل برداشتهای عینی و ذهنی متفاوتی که هریک از آنها نسبت به محیط پیرامونی خود دارند، کنشهای رفتاری متعارضی را در عرصه تحولات داخلی یمن از خود بروز دادهاند. در این راستا تقابل دو ذهنیت اسلام شیعی و اسلام سلفی – وهابی به همراه درک هرکدام از شرایط عینی خود و دیگری، سبب شده تا ایران با نگرش تعاملی (لاکی-کانتی) و عربستان با رویکرد تهاجمی (هابزی) به کنشگری در یمن بپردازد.
هادی اعظمی؛ سید هادی زرقانی؛ محسن سلطانی
دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1395، ، صفحه 67-93
چکیده
وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در
عرصه بینالمللی تأثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان،
توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه
ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ایران است. ...
بیشتر
وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در
عرصه بینالمللی تأثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان،
توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه
ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ایران است. با توجه به روابط امنیتی و
چالشهای فراوانی که در طی سالیان گذشته بین دولت آذربایجان و ایران به وجود آمده است و
همچنین با توجه به عدم پیوستگی جغرافیایی این کشور با واحد برونگان خود (نخجوان) که از
بزرگترین مشکلات استراتژیکی این کشور است، باید با افزایش سطح وابستگی ژئوپلیتیکی نخجوان به
ایران، نوع روابط دو کشور آذربایجان و ایران را تغییر داد. مقاله حاضر با روش توصیفی -تحلیلی و با
استفاده از منابع کتابخانهای و پرسشنامهای، به بررسی، اولویتبندی و بیان میزان تأثیر متغیرهای گوناگون
در بعد فرهنگی -توریستی بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران پرداخته است. با توجه به نتایج
بهدستآمده؛ مؤلفههای اجرای قانون لغو روادید برای اتباع آذری، بهبود ارائه خدمات درمانی -
بهداشتی، اشتراکات زبانی، مذهبی و نهادهای فرهنگی مشترک دارای بیشترین تأثیر و دو مؤلفه پیشینه
تاریخی مشترک و روابط علمی و دانشگاهی دارای کمترین تأثیر بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران
در بعد فرهنگی و توریستی بودهاند.
فریبرز ارغوانی پیرسلامی؛ مرتضی اسماعیلی؛ ابوذر بهزادی آقایی
دوره 4، شماره 15 ، اسفند 1394، ، صفحه 95-124
چکیده
تحولات عملی و نظری در عرصه سیاست بینالمللی با ایجاد تغییر در دستورکار سیاست خارجی کشورها باعث شد تا مناطق با ویژگیهای متنوع خود موردتوجه قدرت‌های فرامنطقه‌ای قرار گیرد. این مقاله با تمرکز موضوعی بر منطقه امریکای لاتین و طرح این سؤال که نوع رویکرد و اهداف چین و ایران در افزایش تعامل با این منطقه که حوزه نفوذ سنتی و ژئوپلیتیک امریکا ...
بیشتر
تحولات عملی و نظری در عرصه سیاست بینالمللی با ایجاد تغییر در دستورکار سیاست خارجی کشورها باعث شد تا مناطق با ویژگیهای متنوع خود موردتوجه قدرت‌های فرامنطقه‌ای قرار گیرد. این مقاله با تمرکز موضوعی بر منطقه امریکای لاتین و طرح این سؤال که نوع رویکرد و اهداف چین و ایران در افزایش تعامل با این منطقه که حوزه نفوذ سنتی و ژئوپلیتیک امریکا نیز محسوب می‌شود دارای چه تفاوتها و تشابهاتی است با تکیه بر روشی مقایسهای بر این نظر است که باوجود اشتراک نظر تهران و بیجینگ در انتقاد از نظم موجود بینالمللی چینیها راه گسترش نفوذ خود را در امریکای لاتین با شناخت نیازهای متقابل اقتصادی خود و منطقه دیده و این در حالی است که نگرش ایران در این منطقه با توجه به جهت‌گیری‌های سیاست خارجی غالباً اولویت مسائل سیاسی – امنیتی را در نظر دارد. بررسی ظرفیتها و جذابیتهای امریکای لاتین و نوع نگاه ایالات متحده امریکا به آن در راستای شناخت دلایل رویکرد کشورهای منطقه به قدرت‌های فرامنطقه‌ای و بررسی بنیانهای راهبردی و روندهای روابط ایران و چین بهویژه در دوران ریاست جمهوری احمدینژاد در ایران و هو جینتائو در چین بخشهای این مقاله در راستای تأیید این ادعاست.
حشمت اله فلاحت پیشه؛ وحید شربتی؛ محمدمهدی مظفری
دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1394، ، صفحه 37-60
چکیده
به قدرت رسیدن حزب" عدالت و توسعه" در ترکیه در سال 2002 میلادی، سیاست خارجی این
کشور در روابط منطقه ای و فرامنطقه ای دستخوش تغییرات جدی شد . سیاست خارجی ترکیه قبل از
2002 یک سیاست خارجی به مراتب غربگرا و تکبعدی بود و این کشور بخش عمده سیاست های
خود را در جهت رابطه با غرب به ویژه ایالات متحده آمریکا و عضویت در اتحادیه اروپا شکل داده بود .
اما ...
بیشتر
به قدرت رسیدن حزب" عدالت و توسعه" در ترکیه در سال 2002 میلادی، سیاست خارجی این
کشور در روابط منطقه ای و فرامنطقه ای دستخوش تغییرات جدی شد . سیاست خارجی ترکیه قبل از
2002 یک سیاست خارجی به مراتب غربگرا و تکبعدی بود و این کشور بخش عمده سیاست های
خود را در جهت رابطه با غرب به ویژه ایالات متحده آمریکا و عضویت در اتحادیه اروپا شکل داده بود .
اما با رویکار آمدن دولت عدالت و توسعه، سیاست خارجی ترکیه از یک سیاست تک بعدی تبدیل به
یک سیاستخارجی چندبعدی، عملگرا و منافع محور در محیط پیرامو نی و جهانی شد . یکی از ابعاد
مهم این سیاست خارجیِ متحول شده، توجه به مناطق پیرامونی و کشورهای همسایه به منظور افزایش
نقش و جایگاه ترکیه در این مناطق از جمله قفقاز جنوبی میباشد . این مقاله در صدد است با روشی
توصیفی و تحلیلی به بررسی جنبه های سیاست خارجی ترک یه در قفقاز و تقابل منافع آن با دو کشور
قدرتمند ایران و روسیه در این منطقه از منظر جغرافیای سیاسی بپردازد. سیاستهای ترکیه در این منطقه
در تقابل با منافع ایران و روسیه می باشد و سبب تحدید منافع منطقه ای ایران و روسیه شده است . سئوال
اصلی مقاله این است که سیاستهای قفقازی ترکیه چه تأثیراتی بر منافع ایران و روسیه گذاشته است که
سبب به وجود آمدن تقابل منافع میان آنها در قفقاز شده است؟ فرضیه مقاله حاضر نیز این است که،
سیاستهای ترکیه در قفقاز، به دلیل تأثیرگذاری مستقیم بر منافع منطقه ای ایران و روسیه و تحدید منا فع
آنها، سبب به وجود آمدن تقابل منافع میان ترکیه با ایران و روسیه در قفقاز جنوبی شده است
افشین متقی
دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1394، ، صفحه 141-161
چکیده
ایران و عربستان سعودی با توجه به مختصات ژئوپلیتیکو ویژگی های جغرافیایی خود، دو کشور مهم و تعیینکننده در منطقه بهشمار میآیند. این دو کشور، تقریباً از دهه 1950 به این سو، یکدیگر را به عنوان یک رقیب در نظر گرفتهاند. تنش و ناسازواری میان این دو کشور، پس از پهلوی دوم شکل جدیتری گرفت و به دلیل متقارن بودن حوزه های نفوذ این دو کشور در منطقه، ایران ...
بیشتر
ایران و عربستان سعودی با توجه به مختصات ژئوپلیتیکو ویژگی های جغرافیایی خود، دو کشور مهم و تعیینکننده در منطقه بهشمار میآیند. این دو کشور، تقریباً از دهه 1950 به این سو، یکدیگر را به عنوان یک رقیب در نظر گرفتهاند. تنش و ناسازواری میان این دو کشور، پس از پهلوی دوم شکل جدیتری گرفت و به دلیل متقارن بودن حوزه های نفوذ این دو کشور در منطقه، ایران و عربستان سطح پیوستهای از تنش را میان خود تجربه کرده اند . رقابت ایران و عربستان، زمینهی گستردهای را دربرمیگیرد. این زمینه ی رقابت در کنار شماری از عوامل مادی و معنوی سبب بروز تنش و تیرگی در روابط تهران - ریاض شده است. ایران، بهویژه پس از رخداد انقلاب اسلامی در پی نفوذ در میان کشورهای مسلمان منطقه است و به دلیل خاستگاه ایدئولوژیک شیعی خود با ایدئولوژی وهابیت عربستان ناهمسازی دارد. از این گذشته، پیوستگی های ژئوپلیتیک و رقابت در منطقه بر پایه کسب قدرت و هژمونی نیز بر رویارویی این دو کشور افزوده است . پژوهش حاضر، از لحاظ روششناسی توصیفی- تحلیلی است و برپایهی نظریهی سازهانگاری می کوشد تا به واکاوی مهمترین دلایل ناسازواری در روابط میان ایران و عربستان بپردازد . بر پایه مشترک در « هویت » و « انگاره » ،« هنجار » نتایج این تحقیق، به نظر میرسد که فقدان سه شاخص میان ایران و عربستان، در کنار رقابت و قدرت بر بنیاد ژئوپلیتیک، از عوامل مهم ایجاد تنش در روابط تهران - ریاض به شمار میرود.
علیرضا کوهکن؛ سعید تجری
دوره 3، شماره 10 ، آبان 1393، ، صفحه 113-128
چکیده
چکیده با شروع بحران سیاسی در سوریه، بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بر اساس منافع خود جهت‌گیری‌های مختلفی را در رابطه با این کشور، که از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در منطقه خاورمیانه برخوردار است، اتخاذ نموده‌اند. در این میان تلاش پیگیر برخی دولت‌ها برای اعمال فشار و ساقط کردن حکومت اسد، از جلوه‌های بارز تحولات ...
بیشتر
چکیده با شروع بحران سیاسی در سوریه، بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بر اساس منافع خود جهت‌گیری‌های مختلفی را در رابطه با این کشور، که از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در منطقه خاورمیانه برخوردار است، اتخاذ نموده‌اند. در این میان تلاش پیگیر برخی دولت‌ها برای اعمال فشار و ساقط کردن حکومت اسد، از جلوه‌های بارز تحولات سوریه محسوب می‌شود که بر پیچیدگی اوضاع این کشور افزوده است. در میان بازیگران منطقه‌ای، عربستان سعودی با توجه به استراتژی سیاست خارجی‌اش، که بخشی از آن را مهار و جلوگیری از نفوذ ایران در منطقه تشکیل میدهد، نقش بارزی در تحولات این کشور ایفا نموده است و اقدامات گستردهای، از حمایت مالی و معنوی از شورشیان القاعده گرفته تا مشارکت فعال در محور غربی – عربی در جهت متقاعدکردن دیگر کشورها برای حمایت از مخالفان حکومت سوریه، و در نهایت تلاش بی‌وقفه برای حمله به این کشور انجام داده است. این مقاله ضمن بررسی سیاست خارجی عربستان، به منافع و تلاش‌های گسترده این کشور در تحولات داخلی سوریه می‌پردازد. نتیجه این بررسی نشان میدهد عربستان سعودی با هدف ارتقای جایگاه منطقه‌ای خود وارد بحران سوریه شده است و در همین راستا سیاست‌هایی اتخاذ کردهاست که در آینده موجب صدمه به منافع بلندمدت این کشور خواهد شد.
حسن دانایی فرد؛ علیرضا حسن زاده؛ سمیه نصرالهی
دوره 3، شماره 8 ، فروردین 1393، ، صفحه 101-118
چکیده
واکاوی سازوکارهای کلیدی تقویت اعتماد عمومی به دولت: پژوهشی – ترکیبی حسن داناییفرد* - علیرضا حسنزاده**- سمیه نصراللهی*** (تاریخ دریافت:25/1/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93) چکیده یکی از سرمایه های راهبردی هر نظام سیاسی، اعتماد عمومی است. بر این اساس، یکی از چالش های عمده فراروی دولت ها "مدیریت اعتماد عمومی" است. دولت ...
بیشتر
واکاوی سازوکارهای کلیدی تقویت اعتماد عمومی به دولت: پژوهشی – ترکیبی حسن داناییفرد* - علیرضا حسنزاده**- سمیه نصراللهی*** (تاریخ دریافت:25/1/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93) چکیده یکی از سرمایه های راهبردی هر نظام سیاسی، اعتماد عمومی است. بر این اساس، یکی از چالش های عمده فراروی دولت ها "مدیریت اعتماد عمومی" است. دولت ها برای تحقق چنین نوع مدیریتی ناگزیرند به سازوکارهایی متوسل شوند. هدف غایی پژوهش، احصای سازوکارهای ارتقای اعتماد عمومی به دولت در ایران است. پژوهش صبغه ترکیبی دارد. در مرحله نخست، سازوکارها از طریق مصاحبه احصا و در کنار سازوکارهای برکشیدهشده از ادبیات موجود، سنجهای تدوین و در مرحله دوم، چنین سنجهای در معرض قضاوت شهروندان قرار داده شد. در نهایت 38 سازوکار شناسایی و در 5 دسته طبقه بندی شد که مهمترین آنها عبارتاند از: برابری اجتماعی در استفاده از خدمات دولت، ایجاد آرامش سیاسی و اقتصادی، وجود نهادهای قضایی کارآمد، پاسخگویی و مسئولیت پذیری دولت، اعتراف دولتمردان به اشتباهاتشان. همچنین شکاف وضع موجود و مطلوب استفاده از سازوکارها نیز تحلیل شده که نتایج، حاکی از تفاوت معنی دار بین وضع موجود و وضع مطلوب است. *دانشیار مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس danaefard@modares.ac.ir ** دانشیار مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه تربیت مدرس hassanzadeh@modares.ac.ir *** دانشآموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس(نویسنده مسئول) nasrollahi@gmail.com
غلامعلی چگنی زاده
دوره 2، شماره 7 ، دی 1392، ، صفحه 69-92
چکیده
قدرت بین المللی بوده است. فرضیه ی این نوشتار بر وجود لایه های غنی فکری و فلسفی در انقلاب اسلامی و ایرانی به منظور مشارکت فعالانه در مسیر تغییر هندسه ی قدرت بین المللی دلالت داشت. در پاسخ به پرسش واکاوی پیرامون قابلیت های فلسفی موجود در فرهنگ ایرانی و اسلامی در فرآیند تغییر هندسه ی قدرت بین المللی، نوشتار حاضر با رهیافتی عقلانی، منابع ...
بیشتر
قدرت بین المللی بوده است. فرضیه ی این نوشتار بر وجود لایه های غنی فکری و فلسفی در انقلاب اسلامی و ایرانی به منظور مشارکت فعالانه در مسیر تغییر هندسه ی قدرت بین المللی دلالت داشت. در پاسخ به پرسش واکاوی پیرامون قابلیت های فلسفی موجود در فرهنگ ایرانی و اسلامی در فرآیند تغییر هندسه ی قدرت بین المللی، نوشتار حاضر با رهیافتی عقلانی، منابع گرایش به تغییر هندسه ی موجود قدرت جهانی را در متن حیات فرهنگی ایران تبیین نمود. بر این اساس نوشتار حاضر مدعی شد که انگاره ی (ایده) مطالبه ی تغییر در نظم های گوناگون (خرد و کلان) اجتماعی، بنیان و نیز عصار هی انقلاب اسلامی و محصولی از محتوای فرهنگی تاریخی ایران اس ت. نکته ی دیگر آن که مطالب هی تغییر به نحوی تناقض آمیز به بستری از شناسایی گری و پذیرش گری اقوام دیگر (همسایه) می انجامد، این فرآیند دو سویه هم ش امل اراده ی تغییر و هم شامل میل به هم نوایی است.
حسن بشیر؛ حمیدرضا حاتمی
دوره 2، شماره 6 ، مهر 1392، ، صفحه 61-88
چکیده
انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری ایران نه تنها به لحاظ رقابت جدی دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب از حساسیت ویژهای برخوردار بود، بلکه به لحاظ حوادثی که پس از آن رخ داد و نیز طیفبندی درونی اصولگرایان و اصلاحطلبان، نیازمند مطالعهی جدی است. در این مقاله تلاش شده است ناگفتهها و لایههای پنهان در گفتمان روزنامههای کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی ...
بیشتر
انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری ایران نه تنها به لحاظ رقابت جدی دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب از حساسیت ویژهای برخوردار بود، بلکه به لحاظ حوادثی که پس از آن رخ داد و نیز طیفبندی درونی اصولگرایان و اصلاحطلبان، نیازمند مطالعهی جدی است. در این مقاله تلاش شده است ناگفتهها و لایههای پنهان در گفتمان روزنامههای کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی دربارهی حوادث پس از انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری، از 23خرداد تا 31تیر ،1388در چارچوب بررسی یادداشتهای روز و سرمقالههای آنها در این ایام، با استفاده از »الگوی عملیاتی تحلیل گفتمان« )پدام(، کشف، تحلیل و مقایسه شود. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در گفتمان روزنامهی اطلاعات در مدت مورد بررسی، میتوان »قابل پذیرش نبودن نتایج انتخابات«، »تأکید بر نقش عوامل داخلی در بروز حوادث پس از انتخابات« و »ابطال انتخابات« را به عنوان دالهای مرکزی دانست. همچنین در گفتمان روزنامهی جمهوری اسلامی، »قابل پذیرش نبودن نتایج انتخابات«، »تأکید بر نقش عوامل داخلی در بروز حوادث پس از انتخابات«، و »دفاع از راه حلهای هاشمی رفسنجانی برای برون رفت از وضعیت پس از انتخابات« به عنوان دالهای مرکزی قاب استخراجاند و در گفتمان سرمقالههای روزنامهی کیهان، دالهای مرکزی متفاوتی وجود دارد که عبارتند: از »دفاع از نتایج انتخابات«، »تأکید بر پیوند عوامل داخلی و خارجی در بروز حوادث پس از انتخابات« و »دفاع از راه حلهای مقام معظم رهبری برای برون رفت از وضعیت پس از انتخابات
حمید نساج
دوره 2، شماره 5 ، تیر 1392، ، صفحه 101-130
چکیده
سده ی بیستم شـاهد پیـدایش دولـتهـای شـبه مـدرن در دو کشـور ایـران و ترکیـه بـود. مصـطفی کمـال آتاتورک پس از انحلال امپراطوری عثمانی، اقدامات وسیعی را در زمینهی نوسازی توأم بـا دیـنزدایـی آغاز کرد. در ایران نیز رضاخان میرپنج پس از انقراض قاجاریه، راه نوسازی را در غربـی سـازی یافـت. تاریخ روابط خارجی میان دو کشور و بـه خصـوص سـفر تـاریخی ...
بیشتر
سده ی بیستم شـاهد پیـدایش دولـتهـای شـبه مـدرن در دو کشـور ایـران و ترکیـه بـود. مصـطفی کمـال آتاتورک پس از انحلال امپراطوری عثمانی، اقدامات وسیعی را در زمینهی نوسازی توأم بـا دیـنزدایـی آغاز کرد. در ایران نیز رضاخان میرپنج پس از انقراض قاجاریه، راه نوسازی را در غربـی سـازی یافـت. تاریخ روابط خارجی میان دو کشور و بـه خصـوص سـفر تـاریخی رضاشـاه بـه ترکیـه نیـز پیونـد نظـری رویکرد دو زمامدار را عمیقتر سـاخت و رضاشـاه در پیگیـری سیاسـت غربـی سـازی و بـه ویـژه کشـف حجاب مصممتر شده ام ا علیرغم شباهت رویکرد نظـری، مقایسـه ی اقـدامات غربـی سـازی رضاشـاه و آتاتورک نشان میدهد که تفاوت بسیار زیادی در شدت و تنوع این اقدامات وجود دارد. حذف سلسله مراتب مذهبی، انحلال مدارس دینی و دادگـاه هـای شـرع، تعطیـل خانقـاه هـا، منـع بـه کـارگیری علائـم مذهبی، تدوین قانون مدنی اروپایی و ضداسلام، تغییر الفباء، الزام به قرائت نماز، قرآن و اذان به ترکی و تغییر تعطیلی از جمعه به یکشنبه از جمله اقداماتی بود که توسط آتاتورک صـورت پـذیرفت، ولـی در ایران انجام نشد. همچنین نوع مقاومت در برابر غربی سـازی متفـاوت بـود. بسـیج اجتمـاعی فراگیـری در توصیف کند »مذهب و سازمان روحانیت« است. علاوه بر این، فقدان سنّت اندیشـهای عریـق در ترکیـه، همجواری ترکیه با غرب، وجود دیوانسالاری قوی به جا مانده از امپراطـوری عثمـانی و تهدیـد مرزهـای ترکیه توسط یونانیها از دیگر عوامل مؤثر به شمار میآید. در این پژوهش از رویکرد تحلیل تاریخی و روش تحقیق مقایسهای استفاده شده است
