تحولات خاورمیانه
عربستان سعودی و معمایِ ایران: سناریوی محتمل در افق 2030

فرشید فرهادی؛ افشین متقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 مهر 1402

https://doi.org/10.22054/qpss.2023.74257.3259

چکیده
  عربستان سعودی به عنوان کشوری تأثیرگذار در معادلات نظم منطقه‌ای غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان اصلی‌ترین رقیب منطقه‌ای خود تعریف کرده است. هدف این پژوهش کاربردی، ترسیم و تدوین سناریوهای آیندۀ سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ایران بر پایه روش GBN بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته اسنادی و نخبگی بوده است. جامعه نخبگی نیز ...  بیشتر

روابط بین الملل
مولفه‌های ساختاری تاثیرگذار بر مدل روابط ایران و روسیه (2015-2023)

سیدحسن میرفخرائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1402

https://doi.org/10.22054/qpss.2024.76824.3340

چکیده
  روابط ایران و روسیه در طول یک دهه اخیر به طور محسوسی توسعه یافته است. این توسعه مناسبات به نحوی محسوس بوده که حتی مدل شکل‌گیری آن را می‌توان مبتنی بر مشارکت راهبردی در نظر گرفت. این توسعه در برخی از حوزه‌ها نظیر همکاری‌های سیاسی و یا مشارکت امنیتی-دفاعی بروندادهای بیشتری داشته و در سطوح اقتصادی و ژئواکونومیک بروز و ظهور کمتری داشته ...  بیشتر

جامعه شناسی سیاسی
بررسی پیامدهای سیاست‌های توزیعی و بازتوزیعی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مدل آلموند- پاول و رابرت مرتن

جلیل دارا؛ جواد علایی

دوره 12، شماره 47 ، دی 1402، ، صفحه 39-72

https://doi.org/10.22054/qpss.2023.71676.3165

چکیده
  توزیع و بازتوزیع به‌عنوان یکی از کارویژه‌های نظام سیاسی که با هدف رفع نابرابری و کاهش شکاف‌های اقتصادی - اجتماعی انجام می‌شود در نگرش سیستمی دارای اهمیت ویژه‌ای است چراکه موفقیت یا عدم موفقیت می‌تواند در افزایش یا کاهش حمایت جامعه از نظام سیاسی موثر باشد. بعد از انقلاب، جمهوری اسلامی سعی کرد با هدف تحقق عدالت با تدوین و اجرای سیاست‌های ...  بیشتر

روابط بین الملل
سنتز نظری سیاست خارجی ایران در پرتو مشارکت جامع راهبردی با چین

ارسلان قربانی؛ هادی ترکی؛ سعید میرترابی؛ غلامرضا کریمی

دوره 12، شماره 47 ، دی 1402، ، صفحه 107-144

https://doi.org/10.22054/qpss.2023.71861.3170

چکیده
  روابط ایران و چین دارای فراز و فرودهایی بوده که حدود یک دهه اخیر در قالب مشارکت جامع راهبردی بیشترین مراودات سیاسی و اقتصادی را با هم تجربه کرده‌اند. حاکمیت ج.ا. ایران با یاس از غرب، رویکرد «نگاه به شرق» را در پیش گرفته که این مشارکت منجر به توافق‌نامه 25 ساله بین تهران و پکن شد. عوامل، متغیرها و مولفه‌های داخلی و خارجی برای بررسی ...  بیشتر

جامعه شناسی سیاسی
تحلیل لایه‌های علی نارضایتی اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران

محسن محمدی خانقاهی؛ عباس کشاورز شکری؛ زاهد غفاری هشجین

دوره 12، شماره 46 ، مهر 1402، ، صفحه 47-84

https://doi.org/10.22054/qpss.2023.70608.3126

چکیده
  آمارهای منتشر شده و نظرات کارشناسی حاکی از آن است که روند نارضایتی اجتماعی در جامعه ایرانی، فزاینده است و به تبع آن دوره­های شکل­گیری اعتراضات اجتماعی کوتاه­تر شده و این اعتراضات به سوی خشونت بیشتر و رادیکالیسم سوق یافته است که پیامدهای منفی موثری در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در پی داشته است. از این جهت این پژوهش در پی شناخت ...  بیشتر

روابط بین الملل
تبیین استراتژی ژئوپلیتیکی ایران؛ خوانشی جغرافیایی از «منطقه خاکستری» و «محور مقاومت»

مرجان بدیعی ازنداهی؛ فرزین زندی؛ کیومرث یزدان پناه درو

دوره 12، شماره 46 ، مهر 1402، ، صفحه 161-206

https://doi.org/10.22054/qpss.2023.64920.2956

چکیده
  جنوب‌ غرب آسیا یکی از مهمترین مناطق ژئوپلیتیکی از نظر رقابت‌های جهانی است. تشدید روزافزون رقابت‌های ژئوپلیتیکی در این منطقه موثر و راهبردی و اختلاف رخ‌داده میان  ایران و کشورهای منطقه بر سر چگونگی تامین امنیت در این حوزه، تبدیل به چالش بزرگی شده است. ایران در این حوزه با در پیش گرفتن رویکرد «امنیت برای همه یا هیچکس» اقدام ...  بیشتر

سیاستگذاری عمومی
بررسی تطبیقی رابطۀ ساخت سیاسی و دولت با توسعه اقتصادی (ایران، ژاپن و کره جنوبی2010- 1860)

احسان ایل شاهی؛ سیدعطاءالله سینائی؛ سیدخدایار مرتضوی

دوره 11، شماره 43 ، بهمن 1401، ، صفحه 9-43

https://doi.org/10.22054/qpss.2022.69339.3093

چکیده
  مرور تاریخ تکاپوی توسعه ایران در بیش از 150 سال گذشته نشان دهنده دوره­هایی از همراهی یا پیش و پس بودن از کشورهاست. ژاپن و کره­ جنوبی در این زمینه جایگاه مشخصی دارند. در این پژوهش تلاش می‌شود وضعیت توسعه در ایران را در مقایسه با دو کشور مذکور در مقاطع تاریخی (1926-1860 و 2010-1963) در چارچوب مدل نهادی نورث، عجم اوغلو و رابینسون مورد بررسی قرار ...  بیشتر

واکاوی تعاملات دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران: دلالت‌های راهبردی

ابوالفضل قاسمی؛ مرتضی علویان؛ مریم حسینی

دوره 11، شماره 42 ، آذر 1401، ، صفحه 181-220

https://doi.org/10.22054/qpss.2022.68358.3058

چکیده
  دولت‌ها در تمدن‌های آب‌پایه به دلیل تحکیم سازمانی از جامعه نیرومندتر بوده‌اند و آب و مصرف آن سبب شده است آب نقش اساسی خود را در شکل‌دهی به روابط اجتماعی- سیاسی ملت‌ها و جوامع بشری ایفا نمایند. از این روی پرسش اصلی تحقیق عبارت است از الزامات تعامل دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران چگونه است؟یافته‌های تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی ...  بیشتر

تحلیل اعتراضات صنفی- اجتماعی اخیر در ایران از منظر نظریه سیاست خیابان

خلیل سردارنیا؛ هنگامه البرزی

دوره 11، شماره 40 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 107-150

https://doi.org/10.22054/qpss.2021.64113.2938

چکیده
  اعتراض‌های صنفی- اجتماعی در ایران از دیماه 1396 به این سو را می‌توان به عنوان نقطه عطف و تعیین‌کننده تلقی کرد زیرا به لحاظ ماهوی، تاکتیکی و شکلی تا حد زیادی از اعتراض‌های پیشین متمایز هستند. این پژوهش در راستای نظریه سیاست‌ خیابان و با روش پژوهش اکتشافی و روش جمع‌آوری داده‌ها از نوع تحلیل محتوای مطالبات و شعارهای معترضان صنفی و اجتماعی ...  بیشتر

تحلیل ژئوپولیتیک راهبرد شرق مدیترانهِ جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر دفاع مقدس

افشین رستمی؛ علی امیری؛ حامد عباسی

دوره 10، شماره 39 ، بهمن 1400، ، صفحه 39-72

https://doi.org/10.22054/qpss.2021.61213.2854

چکیده
  تحولات و وقایع ژئوپولیتیکی همواره از عواملی هستند که زمینه­ساز ایجاد فرصت­ها و چالش­های ژئوپولیتیکی برای بازیگران سیاسی می­باشند و بازیگران سیاسی درصدد هستند تا بیشترین بهره را از فرصت­های ژئوپولیتیکی برده و چالش­ها را حذف یا کمرنگ نمایند. جنگ عراق علیه ایران از وقایعی بود که ضمن خلق چالش­های ژئوپولیتیکی برای ایران، ...  بیشتر

عوامل و زمینه های گرایش به گروه های تکفیری؛ بررسی موردی مناطق جنوبی استان کرمان

رضا خلیلی؛ قدیر نصری؛ سلمان دست افشان

دوره 10، شماره 38 ، آبان 1400، ، صفحه 9-42

https://doi.org/10.22054/qpss.2020.43201.2328

چکیده
  در این پژوهش زمینه ‏های گرایش به گروه‏ های تکفیری در مناطق جنوبی استان کرمان مورد بررسی و آزمون تجربی قرار می‏ گیرد. روش پژوهش از نوع کمّی بوده و برای جمع‏ آوری داده‏ های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان جنوب استان کرمان است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر و شیوه نمونه ‏گیری، ...  بیشتر

تأثیر رقابت چین و اتحادیه اروپا در غرب آسیا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

میترا راه نجات؛ تیرداد تقی پور جاوی

دوره 10، شماره 38 ، آبان 1400، ، صفحه 142-174

https://doi.org/10.22054/qpss.2021.53825.2598

چکیده
  نظم، نفت و اسلحه سه عامل اصلی در تعیین معادلات بوده است که سبب حضور پیوسته قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای در غرب اسیا شده است. علی‌رغم تفاوت‌های مهم میان چین و اتحادیه اروپا، هر دو شریک استراتژیک یکدیگر هستند. با توجه به حضور چین و اتحادیه اروپا در منطقه غرب اسیا، این پرسش مطرح می‌شود که منافع اقتصادی چین و اتحادیه اروپا در این منطقه ...  بیشتر

نقدی بر الگوی امتداد حال در آینده‌پژوهی؛ نمونه‌پژوهی: تحریم های امریکا علیه ایران تا 2022

سیدرضا موسوی نیا

دوره 9، شماره 35 ، دی 1399، ، صفحه 9-35

https://doi.org/10.22054/qpss.2020.50289.2464

چکیده
    مسئله اصلی در این مقاله معرفی، نقد و آسیب‌شناسی الگوی امتداد حال در آینده‌پژوهی است. عموم مطالعات آینده‌پژوهی با تمرکز بر روندها و رویدادهای گذشته و حال و ابتناء تصورات بر گذشته و حال، نااندیشیده‌ها، آینده‌های آشنا و پیش‌بینی نبوغ‌آمیز را در چرخه آینده‌سازی وارد نمی‌کند. این در حالی است که رقابت، پیچیدگی، تناقض، آشوب، ...  بیشتر

دیالکتیک دمکراسی و توسعه و نسبت آن با کنش سیاسی قومیتها در ایران

مهدی عبدالهی ضیاءالدینی؛ علی مرشدی زاد

دوره 9، شماره 35 ، دی 1399، ، صفحه 165-198

https://doi.org/10.22054/qpss.2020.44292.2343

چکیده
  مسئله اصلی پژوهش تبیین علل ظهور و بروز کنش‌های سیاسی قومی در وضعیت‌های مختلف حکمرانی در ایران با تاکید بر دیالکتیک دمکراسی و توسعه است که در ضمن آن، وضعیت مطلوب و مساعد تعامل دولت و قومیت‌ها مشخص شده و عملکرد آنان در مقاطع مختلف زمانی سنجیده می‌شود. روش پژوهش، کیفی از نوع مقایسه‌ای-تاریخی است که از چهارچوب نظری جنبش‌های اجتماعی ...  بیشتر

تبیین کاستی های صدور انقلاب اسلامی به کشورهای آسیای میانه بر اساس نظریه پخش

علی باقری دولت ابادی

دوره 9، شماره 32 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 67-92

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.37755.2164

چکیده
  پیروزی انقلاب اسلامی ایران بازتاب­های گسترده­ای در منطقه و جهان به همراه داشت.علی‌رغم اینکه بیشترین تاثیر انقلاب اسلامی در سطح منطقه و همسایگان ایران اتفاق افتاد، شواهد گویای آن است که میزان اثرگذاری انقلاب ایران بر کشورهای آسیای­میانه محدود بوده است. این درحالی است که مردمان این منطقه همگی مسلمان بوده و برخی به لحاظ زبانی ...  بیشتر

راهبردهای دیپلماسی تأمین حقابه رودخانه هیرمند

روح اله اسلامی؛ رضا سرحدی؛ مهدی فیضی

دوره 8، شماره 30 ، آذر 1398، ، صفحه 71-102

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.32981.2020

چکیده
  رودخانه‌های مرزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوارض طبیعی همواره منشأ اختلافات بسیاری در روابط بین دولت‌ها محسوب می‌شوند. رودخانه هیرمند به‌عنوان شریان اصلی دریاچه هامون، رودخانه مرزی ایران و افغانستان است که سبب بسیاری از مجادلات مرزی از ابتدای مرزبندی مشخص بین این دو کشور تا به امروز بوده است. عدم پایبندی افغانستان به قرارداد ...  بیشتر

مهاجران ایرانی در کویت و تاثیر آنها بر روابط دو کشور

ابراهیم عباسی؛ شبنم اکبری

دوره 8، شماره 29 ، شهریور 1398، ، صفحه 111-142

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.25411.1887

چکیده
  مهاجرت پدیده مهم قرن گذشته و امروز در خاورمیانه است. این پدیده متاثر از عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده و تاثیرات مهمی بر کشورها برجا می‌گذارد. سؤال این مقاله، چرایی مهاجرت ایرانیان به کویت، جایگاه آنها و تاثیر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها بر روابط دو کشور است؟ فرضیه اصلی آن است که علت مهاجرت ایرانیان را از دهه1340 می‌توان بر اساس ...  بیشتر

بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران

قاسم میسایی؛ فائز دین پرست؛ عباس تقی پور

دوره 8، شماره 28 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 155-184

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.29919.1898

چکیده
  موضوع این نوشتار بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامه‌های توسعه ج.ا.ا است. ضمن این که توسعه؛ یک مفهوم کلی و تقسیم ناپذیر است. در این جا صرفاً در مقام تحقیق به بررسی جداگانه بعد سیاسی آن پرداخته می‌شود. بدین منظور با توجه به نظریات موجود، مفهوم توسعه سیاسی شاخص‌سازی می‌شود و به سوال ذیل پرداخته می‌شود: توسعه سیاسی چه جایگاهی در برنامه‌های ...  بیشتر

الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران در مدیریت بحران سوریه

مهدیه حیدری؛ حسین دهشیار

دوره 8، شماره 28 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 185-206

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.36405.2136

چکیده
  جدی ترین تهدیدی که در یک بحران  بین الملل از سوی هر یک از بازیگران  درگیر در بحران ادراک می‌شود، تهدید ارزش‌های اساسی  آنهاست. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، به دنبال فهم الگوی رفتاری ایران در مدیریت بحران سوریه است. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که چرا ایران حداکثر خشونت را برای مدیریت بحران سوریه بکار برده است؟ پاسخ ...  بیشتر

کارکرد احزاب سیاسی در تنظیم روابط قوای حاکم؛ مطالعه تطبیقی نظام‌های انگلستان، آمریکا و ایران

فایقه چلبی؛ رجب ایزدی؛ کمال الدین هریسی نژاد

دوره 7، شماره 27 ، اسفند 1397، ، صفحه 35-65

https://doi.org/10.22054/qpss.2019.26376.1787

چکیده
  احزاب سیاسی در نظام‌های مردم‌سالار با سازمان‌دهی قدرت سیاسی، بسیج نیروهای مردمی و تنظیم روابط قوای حاکم از نهادهای میانی حکومت‌های دموکراتیک محسوب می‌شوند. کارکرد احزاب به مرحله رقابت‌های انتخاباتی منحصر نمی‌شود؛ بلکه در تنظیم روابط قوای حاکم، نقش مهمی را عهده‌دار هستند؛ نفوذ احزاب در تعاملات قوه مقننه و مجریه در تفکیک قوای ...  بیشتر

گفتمان هویت ملی جریان سوسیالسیم قبل و بعد از انقلاب ‌اسلامی؛ با تطبیق اندیشه‌ کیانوری و بشیریه

علیرضا کلانترمهرجردی؛ محمد باقر خرمشاد

دوره 7، شماره 26 ، مهر 1397، ، صفحه 9-41

https://doi.org/10.22054/qpss.2018.18712.1528

چکیده
  مساله هویت، عمری به درازای حیات و خلقت آدمی دارد. در واقع انسان تنها موجودی است که بدون درک از چیستی و کیستی خود نمی‌تواند حیات و تداوم داشته باشد. با این حال همواره در سایه روش‌های مختلف تبیین این مفهوم است که می‌توان سخنی از هویت ملی به میان آورد. هویت‌ها، به مثابه شالوده‌ها و سازه‌های اجتماعی در فرایند شالوده‌ریزی یا سازه‌گرایی ...  بیشتر

واکاوی عوامل اقتصادی- امنیتی واگرایی روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان 2000 تا 2016

میترا راه نجات؛ حسن کبیری

دوره 7، شماره 25 ، شهریور 1397، ، صفحه 95-123

https://doi.org/10.22054/qpss.2018.28586.1853

چکیده
  آذربایجان از جمله کشورهای قفقاز جنوبی است که به دلیل ویژگی‌های خاص ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی برای ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. علی‌رغم وجود زمینه‌های متعدد همگرایی میان ایران و آذربایجان، بیشتر شاهد واگرایی میان دو کشور بوده‌ایم. پرسش این است که در فاصله زمانی 2000 تا 2016 چه عواملی بر واگرایی روابط ایران و آذربایجان مؤثر بوده ...  بیشتر

انگاره همبستگی قومیت بلوچ پاکستان و تأثیرات آن بر قومیت بلوچ در شرق ایران

سید یوسف قرشی؛ هادی صادقی اول

دوره 7، شماره 25 ، شهریور 1397، ، صفحه 199-220

https://doi.org/10.22054/qpss.2018.18258.1511

چکیده
  بررسی ابعاد مختلف ملی‌گراییِ بلوچ پاکستان و تأثیر آنان بر قومِ بلوچِ ساکن در استان سیستان و بلوچستان موضوع این نوشتار است. اهمیت این مسئله در آن است که از یک‌سو مناطق مرزی ایران هماره آبستن تحولات ژرف فکری، دینی، قومیتی و بعضاً امنیتی بوده و از دیگرسو، در مرزهای شرقی و جنوبشرقی ایران، کشور پاکستان قرار گرفته که در آن، جریانات عمیق ...  بیشتر

تحلیل نقش آموزش عالی در روابط سیاسی ایران و اتحادیه ی اروپا با رویکرد برساخت گرایی

مصطفی رشیدی؛ فتحعلی خانمحمدپور؛ بهادر زارعی

دوره 7، شماره 24 ، خرداد 1397، ، صفحه 39-65

https://doi.org/10.22054/qpss.2018.19824.1565

چکیده
  روابط دولت­ها در گذشته بیش­تر مبتنی بر ابزارهای نظامی و قدرت سخت بوده است. امروزه فرهنگ و قدرت نرم به عنوان یک شاخص مهم در توسعه روابط بین دولت­ها نقش بازی می­کند. دولت­ها در عصر جدید به دنبال آنند تا از ابزارهای متفاوت برای برقراری دیپلماسی کارا استفاده نمایند. امروزه کشوری از دیپلماسی موفق برخوردار است که با گسترش ابزارهای ...  بیشتر