حمید نساج؛ نصیبه عبدی پور؛ پرویز جمشیدی مهر
چکیده
جهاناسلامدردهههایاخیربیشازهرزماندیگریبارشداندیشههایتکفیریمواجهاست. وهابیتدرعربستان،سپاهصحابهدرپاکستان،القاعدهوداعشدربخشهایزیادیازخاورمیانهظهورکردهاست. یافتههایاینپژوهشنشانمیدهندکهگروههایتکفیریپدیدهنوظهورینبودهودرواقعامتدادفکریوزمینهایخوارجهستند. جهاناسلامازنخستیندهههایپیدایشبهسهجریانکلیاهلسنت،شیعهوخوارجتقسیمشدواینتقسیمبندیکلانهنوزصادقاست. ...
بیشتر
جهاناسلامدردهههایاخیربیشازهرزماندیگریبارشداندیشههایتکفیریمواجهاست. وهابیتدرعربستان،سپاهصحابهدرپاکستان،القاعدهوداعشدربخشهایزیادیازخاورمیانهظهورکردهاست. یافتههایاینپژوهشنشانمیدهندکهگروههایتکفیریپدیدهنوظهورینبودهودرواقعامتدادفکریوزمینهایخوارجهستند. جهاناسلامازنخستیندهههایپیدایشبهسهجریانکلیاهلسنت،شیعهوخوارجتقسیمشدواینتقسیمبندیکلانهنوزصادقاست. گروههایتکفیریهمبهلحاظاصولفکریوهمبهلحاظزمینههاوبسترهایپیدایشبهخوارجشباهتدارند. تکفیرگستردۀدیگران،بیتوجهیبهمقتضیاتزمانومقاومتدربرابرتکثروتغییر،نصگراییافراطیوعدمتوجهبهعقلگرایی،خشونتونگاهانحصاریبهتوحید؛برخیازمواردتشابهدراصولفکریورفتاریاست. افولسنتقبیلهای،واکنشبهتعددوتکثرقرائتهاازاسلامومقاومتدربرابرمدنیتنوظهوراسلامیمهمترینبسترهایپیدایشخوارجهستند. بهنظرمیرسدظهورداعشنیز،واکنشیسختبههجومدنیایمدرنوافولزندگیسنتیمیباشد؛دراینپژوهشازنگاهتاریخی - تحلیلیوروشمقایسهایاستفادهشدهوازچارچوبهویتمقاومتوبنیادگراییامانوئلکاستلزبهرهنظریبردهشدهاست.