نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز

3 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه مرمره استانبول

چکیده

یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز خاورمیانه و ترکیه معاصر، مطالعه الگوهای ثبات و تهدید دموکراسی است. ترکیه در زمره معدود کشورهای خاورمیانه است که تجربه بلندمدتی در دموکراسی داشته است. با این حال، روند دموکراسی ترکیه از زمان تاسیس جمهوری ترکیه تا به امروز حاکی از نوعی الگوی نوسانی بوده است؛ الگویی که بر اساس آن دموکراسی ترکیه هیچ‌گاه به ثبات دموکراتیک دست نیافته و همواره با مولفه‌هایی مواجه بوده که هم به تقویت دموکراسی در این کشور کمک کرده‌اند و هم زمینه تضعیف و تهدید آن را مهیا ساخته‌اند. این پژوهش با هدف ریشه‌یابی مولفه‌های نوسان در الگوی دموکراسی ترکیه به دنبال ارائه پاسخ به این سوال است که چرا روند دموکراسی ترکیه باوجود تداوم و تکامل، نتوانسته نویدبخش ثبات باشد و دائماً با الگوی نوسانی ثبات و تهدید همراه شده است؟ یافته‌‌های این نوشتار با اتکا به روش توصیفی- تبیینی و بهره‌گیری از روند تاریخی حکمرانی در ترکیه نشان می‌دهد که اثرگذاری و همزیستی همزمان مولفه‌های ثبات‌بخش همچون اصلاحات قانون اساسی، سیستم حزبی و عضویت در اتحادیه اروپا در کنار مولفه‌های تهدیدزا مانند تهدیدهای قومی، چالش‌های مذهبی و مداخله نظامیان در شکل‌گیری این الگوی نوسانی موثر است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

stability and threat factors in turkey s democracy

چکیده [English]

One of the the most important issues in middle east and contemporary turkey is the study of stability and threat factors of democracy. Among the other countries of middle east, turkey has long-term experience in democracy. A glance to the country show turkey s democracy has fluctuating matter. In the other words, democracy in turkey as a form of government and a kind of relations between society and the government have face threat and stability factors simultaneously. The main goal of the article is evaluating causes of the issue. the article argues some variables such as turkey s constitution amendments, party system and trying to accession to EU (stability variables) and ethnic threats, religious minorities challenges and the military interventions (threat stability) have influenced turkey s democracy. to evaluate the hypothesis, the article has some sections such as theoretical framework with emphasis on stability and threat factors, historical approach to democracy trends in turkey and evaluation of threat-stability variables in turkey’s democracy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • turkey
  • Democracy
  • stability and threat
  • Middle East
  • islamism
الف) فارسی
- اعتضادالسلطنه، نوژن، (1391)، احزاب اسلامی و چشم‌انداز لائیسیته در ترکیه، تهران: چاپخش.
- افتخاری، اصغر، (1377)، «قدرت سیاسی، حوزه عمومی و جمهوری اسلامی»،فصلنامه مطالعاتراهبردی، سال دوم.
- انتخابی، نادر، ( 1392)، دین، دولت و تجدد در ترکیه، چاپ اول، تهران: انتشارات هرمس.
- برچر، مایکل و جاناتان و یکلنفلد، (1382)، بحران، تعارض و بی ثباتی، ترجمه علی صبحدل، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  برنارد، لوئیس، ( 1372)، ظهور ترکیه نوین، ترجمه محسن سبحانی، چاپ اول، تهران: نشر محسن علی سبحانی.
- حسینی، حسین، (1385)، «بحران چیست و چگونه تعریف می شود؟»،فصلنامه امنیت، سال پنجم، شماره­2-1.
 -دورسون، داود، (1381)، دین و دولت در عثمانی، ترجمه منصوره حسینی و داود وفایی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
- ساندرز، دیوید، (1380)، الگوهای بی ثباتی سیاسی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- شادان، پرند و سبحانی، زهرا، ( 1373)، زمینه شناخت جامعه و فرهنگ ترکیه، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی بین­المللی.
- شاو، استانفورد و شاو، ازل کورال، ( 1370)، تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیه­ جدید، ترجمه­ محمود رمضان­زاده، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
- قهرمان پور، رحمان، ( 1382)، «ترکیه در تقاطع چالش‌های گوناگون»، مطالعاتمنطقه­ای، تابستان، شماره 15.
- کلایواسمیت، برایان، (1380)، فهم سیاست جهان سوم، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی و محمد سعید قائنی نجفی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
- مارتین، لی نورجی، ( 1389)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه قدیر نصری، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق و پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مزروعی، علی، ( 1387)، «تجربه حزب عدالت و توسعه ترکیه»، فصلنامه آیین، شماره 19 و 20.
- مطلبی، مسعود و زمانی محسن، (1393)، «روند تثبیت و تحکیم دموکراسی در نظام سیاسی ترکیه با تاکید بر حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه»، مجله جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، بهار و تابستان، دوره 2، شماره 1.
- موثقی، سید احمد، (1380)، «بررسی تجربه نوسازی فرهنگی و سیاسی در ترکیه در فاصله سال‌های 1920-1950»، تابستان، فصلنامه سیاست، دوره 52، شماره 2.
- موثقی گیلانی، سیداحمد و نیری، هومن، ( 1389)، «اسلام میانه­رو در ترکیه»، تحقیقاتسیاسیوبین‌المللی، شماره 5.
- موثقی، احمد و کرم‌زاده، مسلم، (1390)، «بررسی تاثیر ثبات سیاسی بر توسعه»، فصلنامه سیاست، دوره 41، شماره 3.
- نش، کیت، (1380)، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: نشر کویر.
- نورالدین، محمد و حسین، موسوی، (1383)، ترکیه جمهوری سرگردان، تهران: مرکز پژوهش­های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
- واعظی، محمود، ( 1387)، «تجربه جدید در ترکیه: تقابل گفتمان­ها»، مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 47.
-هرمان، راینر، ( 1383)، «روایت های متعدد از اسلام سیاسی در ترکیه»، ترجمه محمدحسین خورشیدی، اخبار ادیان، شماره 7. 
- یاووز، هاکان، ( 1391)، سکولاریسم و دموکراسی اسلامی در ترکیه، ترجمه احمد عزیزی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
 
ب) انگلیسی
 
-          Ahmad, Firuoz, (2005), “Turkey, The Quest for Identity”, Oxford: One World, International Affairs, Vol. 54, No. 1.
 
-          Aydın-Düzgit, Senem and Keyman Fuat E, (2014),  “EU-Turkey Relations and the Stagnation of Turkish Democracy”, Working Paper 02, Global Turkey in Europe, (observed:1/10/2015) at: http:// ipc. sabanciuniv.edu/wp-content/uploads/2012/11/GTE_WP_02.pdf.
 
 
-          Baç, Meltem Müftüler- and E. Fuat Keyman, (2012), “The Era of Dominant-Party Politics”,Journal of Democracy, Vol. 23, No.1.
 
-          Berkes, Niazi, (1998), The Development of Secularism in Turkey, New York: Routledge.
 
-         Buzan, Barry & Thomas, Diez, (2004), “Turkey and the European Union: Where To From Here”, Survival, Vol. 41, No.1.
 
-          Dağı, İhsan, (2007), “Turkish Politics at the Crossroads”, Presentation at the German Marshall Fund of the United States Conference, Washington, D.C., February8.
 
-          Füsun Türkmen, (2008), "The European Union and Democratization in Turkey: The Role of the Elites".  Human Rights Quarterly, Vol. 30, No. 1, February.
 
-          Georg E. Gruen, (2003), “Turkey’s Political Earthquake: Significance for the United States and the Region“, American Foreign Policy Interests, Vol.25, No.2,.
 

-          Kalaycıoğlu .Ersin, (2007) , Turkish Democracy Today: Elections, Protest and Stability in an Islamic Society, London and New York.

 

-          kalın, Ibrahim, (2008), “Turkey and The Middle East: Ideology or Geopolitics?”, (observed: 1/11/2015), at: http:// www. setav. org/ en/ turkey-and-the-middle-east-ideology-or-geo-politics/yorum/253.
 
-         Karakas, Cemal, (2007), “Turkey: Islam and Laicism between the Interests of the State, Politics and Society”, Report No. 78, Peace Research Institute Frankfurt (PRIF), (observed: 11/11/2015) at: http://www.hsfk.de/downloads/prif78.pdf.
 
-          Lovell, David W, (2015), ” The Challenges of Turkish Democracy”, Language and the Scientific Imagination, (observed:1/10/2015), at: file:///F:/turk/45_Lovell.pdf.
 
-          Meral, Ziya, (2015), ”Turkey: Domestic Challenges that Will Dominate AK Party Government’s Third Term”, (observed:1/10/2015), at: http://fpc.org.uk/fsblob/1411.pdf.
 
-          Onis, Ziya, (2003), “Domestic Politics, International Norms and Challenges to the State: Turkey- EU Relations in Post- Helsinki era”. In: Ali Carkoglu and Barry Rubin, Turkey and the European Union, London, Frankcass.
 
-          Özbudun, Ergun; and Gençkaya, Ömer Faruk, (2009), Democratization and the Politics of Constitution-Making in Turkey, Budapest: Central European University Press.
 
-          Powell, G. Bingham Jr, (1982), Contemporary Democracies, Participation, Stability and Violence, Cambridge: Harvard University Press.
 
-          Rabasa, Angel, (2008), “The Rise of Political Islam in Turkey”, 1. Islam and Politics-Turkey, Larabee, F. Stephen, Visit RAND, at: www.rand.org. Explore the, RAND National Defense Research Institute, The Rise of Political Islam in Turkey.
 
-          Toprak, Binnaz, (1981), “Islam and Political Devlopment in Turkey”, Turkish Studies, Vol. 6, No. 2.
 
-          Yavuz, M.H, (2000), “Cleansing Islam from the Public Sphere”, (observed: 4/11/2015) at: https://www.questia.com/library/journal/1G1-64722001/cleansing-islam-from-the-public-sphere-1.
 
-          Yavuz, M. H, (2003), Islamic Political Identity in Turkey, Oxford: Oxford University.
 
-          Yıldırım, A.2012. “Alevilik islam dısıdır”, observed: 23/10/2015), at: http:// www. aleviweb. com/ forum/archive/index.php/t-29537.html.