نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی گروه روابط بین الملل در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

این مقاله در پی بررسی مساله استقلال کردستان عراق از منظر منافع و راهبرد بازیگران اثرگذار با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل بازیگر و روش مکتور است. پرسش اصلی این است که در خصوص مساله استقلال کردی در عراق چه  همگرایی‌ها و هم‌پوشانی‌هایی در منافع و راهبردهای بازیگران کلیدی وجود دارد و این وضعیت به چه نحوی استقلال کردی را متاثر می‌سازد؟ در روش مکتور به تحلیل روابط بین بازیگران و ارزیابی روابط بین بازیگران و راهبردها پرداخته می­شود. در این مقاله ابتدا بازیگران و راهبردهای اصلی در مساله استقلال کردی شامل 11 بازیگر اصلی و 14 راهبرد کلیدی شناسایی شد و سپس نمودارها و گراف‌های تولیده شده مورد تحلیل قرار گرفت. مهمترین نتایج بدست آمده در خصوص مساله استقلال کردستان شامل اثرگذارترین و اثرپذیرترین بازیگران، رقابت‌پذیری بازیگران در مساله استقلال کردی؛ و بیشترین حساسیت و میزان همگرایی و واگرایی بازیگران درباره راهبردهاست. نتیجه مهم اینکه حساسیت بازیگران اثرگذار و اجماع نسبی در مخالفت با تشکیل دولت کردی، تجزیه عراق و نگرانی از شکل‌گیری کردستان بزرگ و تشدید بی‌ثباتی و وخامت امنیت منطقه‌ای در روند شکل‌گیری دولت کردی به مفهوم وجود موانع جدی در مقابل کردهای عراق است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Actor Analysis in Strategic Researches: Iraqi Kurdistan Case Study

نویسنده [English]

  • ali akbar asadi

Institute for humanities and cultural studies (IHCS)

چکیده [English]

The present article seeks to explain the Iraqi Kurdistan independence from the perspective of the interests and strategy of the effective actors, and utilizes the Actor Analysis Approach and MACTOR method. In this regard the main question is: what is the main convergences between interests and strategies of the main actors in Iraqi Kurdistan, and this circumstances how affects Kurdish independence? MACTOR method explicitly analyzes the relationships between actors and evaluates the relationships between actors and strategies. The main actors and strategies - including 11 main actors and 14 key strategies- were identified and then graphs were analyzed. The most important results regarding the Kurdistan independence are: the most influential actors in the subject; the actors competitiveness in the Kurdish independence; the most sensitive strategies; and the degree of convergence and divergence of actors regarding the strategies under consideration. The important result is that the sensitivity of the key actors and their relative consensus to disagree about establishment of Kurdish state and disintegration of Iraq and  also concerns about creation of great Kurdistan state and as a result Increasing instability and Insecurity in the region, means that there are serious obstacles to ahead of Iraqi  Kurds.
  

کلیدواژه‌ها [English]

  • actor analysis
  • MACTOR method
  • Iraqi Kurdistan
  • strategic researches
  • iraq
الف- فارسی و عربی
-    احمد، حسین مصطفی، (2011)، «المسألة الکردیة والسیاسة الدولیة (دراسة فی أسباب ومداخل التأثیر) »، مجلة جامعة الانبار للعلوم القانونیة والسیاسیة، العدد 4.
-    اسدی، علیرضا، (1393)، کاربرد نظریه بازی‌ها در پیش‌بینی آینده، در "آینده‌پژوهی از تئوری تا کاربرد: کندوکاوی در روش‌ها"، گردآوری ابراهیم حاجیانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
-    اسمعیل پور روشن، علی اصغر، (1396)، «ژئواستراتژی کردستان عراق: بررسی استراتژی‌های ایالات متحده و ایران»، زمستان، فصلنامه جغرافیا، شماره 55.
-    ایسنا،(۳ مهر ۱۳۹۶)، «نتانیاهو: استقلال کردهای عراق ذخیره‌ای استراتژیک برای اسرائیل است»، قابل دسترسی در:
http://www.isna.ir/news/96070301899.
-    بوژمهرانی، حسن و مهدی پوراسلامی، (1393)، «تهدیدهای نرم خودمختاری اقلیم کردستان عراق و تأثیر آن بر کردهای ایران»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، بهار و تابستان، دوره 2، شماره 1.
-    التمیمی، ظفر عبد مطر، (2018)، «المسألة الکردیة وإشکالیة وآلیات المعالجة الدولیة»، مجلة مرکز المستنصریة للدراسات العربیة والدولیة، المجلد: 60، الاصدار: 60.
-    جلال پور، شیوا و لطفی نیا، علی اصغر، (1395)، «کالبدشکافی سیاست خارجی اسراییل در قبال کردستان عراق»، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، پاییز، شماره یازدهم.
-    روحی، نبی الله، (1393)، «استراتژی رژیم صهیونیستی در اقلیم کردستان عراق و پیامدهای امنیتی آن بر جمهوری اسلامی ایران»، آفاق امنیت، پاییز، شماره 24.
-    زارع میرک آباد، علی و دیگران، (1393)، «بررسی جایگاه تحلیل بازیگر در مطالعات آینده پژوهی»، کنفرانس بینالمللی ابزار و تکنیکهای مدیریت، تهران: مرکز همایش‌های بین‌المللی شهید بهشتی، 16 و 17 دی ماه.
-    السعدون، حمید حامد و عواد، عامر هاشم، (2016)، «الإستراتیجیة الأمریکیة حیال العراق بعد عام 2003»، مجلة العلوم القانونیة والسیاسیة، المجلد الخامس، العدد الاول.
-    عبد اللطیف، إرواء فخری، (2015)، «السیاسة الترکیة تجاه العراق وتأثیره فی الأمن الوطنی»، مجلة السیاسیة والدولیة، العدد 26-27.
-    عبداله پور، محمدرضا و دیگران، (1393)، «خرده میدان کردستان عراق، عرصه رقابت میدان‌های منطق‌ ای ایران و ترکیه»، نگرشهاینودرجغرافیایانسانی، زمستان، شماره 2.
-    العبیدی، شذى فیصل رشو، (2012)، «أکراد العراق فی العلاقات العراقیة الإیرانیة 1958-1975م»، مجلة اداب ذی قار، السنة: 2012 المجلد: 2، الاصدار: 6 ا.
-    عرب، علی، (1378)، «کاربرد نظریه بازی­ها در علوم انسانی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال اول، زمستان، شماره چهارم.
-    المحمد، عبدالهادی حسین علی، (2016)، «العلاقات الکردیة الاسرائیلیة»، مجلة الکوفة للعلوم القانونیة والسیاسیة، العدد 26.
-    نوری، علیرضا، (1396)، «سیاست روسیه نسبت به مسئله کردی و استقلال کردستان»، بنیاد مطالعات قفقاز، (۲۷ شهریور ۱۳۹۶)، قابل دسترسی در:   http://www.ccsi.ir/vdcene8z.jh8fvi9bbj.html.
-    الهیمص، محمد محی، (2010)، «الاقلیة القومیة الکردیة فی دول الجوار الجغرافی ( ترکیا، إیران، العراق، سوریا)»، مجلة آداب المستنصریة، السنة: 2010 ، الاصدار: 52.
-    یگانگی دستگردی، وحید، (1389)، «تئوری بازی‌ها»، اقتصاد شهر، زمستان، شماره هشتم.
 
ب- انگلیسی
-       Bendahan, Samuel and Giovanni Camponovo, (2003), “Multi-issue Actor Analysis: Tools and Models for Assessing Technology Environments”, Journal of Decision Systems, Vol. 12, No 4.
 -       Bokhari, Kamran, (2017), “The Global Consensus against the Iraqi Kurds, Geopolitical Futures”, October 17, 2017, accessible at: https://geopoliticalfutures.com/global-consensus-iraqi-kurds/
 -       Cockburn, Patrick, (2017), “Iraqi Kurdish Referendum: Why International Powers Fear Independence Vote Could Derail Fight against Isis”, (19 September 2017), accessible at: http:// www. independent. co. uk/ news/ world/middle-east/iraqi-kurdish-independence-referendum-preview-isis-krg-vote-a7955936.html.
 -       Crisis Group, (2017), “Oil and Borders: How to Fix Iraq’s Kurdish Crisis”, Crisis Group Middle East Briefing N°55, Brussels, 17 October, 2017, accessible at: https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/gulf-and-arabian-peninsula/iraq/55-settling-iraqi-kurdistans-boundaries-will-help-defuse-post-referendum-tensions
 -       Godet, Michel, (2006), Creating Futures: Scenario Planning as a Strategic Management Tool, Translated by Adam Gerber and Kathryn Radford, London: Economica Ltd.
 -       Godet, Michel, (1991), FromAnticipationto Action, Translated by Clare Degenhardt, Paris: Dunod.
 -       Kader, Ariz and Lecha, Eduard Soler i, (2018), “Iraq Kurdistan and Beyond: The EU’S Stakes”, Middle East and North Africa Regional Architecture, Future Notes, No. 9.
 -       Meintjes, Albertus Jacobus, (2018), “The Complications of Kurdish Independence”, Open Journal of Political Science, No. 8.
 -       Myerson, Roger B, (1991), Game Theory: Analysis of Conflict, Harvard University Press.
 -       McMillan, Joseph, (2006), “Saudi Arabia and Iraq: Oil, Religion, and an Enduring Rivalry”, United States Institute of Peace, Special Report 157, January.
 -       Nader, Alireza and others, (2016), Regional Implications of Independent Kurdistan, CA: RAND Corporation, April 19, 2019, accessible at: https:// www. rand. org/ pubs/research_reports/RR1452.html.
 -       JÜDE, JOHANNES, (2017), “Contesting borders? The formation of Iraqi Kurdistan’s de Facto State”, International Affairs, Vol. 93, No. 4.
 Soderberg, Nancy E, (2015), State-building in Iraqi Kurdistan, Institute for the Study of Human Rights, Columbia University.
 -       Ustun, Kadir and Dudden, Lesley, (2017), “Turkey-KRG Relationship: Mutual Intrests, Geopolitical Challenges”, Seta Foundation  for  Political, Economic and  Social Research, Analysis,  No: 31. March 18, 2018, accessible at: https://setav.org/en/assets/uploads/2017/09/Analysis31.pdf