نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی، گرایش آینده پژوهی انقلاب اسلامی

2 دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه شاهد

چکیده

شناخت تحلیلی و انتقادی جایگاه مفهوم جهاد در مبانی فکری و رفتار سیاسی داعش محوریت اساسی مقاله را تشکیل می دهد و می‌کوشد تا بر اساس روش کیفی تحلیل تاریخی و اسنادی و ابزار فیش برداری  به این سوال اساسی پاسخ دهد که مفهوم جهاد چه جایگاهی در مبانی فکری و رفتار سیاسی داعش دارد؟ یافته های مقاله نشان می دهد که مواردی نظیر نفی جهاد دفاعی و تأکید بر جهاد فتح، قرار دادن جهاد ذیل اصول دین، عرفی و فردی‌سازی جهاد، گسترش دامنه شمولیت جهاد، عدم توجه به قوانین جهاد و تأکید بر خشونت تام و ابداعیات جدید همانند جهادهای نکاح، پزشکی، کودکان و جهاد سایبری- رسانه­ای مولفه‌های اساسی دیدگاه داعش نسبت به جهاد را تشکیل می دهد. مقوله جهاد از دیدگاه داعش دچار بسط مفهومی شده و مورد استفاده­ ابزاری قرار گرفته است و نتیجه این برداشتِ غلط و تحریف شده دینی آنها به شکل انواع اعمال شنیع و وحشیانه بروز کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study and review the status of jihad in Islamic intellectual and political behavior

نویسندگان [English]

  • mohammadjavad fathi 1
  • gafari zahed 2

چکیده [English]

The analytical and critical recognition of the place of Jihad's component in ISIS's intellectual and political behavior form the core of the paper. It has been attempted to answer the fundamental question based on the qualitative methodology of historical analysis and documentation and the means of pinpointing which component of jihad is in ISIS's intellectual and political behavior. The findings of the paper show that such as denial of defensive jihad and the emphasis on Jihad Fatah, placing jihad under the principles of religion, customary and individualizing jihad, expanding the scope of jihad inclusion, ignoring the rules of Jihad and emphasizing on total violence and new innovations in Jihad, such as jihad marriage, medicine, children, and cyber-media jihad constitute the basic components of the Islamic State's view of jihad. From the perspective of ISIL, jihad has become conceptualized and used as an instrumental means, and the result of their false and distorted religious views has been manifested in the form of a heinous and brutal act.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihad
  • Islamic
  • Salafi-takfiri
  • Wahhabi
  • terrorism
الف- فارسی
-   ابن تیمیه، احمدبن عبدالحلیم، (1430)، العقیده الحمویه الکبری، جده: دارالمنهاج.
-   احمدی، علی، (1394)، «تأثیرات داعش برجغرافیایی فرهنگی عراق و سوریه»، فرهنگ اسلامی، شماره مسلسل23.
-   اکبری، حمیدرضا، (1395)،«چگونگی نقشآفرینی داعش در مناسبات سیاسی خاورمیانه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال هفتم، شماره.
-  آقاباقری، محمدجواد، (1392)، دفاع پیش دستانه، با بررسی فقهی و حقوقی شیوه­های آن: منازعات مسلحانه (جهاد)، ترور و عملیات انتحاری (استشهادی)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
-  آیتی، علیرضا، (1385)، «القاعده و تحلیلی بر تداوم ناامنی‌ها در عراق»، ماهنامه رویدادها و تحلیل‌ها، شماره 201، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-   باقی، عمادالدین، (1393)، «تبری ابن تیمیه از گروه­های تکفیری و تروریسم»، مجله مهرنامه، سال پنجم، شماره 37.
-   البکری، عبدالرحمان، (2015)، داعش و مستقبل العالم، المان: دارالغربا.
-   جوادی آملی، عبدالله، (1385)، تسنیم: تفسیر قرآن­کریم، جلد نهم، قم: نشر اسراء.
-  خلف، حسین، (1388)، تاریخ الجزیره العربیه فی­عصر الشیخ محمدبن هبدالوهاب (حیات الشیخه محمدبن عبدالوهاب)، بیروت: دار ومکتبه الهلال.
-  دانشیار، علیرضا، (1393)، «آسیب‌شناسی جریان­های تکفیری ازدیدگاه مقام معظم رهبری»، در مجموعه مقالات کنگره جهانی جریان­های افراطی و تکفیری ازدیدگاه علمای اسلام، جلد 5، قم: انتشارات دارلاعلام لمدرسه اهل البیت.
-  دهقانی­نژاد، مرتضی و همکاران (1387)، «جهاد و دفاع از دیدگاه میرزای قمی و مقایسه­ آن باآرای فقهی امام خمینی»، مجله سیاست دفاعی، شماره 63.
-  زرقاوی، ابیمصعب، (1427)، کلمات­ مضیئه؛ الکتاب الجامع لحطب و کلمات الشیخ -المعتز بدینه ابیمصعب، شبکه البراق الاسلامیه التابعة الجیش الإسلامی فی العراق. 
-   ساوه درودی، مصطفی، (1393)، «گروهک تروریستی داعش؛ برآیند منازعات وناامنی منطقه­ای»، فصلنامه امنیت‌پژوهی، سال سیزدهم، شماره45.
-  طباطبایی، سید محمدحسین، (1386)، تفسیر المیزان،ج 2، ترجمه­ سیدمحمدباقرموسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم: جامعه­ی مدرسین حوزه­ی علمیه­ی قم.              
-   عباس زاده فتح آبادی، مهدی، (1388)، «بنیادگرایی اسلامی و خشونت (بانگاهی به القاعده عراق)»، فصلنامه سیاست، دوره سی ونه، شماره 4.
-   عباسی، محمود، (1393)،«سنخ شناسی داعش»،فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام،سال پانزدهم،شماره 2،پاپی 58.
-   عبدالملکی، پیام، ( 1392)، «علل گسترش دعوت محمدبن عبدالوهاب»، پژوهش نامه نقد وهابیت، سراج منیر، سال سوم، شماره 12.
-   علیخانی، علی­اکبر، (1390)، اندیشه­های سیاسی متفکران مسلمان، تهران: پژوهشکده مطلعات فرهنی و اجتماعی.
-   غروبی، نرگس و همکاران، (1393)، «دولت اسلامی در بیانات اسامی»، گاهانه علمی ـ تخصصی سره، شماره6.
-  غفاری هشجین، زاهد و قدوسی علیزاده سیلاب، قدسی، (1393)، «مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری (مطالعه موردی داعش)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال سوم، شماره 11.
-   فاطمی نژاد، مجید، (1392)، «برداشت­های القاعده از افکار جهادی سید قطب»، پژوهش نامه نقد وهابیت، سراج منیر، سال سوم، سال سوم، 12.
-   فیروزجانی، عباس، (1382)، «بنیادهای فکری القاعده و وهابیت»، مجله راهبرد، شماره 27.
-  مبینی­کشه، زهرا وآجیلی، هادی، (1393)، «نقش داعش در شکل­گیری معادلات جدید درخاورمیانه»، فصلنامه­علمی­ - تخصصی حبل المتین، سال سوم، شماره نهم.
-   مرادی، مجید، (1382)، «تقریر گفتمان ­سید قطب»، فصلنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره 21.
-   نجات پور، مجید و همکاران، (1393)،«پدیده داعش وشگردهای رسانه‌ای»، فصلنامه مطالعات رسانه ملی، سال اول، شماره 1.
-   نظام الدینی، زهرا، (1393)،«بررسی مبانی فکری تکفیر»، فصلنامه حبل المتین، سال سوم، شماره 8.
-  نظری، علی اشرف و المسیری، عبدالعظیم، (1394)، «بازخوانی هویت دولت اسلامی درعراق و شام (داعش): فهم زمینه­های فکری وسیاسی ـ اجتماعی»، علوم سیاسی، سال هفدهم، شماره 68.
 
ب- انگلیسی
-  Gunarantan, Rohan, (2002), Inside al Gaeda:Global Network of Terror, New York, Colombia University Press.
-  Zeidan, David, (2001), “The Islamic Fundamentalists View of Life as a Perennial Battle”, Middle East Review of International Affairs, No, 4.
-  Yoram Schweitzer and Shaul, Shay, (2003), The Globalization of Terror: The Challenge of Algaeda and the Response of the International Counity, New Brunswick, London.
 
سایت:
-       مکارم شیرازی، ناصر، ( 1394)، «تکفیر هیچ حد و مرزی نمی­شناسد، در کنگره خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز: مسئولیت علمای ­جهان اسلام»، (تاریخ دسترسی،12/2/1395)، قابل مشاهده در:
http://Www.Mashreghnews.Ir/Fa/News/528586.
-          عباسی، حبیب، (1390)، «وهابیت و تکفیر شیعه»، (تاریخ دسترسی، 12/2/1394)، قابل مشاهده در: http://Old.Jamnews.Ir/Nsite.
-       حدادپور جهرمی، محمدرضا، (1393)، «شیوه آموزش مدیریت توحّش توسط روحانیون داعش»، (تاریخ دسترسی، 1/11/1394)، قابل مشاهده در:
-       شریفات، عبدالمحمد، (1394)، «موضع­ داعش نسبت به اسرائیل، پایگاه پژوهشی وهابیت پژوهی»، (تاریخ دسترسی، 12/11/1394)، قابل مشاهده در:
http://Alwahabiyah.Com/Fa/Question/View/.
-----(1394)، «سایبر به مثابه رگ‌های حیاتی داعش»، اندیشکده سایبری سمر، (تاریخ دسترسی، 14/11/1394)، قابل­ مشاهده در:
-----(1394)، «شناسایی مسئول تبلیغات رسانه‌ای داعش»، خبرگزاری اهل­ بیت (14/11/1394)، قابل مشاهده در: WWW.Fa.Abna24.Com.
-----( 1394)، «پزشک استرالیایی داعش، هموطنانش رانگران کرد»، خبرگذاری العالم، (تاریخ دستری، 25/12/1394)، قابل مشاهده در: http://Fa.Alalam.Ir/News/1698431.
 -        Gerges, Fawaz, (2015), “The World According to ISIS”, Foreignpolicy Journal, available at: Https:// Www. Foreignpolicyjournal. Com/2016/03/18/The-World-According-To-Isis.
 -        Diemen, Renee, (2012), “Political and Religion in Saudi Arabia”, available at: Www.Lboro.Ac.Uk.../11euc664%20essay.
 -             Azzam, Abdullah, (2013), “Ioint The Carevan: Al–Jihad Feisibillah”, available at: http:// Religioscope. Com/ Info/ Doc/ Jihad/ Azzam-Carevan.