سیاستگذاری عمومی
امیرمحمد ایزدی؛ حسین هرسیج
چکیده
از موضوعات مهم در دنیای سیاست مدرن که اذهان متفکرین را به خود مشغول داشته مقوله فساد سیاسی است. فساد سیاسی اصطلاحی است که برای توصیف نقض هنجارهای عمومی توسط قدرت سیاسی در راستای دستیابی به دستاوردهای شخصی و نیز حفظ منافع گروهی بکار میرود؛ اما از دهه 1980 پرداختن به این مقوله همچون سایر مقولات سیاست مدرن تحت تأثیر توجه به پدیده ...
بیشتر
از موضوعات مهم در دنیای سیاست مدرن که اذهان متفکرین را به خود مشغول داشته مقوله فساد سیاسی است. فساد سیاسی اصطلاحی است که برای توصیف نقض هنجارهای عمومی توسط قدرت سیاسی در راستای دستیابی به دستاوردهای شخصی و نیز حفظ منافع گروهی بکار میرود؛ اما از دهه 1980 پرداختن به این مقوله همچون سایر مقولات سیاست مدرن تحت تأثیر توجه به پدیده جهانی شدن قرار گرفته است. مطالعات جدید نشان میدهند جهانی شدن اجتماعی و سیاسی عوامل مقدماتی با تأثیر معنادار بر فساد بوده؛ اما جهانی شدن اقتصادی هم مقدمه و هم اثر سطوح مختلف فساد است. این مقاله با استفاده از دادههای ثانویه و سری زمانی ارائه شده از سوی موسسه تحقیقاتی انواع دموکراسی و مرکز تحقیقات چرخه تجاری در پی پاسخ این پرسش است که ورود به عرصه جهانی شدن چگونه سطح فساد سیاسی در ایران را تحت تأثیر قرار میدهد؟ با بهرهگیری از مدل رگرسیون چندجمله ای بهعنوان یکی از استراتژی های روش کمی، مقاله نشان داد که بُعد اجتماعی جهانی شدن تأثیر منفی و بعد سیاسی آن تأثیر مثبت بر فساد سیاسی دارد؛ اما افزایش بُعد اقتصادی جهانی شدن تا نقطه ای باعث کاهش فساد سیاسی شده و از آن حد فراتر فساد سیاسی افزایش می یابد.
جامعه شناسی سیاسی
سارا شریف پور؛ هادی نوری؛ محمد رضا غلامی شکارسرایی
چکیده
شکل رابطه دولت با طبقات اجتماعی در طول تاریخ ایران همواره متأثر از نظریات شیوه تولید آسیایی و استبداد شرقی تبیین شده است. بر اساس این نظریه، قدرت دولت نامحدود است و همه طبقات را زیر سیطره خود دارد. این در حالی است که بسیاری از دادههای تاریخی عصر قاجار، این دیدگاه را زیر سوال میبرند و نمایانگر وضعیتی هستند که در آن نیروهای مختلف اجتماعی ...
بیشتر
شکل رابطه دولت با طبقات اجتماعی در طول تاریخ ایران همواره متأثر از نظریات شیوه تولید آسیایی و استبداد شرقی تبیین شده است. بر اساس این نظریه، قدرت دولت نامحدود است و همه طبقات را زیر سیطره خود دارد. این در حالی است که بسیاری از دادههای تاریخی عصر قاجار، این دیدگاه را زیر سوال میبرند و نمایانگر وضعیتی هستند که در آن نیروهای مختلف اجتماعی قدرت دولت را محدود میکنند. این مقاله در پاسخ به مسأله تعارض نظریه دولت آسیایی و واقعیت تاریخی عصر قاجار نوشته شده است. پرسش اصلی مقاله این است که آیا دولت قاجار توسط طبقات جامعه محدود میشد یا دارای قدرتی مطلق و فراطبقاتی بود؟. در پاسخ به این پرسش از نظریه سهگانه دولت طبقاتی، بناپارتی و آسیایی کارل مارکس استفاده میشود. روش تحقیق از نوع مطالعه موردی تاریخی است که با دو روش اسنادی و تطبیق الگو به گردآوری و تحلیل دادهها میپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که دولت قاجار نه ماهیتی طبقاتی داشت و نه دارای قدرتی فراطبقاتی، بلکه با برخورداری از استقلال نسبی نسبت به طبقات جامعه با مفهوم دولت بناپارتی قابل توصیف است.
ابوالفضل قاسمی؛ مرتضی علویان؛ مریم حسینی
چکیده
دولتها در تمدنهای آبپایه به دلیل تحکیم سازمانی از جامعه نیرومندتر بودهاند و آب و مصرف آن سبب شده است آب نقش اساسی خود را در شکلدهی به روابط اجتماعی- سیاسی ملتها و جوامع بشری ایفا نمایند. از این روی پرسش اصلی تحقیق عبارت است از الزامات تعامل دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران چگونه است؟یافتههای تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی ...
بیشتر
دولتها در تمدنهای آبپایه به دلیل تحکیم سازمانی از جامعه نیرومندتر بودهاند و آب و مصرف آن سبب شده است آب نقش اساسی خود را در شکلدهی به روابط اجتماعی- سیاسی ملتها و جوامع بشری ایفا نمایند. از این روی پرسش اصلی تحقیق عبارت است از الزامات تعامل دولت و جامعه در حکمرانی آب ایران چگونه است؟یافتههای تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی نشان میدهد دولت در ایران به دلیل دارا بودن توانایی نفوذپذیری، توانایی تنظیم روابط اجتماعی و تخصیص منابع باعث فربهتر بودن آن نسبت به جامعه شده است. دلایل فربگی دولت در ایران عبارتند از: انتقال حوضهای، صدور مجوز، تصفیه آب، سیاست سازهای، سیاست نرخگذاری، اخذ مجوز انشعابات، افزایش جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی، رشد کشاورزی و صنایع، حلوفصل منازعات میان متقاضیان آب، ایجاد مشوقهای اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی. دلالتهای راهبردی که در تعامل دولت- جامعه در حکمرانی آب باید توجه شود شامل: تغییر رفتار پایدار، گفتگوی ملی، نهادسازی و ایجاد ساختارهای کارآمد و اثربخش، تفکر کلنگری، توجه به بستر تاریخی- فرهنگی، یادگیری اجتماعی، مرجعیت بخش آب است. در چارچوب نظری از نظریه شیوه تولید آسیایی و حکمرانی آب بهره گرفته میشود.
مهدی زیبائی
چکیده
ناآرامیهای اخیر در جهان عرب که به مانند موج پیشین از شمال افریقا آغاز شد و به طور محدود به دولتهای عراق و لبنان در خاورمیانه عربی گسترش یافت، ضرورت توجه مجدد به مناسبات بین دولت و مردم در جهان عرب را برجسته میسازد. سیر ارتباط بین دولت و مردم در کشورهای عربی طی دوره پسااستقلال، مبین سه دوره تاریخی میباشد. صرفنظر از مشخصات ...
بیشتر
ناآرامیهای اخیر در جهان عرب که به مانند موج پیشین از شمال افریقا آغاز شد و به طور محدود به دولتهای عراق و لبنان در خاورمیانه عربی گسترش یافت، ضرورت توجه مجدد به مناسبات بین دولت و مردم در جهان عرب را برجسته میسازد. سیر ارتباط بین دولت و مردم در کشورهای عربی طی دوره پسااستقلال، مبین سه دوره تاریخی میباشد. صرفنظر از مشخصات و شرایط ظهور دورههای مذکور که در متن مقاله مورد اشاره قرار خواهد گرفت، تاثیر محیط بینالملل در تعیین کم و کیف رابطه دولت- جامعه در جهان عرب غیر قابل انکار است. بعبارت دیگر، قرارداد اجتماعی جهان عرب در دوران مدرن (پس از جنگ جهانی اول)، بیش از آنکه متاثر از مولفههای داخلی باشد تحت تاثیر منافع و سیاستهای بازیگران بزرگ در محیط بینالملل بوده است. این مقاله قصد دارد در پرتو نظریه جامعهشناسی تاریخی روابط بینالملل، قرارداد اجتماعی جهان عرب را در یک چشمانداز تاریخی بررسی کند. در این ارتباط، ضمن تمرکز بر قرارداد اجتماعی منتهی بر ناآرامیهای عربی، پارهای از موانع شکلگیری قرارداد اجتماعی جدید و فراگیر در جهان عرب مورد اشاره قرار خواهند گرفت.
غلامرضا خواجه سروی؛ عباس سهراب زاده
چکیده
قدرت به عنوان اصلیترین مولفه سیاست، همواره مورد توجه افکار عمومی، نیروهای سیاسی- اجتماعی و هیات حاکمه و رسانه ها میباشد. تصاحب قدرت، هدف اصلی تکاپوی سیاسی است و نحوه تصاحب و استفاده از آن، بیشترین مباحث حول و حوش این مفهوم را تشکیل میدهد. شاخص مهم برای سنجش استفاده درست یا نادرست از قدرت قانون است. هرگاه حاکم بدون توجه به قانون ...
بیشتر
قدرت به عنوان اصلیترین مولفه سیاست، همواره مورد توجه افکار عمومی، نیروهای سیاسی- اجتماعی و هیات حاکمه و رسانه ها میباشد. تصاحب قدرت، هدف اصلی تکاپوی سیاسی است و نحوه تصاحب و استفاده از آن، بیشترین مباحث حول و حوش این مفهوم را تشکیل میدهد. شاخص مهم برای سنجش استفاده درست یا نادرست از قدرت قانون است. هرگاه حاکم بدون توجه به قانون و نهادهای قانونی، بر اساس سلیقه و رای خود از قدرت استفاده نماید، این قدرت را قدرت شخصیشده مینامند. نوشتار حاضر در پی آن است تا مشخص کند، رسانهها چگونه و با چه راهکارهایی مانع شخصیشدن قدرت یا شخصیتزدایی از آن میشوند.
یوسف ترابی؛ یوسفعلی مجیدی
دوره 3، شماره 11 ، اسفند 1393، ، صفحه 9-29
چکیده
جمهوری اسلامی ایران سرزمینی متشکل از اقوام، طوایف، تنوعات فرهنگی و اجتماعی گوناگون است که در زیر چتر هویت ایرانی بودن، زندگی مسالمت آمیز و برادرانه ای را در اغلب ادوار تاریخی تجربه کردهاند و گاهی به دلیل مشکلاتی که اغلب ناشی از جهالت و نادانی، فقر، تبعیضات ناروا، ضعف مدیریتی نخبگان قدرت و مدیران سیاسی و دخالت های استعمارگران ...
بیشتر
جمهوری اسلامی ایران سرزمینی متشکل از اقوام، طوایف، تنوعات فرهنگی و اجتماعی گوناگون است که در زیر چتر هویت ایرانی بودن، زندگی مسالمت آمیز و برادرانه ای را در اغلب ادوار تاریخی تجربه کردهاند و گاهی به دلیل مشکلاتی که اغلب ناشی از جهالت و نادانی، فقر، تبعیضات ناروا، ضعف مدیریتی نخبگان قدرت و مدیران سیاسی و دخالت های استعمارگران بوده، زمینه های نارضایتی برخی از این اقوام فراهم گردیده، که نتیجه آن به خطر افتادن انسجام، امنیت و یکپارچگی ملی ایران بوده است. موضوع اصلی این پژوهش عبارت است از: "بررسی چگونگی مدیریت شکافهای قومی در کردستان جمهوری اسلامی ایران." سوال اصلی آن نیز بدین قرار است که مدیریت شکافهای قومی در کردستان چه کاستیها و ضعفهایی داشته است؟ در تمامی نظامهای سیاسی که از تنوعات فرهنگی – اجتماعی و قومی بر خوردار هستند، دولت نقش بسیار مهمی در فرآیند مدیریت شکافهای قومی دارد؛ دولتها با بهره گیری از رویکردهای مبتنی بر عقلانیت میتوانند مدیریتی علمی مبتنی بر عدالت و انصاف را در فرآیند تأمین حقوق اقوام مختلف اتخاذ نمایند که نتیجه چنین مدیریتی افزایش انسجام و همبستگی ملی در کشور میباشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بهره گیری از تکنیک های اسنادی وکتابخانه ای انجام میشود. محققان با استفاده از منابع، متون، اسناد و مدارک موجود، به جمع آوری دادهها و تجزیه و تحلیل آنها برای رسیدن به اهداف تحقیق میپردازند. در پایان نتیجه مهم این تحقیق، ضرورت تأکید بر ارزشهای مشترک فرهنگی - تاریخی اقوام ایرانی موجود در جامعه ایرانی یعنی اسلام و مسلمان بودن، ایرانیبودن و بهره گیری از ظرفیتهای قانون اساسی برای برطرف کردن برخی نابرابریها و مدیریت بهینه شکافهای قومی در کردستان میباشد.
حسن دانایی فرد؛ علیرضا حسن زاده؛ سمیه نصرالهی
دوره 3، شماره 8 ، فروردین 1393، ، صفحه 101-118
چکیده
واکاوی سازوکارهای کلیدی تقویت اعتماد عمومی به دولت: پژوهشی – ترکیبی حسن داناییفرد* - علیرضا حسنزاده**- سمیه نصراللهی*** (تاریخ دریافت:25/1/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93) چکیده یکی از سرمایه های راهبردی هر نظام سیاسی، اعتماد عمومی است. بر این اساس، یکی از چالش های عمده فراروی دولت ها "مدیریت اعتماد عمومی" است. دولت ...
بیشتر
واکاوی سازوکارهای کلیدی تقویت اعتماد عمومی به دولت: پژوهشی – ترکیبی حسن داناییفرد* - علیرضا حسنزاده**- سمیه نصراللهی*** (تاریخ دریافت:25/1/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93) چکیده یکی از سرمایه های راهبردی هر نظام سیاسی، اعتماد عمومی است. بر این اساس، یکی از چالش های عمده فراروی دولت ها "مدیریت اعتماد عمومی" است. دولت ها برای تحقق چنین نوع مدیریتی ناگزیرند به سازوکارهایی متوسل شوند. هدف غایی پژوهش، احصای سازوکارهای ارتقای اعتماد عمومی به دولت در ایران است. پژوهش صبغه ترکیبی دارد. در مرحله نخست، سازوکارها از طریق مصاحبه احصا و در کنار سازوکارهای برکشیدهشده از ادبیات موجود، سنجهای تدوین و در مرحله دوم، چنین سنجهای در معرض قضاوت شهروندان قرار داده شد. در نهایت 38 سازوکار شناسایی و در 5 دسته طبقه بندی شد که مهمترین آنها عبارتاند از: برابری اجتماعی در استفاده از خدمات دولت، ایجاد آرامش سیاسی و اقتصادی، وجود نهادهای قضایی کارآمد، پاسخگویی و مسئولیت پذیری دولت، اعتراف دولتمردان به اشتباهاتشان. همچنین شکاف وضع موجود و مطلوب استفاده از سازوکارها نیز تحلیل شده که نتایج، حاکی از تفاوت معنی دار بین وضع موجود و وضع مطلوب است. *دانشیار مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس danaefard@modares.ac.ir ** دانشیار مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه تربیت مدرس hassanzadeh@modares.ac.ir *** دانشآموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس(نویسنده مسئول) nasrollahi@gmail.com